Αρκετές αλλαγές, για τα ακίνητα και τον ΕΝΦΙΑ, υπάρχουν στο σχέδιο νόμου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση και αναμένεται να ψηφιστεί αμέσως μετά την έγκριση του προϋπολογισμού.

Απόστολος Αλωνιάτης*

Σε προηγούμενο άρθρο παρουσιάσαμε αρκετά θέματα από το σχέδιο νόμου, όμως σήμερα θα επικεντρωθούμε σε θέματα που αφορούν τα ακίνητα και δεν είναι μόνο φορολογικά.

Φορολογικό νομοσχέδιο
Σύμφωνα λοιπόν με το φορολογικό νομοσχέδιο έχουμε:
Φοροαπαλλαγή ενοικίων
Με το άρθρο 9 δίνεται η δυνατότητα φοροαπαλλαγή για τριάντα έξι μήνες για το εισόδημα φυσικών προσώπων από την εκμίσθωση ακινήτων που δηλώνονταν ως κενά ή είχαν διατεθεί για βραχυχρόνια μίσθωση. Η σχετική διάταξη αναφέρει ότι για τους τριάντα έξι (36) πρώτους μήνες μετά από τον μήνα, κατά τον οποίο συνάπτεται η σχετική σύμβαση μίσθωσης, δεν φορολογείται το εισόδημα φυσικών προσώπων που προέρχεται από εκμίσθωση κατοικιών με εμβαδόν έως εκατόν είκοσι (120) τετραγωνικά μέτρα, εφόσον:
α) το εισόδημα προέρχεται από σύμβαση μίσθωσης διάρκειας τουλάχιστον τριών (3) ετών που συνάπτεται μεταξύ της 8ης Σεπτεμβρίου 2024 και της 31ης Δεκεμβρίου 2025, β) η εκμισθούμενη κατοικία κατά τα φορολογικά έτη 2022, 2023 και, αν η μίσθωση καταρτίζεται το 2025, και κατά το φορολογικό έτος 2024:
βα) έχει δηλωθεί στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος ως κενό ακίνητο (έντυπο Ε2) ή δεν έχει δηλωθεί ως μισθωμένο ακίνητο ούτε ως κύρια ούτε δευτερεύουσα κατοικία του εκμισθωτή ούτε ως ιδιοχρησιμοποιούμενο ούτε δωρεάν παραχωρούμενο ακίνητο (έντυπα Ε1 και Ε2) ή
ββ) έχει διατεθεί αποκλειστικά για βραχυχρόνια μίσθωση, όπως αυτή ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 111 του ν. 4446/2016 (Α΄ 240), και οι συναφθείσες βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν δηλωθεί στη φορολογική διοίκηση,
γ) ο εκμισθωτής δεν έχει υποβάλει στη φορολογική διοίκηση δήλωση πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης ακίνητης περιουσίας για το ακίνητο κατά το έτος της μίσθωσης και έως την έναρξη αυτής ή για το ίδιο διάστημα έχει υποβάλει δήλωση βραχυχρόνιας μίσθωσης του ακινήτου.
Αν εντός των τριών (3) ετών της περ. α) το ακίνητο:
δα) κενωθεί, η απαλλαγή παύει να ισχύει από το φορολογικό έτος που αυτό κενώνεται,
δβ) διατεθεί για βραχυχρόνια μίσθωση, η απαλλαγή παύει να ισχύει από το πρώτο έτος της μίσθωσης.
Η συνδρομή των προϋποθέσεων της απαλλαγής της παρούσας αποδεικνύεται μόνο από εμπρόθεσμες δηλώσεις πληροφοριακών στοιχείων και φορολογίας εισοδήματος και, ειδικά ως προς τα έτη 2022 και 2023, από δηλώσεις που έχουν υποβληθεί έως την ημερομηνία δημοσίευσης του παρόντος.».

Ασφάλιση κατοικιών
Με το άρθρο 10 γίνεται ρύθμιση θεμάτων Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων και κρατικής αρωγής για ασφαλισμένες κατοικίες. Ποιο συγκεκριμένα   στην παρ. 7Ζ του άρθρου 3 του ν. 4223/2013 (Α΄ 287), περί απαλλαγών από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων, επέρχονται τροποποιήσεις και κατόπιν νομοτεχνικών βελτιώσεων η παρ. 7Ζ διαμορφώνεται ως εξής: «7Ζ. Για το έτος 2024 ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. μειώνεται κατά δέκα τοις εκατό (10%) για κατοικίες φυσικών προσώπων που ασφαλίζονται σε ασφαλιστική επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Μητρώο Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων, που τηρείται στη Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης της Τράπεζας της Ελλάδος, για σεισμό, πυρκαγιά και πλημμύρα, εφόσον η ασφάλιση καλύπτει το σύνολο της αξίας του ακινήτου. Ως αξία του ακινήτου, για τις ανάγκες εφαρμογής του πρώτου εδαφίου, λαμβάνεται η αξία ανακατασκευής του κτίσματος ή των κτισμάτων, μη υπολογιζόμενης της αξίας του οικοπέδου, η οποία δεν μπορεί να υπολείπεται των χιλίων (1.000) ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Για τα έτη 2025 και εφεξής, για κατοικίες φυσικών προσώπων που ασφαλίζονται σύμφωνα με τα προηγούμενα εδάφια, ο ΕΝ.Φ.Ι.Α μειώνεται κατά είκοσι τοις εκατό (20%), εφόσον η φορολογητέα αξία τους για σκοπούς επιβολής ΕΝ.Φ.Ι.Α. δεν υπερβαίνει τις πεντακόσιες χιλιάδες (500.000) ευρώ, και κατά δέκα τοις εκατό (10%), εφόσον υπερβαίνει τις πεντακόσιες χιλιάδες (500.000) ευρώ. Προϋπόθεση για την εφαρμογή της παρούσας είναι η ασφάλιση να αφορά το προηγούμενο έτος με διάρκεια τουλάχιστον τριών (3) μηνών. Αν η διάρκεια της ασφάλισης είναι μικρότερη του ενός (1) έτους, η μείωση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. προσαρμόζεται αναλογικά. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, που εκδίδεται μετά από εισήγηση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, καθορίζεται το κόστος της αξίας ανακατασκευής του ακινήτου, μπορεί να αναπροσαρμόζεται το ποσό του δευτέρου εδαφίου, καθώς και να ρυθμίζεται κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας.». 2. Στον ν. 4797/2021 (Α’ 66) προστίθεται άρθρο 5Α, ως εξής:  «Άρθρο 5Α Εξαίρεση ανασφάλιστων κατοικιών Εξαιρούνται από επιχορήγηση στεγαστικής συνδρομής για ανακατασκευή ή επισκευή κτιρίου, επιδότηση προσωρινής στέγασης, ενίσχυση πρώτης αρωγής και εφάπαξ έκτακτη οικονομική ενίσχυση για την αντιμετώπιση απλών επισκευαστικών εργασιών και την αντικατάσταση οικοσκευής, λόγω σεισμού, πυρκαγιάς από φυσικά αίτια και πλημμύρας, φυσικά πρόσωπα, ιδιοκτήτες ή συνιδιοκτήτες, για κατοικίες με φορολογητέα αξία για σκοπούς επιβολής ΕΝ.Φ.Ι.Α. άνω των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ.».
Προσοχή! Οι ασφαλισμένοι πρέπει να προσέχετε πέρα από το τι ασφαλίζεται ε (σεισμού, πυρός, πλημύρας(, είναι το γκαράζ. Αν είναι στην δήλωση του ακινήτου και έχουν ασφαλίσει π. Χ. 100 τετραγωνικά με 1.000 ευρώ το τετραγωνικό οι κύριοι χώροι και υπάρχει θέση πάρκινγκ, μετράει και αυτή και ρίχνει το ασφαλίζομε πόσο κάτω από τα χίλια που είναι το πραγματικό ασφάλιστρο ανά τετραγωνικό. Δηλαδή τα 90 Χ 1.000 = 90.000 γίνονται, με πάρκινγκ 15 τ.μ. 90.000 / 115 = 782,60. Άρα το αποτέλεσμα είναι κάτω από 1.000 το τετραγωνικό και είναι εκτός που είναι υποχρεωτικό.

Τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση
Με το άρθρο 21 Τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, επέρχονται αλλαγές στο άρθρο 53 του ν. 4389/2016, ως εξής:
– Το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση επιβάλλεται ανά ημερήσια χρήση και ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα, κατά τους μήνες Απρίλιο έως Οκτώβριο, ως εξής:
α) Για κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα της υποπερ. αα) της περ. α) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014 (Α’ 155):
αα) 1-2 αστέρων, δύο (2,00) ευρώ,
αβ) 3 αστέρων, πέντε (5,00) ευρώ,
αγ) 4 αστέρων, δέκα (10,00) ευρώ,
αδ) 5 αστέρων, δεκαπέντε (15,00) ευρώ,
β) σε ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια – διαμερίσματα της υποπερ. γγ) της περ. β) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, δύο (2,00) ευρώ,
γ) σε ακίνητα που διατίθενται μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης του άρθρου 111 του ν. 4446/2016 (Α’ 240) και του άρθρου 39Α του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Κ.Φ.Ε., ν. 4172/2013, Α’ 167), οκτώ (8,00) ευρώ. Αν τα ακίνητα που διατίθενται μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι μονοκατοικίες άνω των ογδόντα (80) τ.μ., επιβάλλεται τέλος ανθεκτικότητας δεκαπέντε (15,00) ευρώ,
δ) σε αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα – τουριστικές επιπλωμένες επαύλεις (βίλες) της υποπερ. αα) της περ. β) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, δεκαπέντε (15,00) ευρώ,
ε) σε αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα – τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες της υποπερ. ββ) της περ. β) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014,
εα) οκτώ (8) ευρώ, εάν η επιφάνειά τους είναι μικρότερη των ογδόντα (80) τ.μ. και
εβ) δεκαπέντε (15) ευρώ, εάν η επιφάνειά τους είναι από ογδόντα (80) τ.μ. και άνω.
Το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση επιβάλλεται ανά ημερήσια χρήση και ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα, κατά τους μήνες Νοέμβριο έως Μάρτιο, ως εξής:
α) Για κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα της υποπερ. αα) της περ. α) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014:
αα) 1-2 αστέρων, πενήντα λεπτών (0,50) ευρώ,
αβ) 3 αστέρων, ενάμιση (1,50) ευρώ,
αγ) 4 αστέρων, τριών (3,00) ευρώ,
αδ) 5 αστέρων, τεσσάρων (4,00) ευρώ,
β) σε ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια – διαμερίσματα της υποπερ. γγ) της περ. β) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, πενήντα λεπτών (0,50) ευρώ,
γ) σε ακίνητα που διατίθενται μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης του άρθρου 111 του ν. 4446/2016 και του άρθρου 39Α του Κ.Φ.Ε., δύο (2,00) ευρώ. Αν τα ακίνητα που διατίθενται μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι μονοκατοικίες άνω των ογδόντα (80) τ.μ., επιβάλλεται τέλος ανθεκτικότητας τεσσάρων (4,00) ευρώ,
δ) σε αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα – τουριστικές επιπλωμένες επαύλεις (βίλες) της υποπερ. αα) της περ. β) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, τεσσάρων (4,00) ευρώ,
ε) σε αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα – τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες της υποπερ. ββ) της περ. β) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014,
εα) δύο (2) ευρώ, εάν η επιφάνειά τους είναι μικρότερη των ογδόντα (80) τ.μ. και
εβ) τέσσερα (4) ευρώ, εάν η επιφάνειά τους είναι από ογδόντα (80) τ.μ. και άνω.

Περιορισμοί στο Airbnb
Με βάση το άρθρο 26 γίνεται προσθήκη παρ. 2Α και τροποποίηση παρ. 10 άρθρου 111 ν. 4446/2016 1. Στο άρθρο 111 του ν. 4446/2016 (Α΄ 240), περί ρυθμίσεων για τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού, προστίθεται παρ. 2Α ως εξής:
«2Α. Από την 1η Ιανουαρίου 2025 έως την 31η Δεκεμβρίου 2025 δεν επιτρέπεται η εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής για ακίνητα που βρίσκονται στο 1ο, 2ο και 3ο Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αθηναίων. Σε κύριο, νομέα, επικαρπωτή, υπεκμισθωτή ή τρίτο διαχειριστή, ο οποίος προβαίνει σε βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτου του πρώτου εδαφίου, ανεξαρτήτως αν η βραχυχρόνια μίσθωση καταρτίζεται μέσω ψηφιακής πλατφόρμας ή με άλλον τρόπο, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ίσο με το πενήντα τοις εκατό (50%) του εισοδήματος που αποκτάται από βραχυχρόνια μίσθωση από την 1η Ιανουαρίου 2025 και μέχρι τον έλεγχο, το οποίο δεν είναι κατώτερο από είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ. Αν, μετά την επιβολή της κύρωσης του προηγούμενου εδαφίου, διαπιστωθεί νέα παράβαση εντός του ίδιου φορολογικού έτους, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το ποσό των εισπραχθέντων μισθωμάτων που δεν είναι κατώτερο από σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ. Το πρόστιμο αποτελεί δημόσιο έσοδο, το οποίο επιβάλλεται και εισπράττεται από την Α.Α.Δ.Ε.. Με την κοινή απόφαση της παρ. 8 η αναστολή του πρώτου εδαφίου δύναται να παρατείνεται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2026.».
Στην παρ. 10 του άρθρου 111 του ν. 4446/2016 οι λέξεις «των κυρώσεων της παρ. 5» αντικαθίστανται από τις λέξεις «των κυρώσεων των παρ. 2Α και 5», και η παρ. 10 διαμορφώνεται ως εξής: «10. Με απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. καθορίζονται οι λεπτομέρειες για την έναρξη ισχύος και τη λειτουργία του Μητρώου Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής και για τη διαδικασία υποβολής της Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής, τη διενέργεια του ελέγχου, τα όργανα επιβολής των κυρώσεων των παρ. 2Α και 5, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.».

Παρατήρηση:
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο δεν θα επιτραπεί η έκδοση νέων Α.Μ.Α. (Αριθμός Μητρώου Ακινήτου) για τα συγκεκριμένα ακίνητα απειλώντας  με υψηλά πρόστιμα όσους εκδώσουν παράτυπα Α.Μ.Α.. Εδώ παρουσιάζεται όμως το πρόβλημα όσων ακινήτων είχαν διατεθεί μέσω υπεκμίσθωσης στην αγορά των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Νέος Α.Μ.Α. πρέπει να εκδίδεται και στις περιπτώσεις που λήγει το μισθωτήριο, το οποίο επιτρέπει τη βραχυχρόνια μίσθωση του ακινήτου καθώς ακόμα κι αν το μισθωτήριο ανανεωθεί, το μητρώο βραχυχρόνιων μισθώσεων δεν καταγράφει την ανανέωση, επομένως απαιτείται η έκδοση νέου Α.Μ.Α. Επιπλέον νέος Α.Μ.Α. πρέπει να εκδοθεί όταν το ακίνητο μεταβιβαστεί, είτε με πώληση είτε με δωρεά, καθώς το Α.Μ.Α. δεν μεταφέρεται μαζί με το ακίνητο.
Να τονίσουμε ότι στα ακίνητα αυτά ενδεχόμενος να έχουν γίνει επενδύσεις άνω των 10.000 € προκειμένου να διατεθούν προς ενοικίαση μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων.

Παράταση της αναστολής φόρου υπεραξίας
Με το άρθρο 85 προβλέπεται η παράταση της αναστολής ισχύος άρθρου 41 Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος για την επιβολή φόρου υπεραξίας από μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας έως 31.12.2026

Απαλλαγή από ΕΝΦΙΑ
Με το άρθρο 87 δίνεται απαλλαγή από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων ετών 2025, 2026 και 2027 για τα ακίνητα του Δήμου Σουφλίου της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης – Προσθήκη παρ. 7Θ στο άρθρο 3 ν. 4223/2013  Στο άρθρο 3 του ν. 4223/2013 (Α’ 287), περί απαλλαγών από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων., προστίθεται παρ. 7Θ ως εξής: «7Θ. Ειδικά για τα έτη 2025, 2026 και 2027 απαλλάσσονται τα ακίνητα που ευρίσκονται στα διοικητικά όρια του Δήμου Σουφλίου της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, εφόσον κατά τον κρίσιμο χρόνο η κυριότητα ή τα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα στο ακίνητο ανήκουν στον υπόχρεο σε φόρο για το έτος αυτό.».

Λοιπές διατάξεις
Πέρα από τα παραπάνω υπάρχουν και διατάζεις που αφορούν το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» και τον υπολογισμό των αντικειμενικών αξιών βάσει της Ψηφιακή πλατφόρμα – γεωπύλη «valuemaps.gov.gr
Με τα άρθρα  28 και 29 γίνονται αλλαγές στο πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω»
Πιο συγκεκριμένα
– Άρθρο 28 Αύξηση επιδότησης επισκευής κατοικιών του προγράμματος «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» – Τροποποίηση άρθρου 9 ν. 5006/2022
– Άρθρο 29 Αυξημένη προκαταβολή και επιδότηση προγράμματος «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» – Τροποποίηση παρ. 7 άρθρου 45 ν. 5006/2022
Με τα δυο αυτά άρθρα του νομοσχεδίου προωθούνται οι διαδικασίες για την χορήγηση χρηματοδοτήσεων υπό τη μορφή δανείου για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών πρώτης κατοικίας και ενεργειακής αναβάθμισης ιδιοκτησιών, δηλαδή του προγράμματος «ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ», μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.
Με τις νέες διατάξεις, ορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία χορήγησης των δανείων και της επιδότησης επιτοκίου στα φυσικά πρόσωπα, τα κριτήρια και ο τρόπος ελέγχου των προϋποθέσεων επιλεξιμότητας κλπ.
Επιπρόσθετα, στο νομοσχέδιο προβλέπεται και η αύξηση επιδότησης επισκευής κατοικιών του προγράμματος «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», καθώς και η αναδρομική εφαρμογή της.
Προβλέπεται, ακόμη,  η αύξηση της επιδότησης πραγματοποίησης δαπανών επισκευής και ανακαίνισης επί του ακινήτου ενταγμένου στο πρόγραμμα ύψους μέχρι 13.500 ευρώ από 10.000 ευρώ σήμερα που περιλαμβάνουν τα απαιτούμενα υλικά και τις εργασίες. Η επιδότηση ανέρχεται πλέον στο 60% των πραγματοποιθεισών δαπανών από το 40% σήμερα.
Με το άρθρο 112 «Ψηφιακή πλατφόρμα – γεωπύλη «valuemaps.gov.gr – Αντικειμενικός προσδιορισμός αξιών ακινήτων σε χάρτη». Η ειδική ψηφιακή πλατφόρμα – γεωπύλη «valuemaps.gov.gr – Αντικειμενικός προσδιορισμός αξιών ακινήτων σε χάρτη» αποτελεί το ψηφιακό μητρώο απεικόνισης του συστήματος Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων (Α.Π.Α.Α.) του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, επί διαδραστικού χάρτη («Σύστημα Α.Π.Α.Α.»), υλοποιείται από τη Γενική Γραμματεία Οικονομικής Πολιτικής και Στρατηγικής (Γ.Γ.Ο.Π.Σ.) του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης (Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ.) του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, από την οποία υποστηρίζεται παραγωγικά, και παρέχεται μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr). Συνιστά εργαλείο πληροφοριακού χαρακτήρα, από το οποίο λαμβάνονται οι τιμές εκκίνησης, οι συντελεστές αυξομείωσης των τιμών εκκίνησης, οι χάρτες, οι 102 πίνακες τιμών και ο τρόπος υπολογισμού της αξίας ακινήτων, όπως αυτά ισχύουν σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.