Με τον Νόμο 5144/2024 (ΦΕΚ Α’ 162/11.10.2024) ψηφίστηκε ο νέος Κώδικας Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.). Ο νέος κώδικας Φ.Π.Α., δεν έχει αλλαγές, άλλωστε ο Φ.Π.Α. είναι ευρωπαϊκός νόμος και οι αλλαγές που μπορούν να κάνουν τα κράτη είναι σε περιορισμένα πλαίσια.

Απόστολος Αλωνιάτης*

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου ο Κώδικας ΦΠΑ αποτελεί ουσιαστικά κωδικοποίηση των διατάξεων που διέπουν τον ΦΠΑ ως προς το συνολικό του περιεχόμενο και στοχεύει -μεταξύ άλλων- στα εξής:
«α) Αποδίδει τις κωδικοποιούμενες διατάξεις με γλωσσική ομοιομορφία, με κατά το δυνατόν εύληπτο και συστηματοποιημένο τρόπο και με αναμόρφωση, όπου απαιτείται, της δομής των άρθρων, των παραγράφων και των εδαφίων, ώστε να αποδίδουν με σαφή και πιο κατανοητό τρόπο το νόημα των κανόνων που εισάγουν.
β) Προσαρμόζει τον ακολουθούμενο τύπο και τις διαδικασίες στις νέες νομοθετικές συνθήκες που έχουν προκύψει.
γ) Ενσωματώνει στον Κώδικα τον κανονιστικό αντίκτυπο νεότερων ρυθμίσεων της (εθνικής και ενωσιακής) τελωνειακής νομοθεσίας.
δ) Λαμβάνει υπόψη συντελεσθείσες εξελίξεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου.
ε) Παρουσιάζει τις διαδικαστικού περιεχομένου ρυθμίσεις κατά τρόπο, ώστε να διακρίνονται τα ζητήματα που ρυθμίζονται στον ίδιο τον Κώδικα και εκείνα που αφορούν σε συναφή νομοθετήματα, όπως στον νόμο για τα ελληνικά λογιστικά πρότυπα και τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ), είτε παραπέμποντας σε αυτούς είτε κωδικοποιώντας, όπου είναι αναγκαίο, ρυθμίσεις του ΚΦΔ είτε των κατ’ εξουσιοδότηση αυτού κανονιστικών αποφάσεων.».
Ουσιαστικά έγινε αναδιατύπωση των άρθρων και στον κώδικά προστέθηκαν αποφάσεις δικαστηρίων αλλά και αποφάσεις τις διοίκησης από το 2000 μέχρι σήμερα, δηλαδή από την ψήφιση του νόμου 2859/2000.
Ο ΦΠΑ καθιερώθηκε την 1η Ιανουαρίου 1987 (νόμος 1642 της 21ης Αυγούστου 1986) με τρίχρονη καθυστέρηση. Επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 1984, όμως η Ελλάδα ζήτησε αναβολή για τεχνικού χαρακτήρα δυσκολίες.

Άρθρα απαλλαγής
Ο νέος Κώδικας Φ.Π.Α. 5144/2024, άλλαξε τα άρθρα απαλλαγής του ΦΠΑ, που ίσχυαν έως τις 10.10.2024, με τον νόμο 2859/2000 (προγενέστερο Κώδικα Φ.Π.Α.).
Τα άρθρα αυτά χρησιμοποιούνται για την έκδοση παραστατικών, που σύμφωνα με τον νόμο οι εκδότες που δεν «βάζουν» Φ.Π.Α., υποχρεούνται να αναγράφουν με ποιο άρθρο και με ποια παράγραφο απαλλάσσονται.
Η αλλαγή αυτή επηρεάζει και την ενημέρωση της πλατφόρμας myDATA.
Βέβαια, προς το παρόν, τα παραστατικά θα ανεβαίνουν με την παλιά κωδικοποίηση, μέχρι να ανέβει από την ΑΑΔΕ νέα version του myDATA.

O νέος Κώδικας ΦΠΑ 5144/2024 άλλαξε τα άρθρα απαλλαγής ΦΠΑ που ίσχυαν έως 10/10 με τον νόμο 2859/2000

 Πίνακας 1: Αλλαγές άρθρων απαλλαγής ΦΠΑ με τον νόμο 5144/2024.

Στις αλλαγές στον Κώδικα ΦΠΑ θα επανέλθουμε μόλις βγουν οι νέες διευκρινιστικές αποφάσεις και οι σχετικές εγκύκλιοι.

Νέο πλαίσιο υποβολή φορολογικών δηλώσεων

Μιλώντας σε συνέντευξη τύπου ο υπουργός οικονομίας και Οικονομικών, μεταξύ άλλων θεμάτων, παρουσίασε και το πλαίσιο υποβολής των φορολογικών δηλώσεων του φορολογικού έτους 2024, δηλαδή τις δηλώσεις που θα καταθέσουμε το 2025.
Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του υπουργού:
– Οι δηλώσεις θα υποβάλλονται τόσο για τα φυσικά όσο και για τα νομικά πρόσωπα από 15 Μαρτίου έως 15 Ιουλίου.
– Έκπτωση, για όσους καταβάλλουν εφάπαξ το φόρο έως 31/07 και υποβάλλουν τη φορολογική δήλωση στο πρώτο ενάμιση μήνα 4%, για τον επόμενο ενάμιση μήνα 3% και για τον τελευταίο μήνα 2%.

Υποβολή 

Πίνακας 2: Έκπτωση φόρου βάσει της ημερομηνίας υποβολής.

– Μονιμοποιείται η καταβολή φόρου για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα σε 8 δόσεις (η πρώτη την 31η Ιουλίου).
– Οι προσυμπληρωμένες δηλώσεις θα έχουν όλες το 4% εφόσον καταβληθεί εφάπαξ ο φόρος έως την 31η Ιουλίου.
– Επιβάλλονται σημαντικές κυρώσεις στα φυσικά πρόσωπα που διοικούν τους φορείς.

Προκειμένου να αποφευχθούν καθυστερήσεις στην διαδικασία υποβολής των δηλώσεων, θεσπίζονται κυρώσεις στους διοικητές Οργανισμών, στους υπηρεσιακούς γραμματείς του Δημοσίου και τους γενικούς γραμματείς των Δήμων καθώς και στους υπευθύνους μισθοδοσίας για τυχόν καθυστερήσεις στην αποστολή δεδομένων στην ΑΑΔΕ που είναι απαραίτητα για την έγκαιρη συμπλήρωση των φορολογικών δηλώσεων.
Συγκεκριμένα, συστήνεται από την ΑΑΔΕ Ηλεκτρονικό Μητρώο Υπόχρεων Υποβολής Ετήσιου Αρχείου Εισοδημάτων για την προσυμπλήρωση και την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων. Η εγγραφή στο Μητρώο είναι υποχρεωτική και αφορά Οργανισμούς και υπηρεσίες του Δημοσίου που υποχρεούνται να αποστείλουν δεδομένα στην ΑΑΔΕ για τις ανάγκες συμπλήρωσης των φορολογικών δηλώσεων. Μέσω του νέου ηλεκτρονικού μητρώου θα διαβιβάζονται προς την ΑΑΔΕ όλα τα αναγκαία στοιχεία για την προσυμπλήρωση και υποβολή των φορολογικών δηλώσεων (όπως πχ οι αποδοχές από μισθωτή εργασία, συντάξεις, αμοιβές από επιχειρηματική δραστηριότητα, οι φόροι που παρακρατήθηκαν κλπ.). Ο κάθε φορέας θα πρέπει να διαβιβάζει τα δεδομένα από την 16η Ιανουαρίου έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Φεβρουαρίου κάθε έτους.
Σε περίπτωση μη έγκαιρης, ανακριβούς διαβίβασης των παραπάνω δεδομένων στην ΑΑΔΕ ή μη εγγραφής στο Μητρώο, προβλέπεται πρόστιμο 2.500 ευρώ στα ευθυνόμενα πρόσωπα. Ως τέτοια θεωρούνται οι επικεφαλής των νομικών προσώπων του Δημοσίου (πχ ΕΦΚΑ, ΕΟΠΥΥ κλπ.), για το Δημόσιο οι υπηρεσιακοί γραμματείς, για τους Δήμους οι γενικού γραμματείς και οριζόντια οι προϊστάμενοι για την εκκαθάριση της μισθοδοσίας. Σε περίπτωση εκπρόθεσμης διαβίβασης, το πρόστιμο προσαυξάνεται κατά 50 ευρώ για κάθε ημέρα καθυστέρησης. Τέλος, σε περίπτωση, καθυστερημένης ενεργοποίησης της ψηφιακής πλατφόρμας από την ΑΑΔΕ, το πρόστιμο θα επιβληθεί στον Διοικητή της ΑΑΔΕ.

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.