Αλλαγές στο φόρο πλοίων Β κατηγορίας αλλά και τον Φόρο πολυτελούς διαβίωσης –  Τεκμήρια σκαφών
Για μια ακόμη φορά η Διοίκηση κατόρθωσε να επικρατήσει αναβρασμός με την υποβολή φορολογικών δηλώσεων.

Απόστολος Αλωνιάτης*

Μιλάμε βέβαια για την υποβολή των Δηλώσεων πλοίων Β κατηγορίας. Ένα μέτρο που είχε αναστατώσει όλους τους ιδιοκτήτες μικρών σκαφών επαγγελματικής και ιδιωτικής χρήσης, διότι ήταν υποχρεωμένοι να πληρώσουν έστω και 100 ευρώ φόρο για την κατοχή τους.

Η πλατφόρμα
Μάλιστα σε μια δύσκολη για τους απλούς φορολογούμενους, και μεταξύ μας και για τους λογιστές,  πλατφόρμα, μιας και θα έπρεπε να αποκωδικοποιήσεις τα στοιχεία που ζητάει -η πλατφόρμα- και να ψάξεις στην άδεια κυκλοφορίας του, να βρεις τις απαντήσεις . Απαντήσεις που δεν είναι πάντα ίδιες γιατί κάθε αρχή που καταγράφει το πλοίο Β κατηγορίας έχει δική της κωδικοποίηση και δικό της τρόπο καταγραφής.

Αλλαγή υπόχρεων 
Την τελευταία ημέρα υποβολής των δηλώσεων, 26 Σεπτεμβρίου 2024, το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών «κατέβασε» τροπολογία στην βουλή με την οποία απάλλασσε από τον φόρο  πλοία μέχρι επτά (7) μέτρα, δηλαδή αυτά που θα πλήρωναν τα 100 ευρώ και βέβαια είναι τα περισσότερα ιδιωτικά σκάφη του έχουν οι περισσότεροι φορολογούμενου που κατέχουν σκάφος.
Η τροπολογία κατατέθηκε στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «Νέο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και συμπληρωματικές διατάξεις», αργά την νύχτα τις 25η Σεπτεμβρίου.
Η τροπολογία, που πήρε αριθμό άρθρου 62, στο Νόμο 5140/2024 (ΦΕΚ 154/30.9.2024), πέρα από την απαλλαγή από τον φόρο των σκαφών μέχρι επτά (7) μέτρα, περιείχε και άλλες ρυθμίσεις που επηρεάζουν και τον φόρο πολυτελούς διαβίωσης που αφορούν τα σκάφη έως επτά (7) μέτρα , αλλά και τα ζητούμενα έγγραφα για την μεταβίβαση των πλοίων αυτών.

Η τροπολογία
Ας δούμε όμως αναλυτικά τις αλλαγές που επέρχονται .
1. Αλλαγή των υπόχρεών:
Ζητήματα φορολόγησης πλοίων – Τροποποίηση περ. στ παρ. 2 άρθρου 12 ν. 27/1975, περ. α και υποπερ. ν) περ. β παρ. 1 άρθρου 44 του ν. 4111/2013
1. Στον πίνακα της περ. στ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 27/1975 (Α’ 77), περί υπολογισμού φόρου πλοίων δεύτερης κατηγορίας, για την κατηγορία ολικού μήκους σε μέτρα μέχρι και επτά (7) ορίζεται συντελεστής φόρου 0, και η περ. στ διαμορφώνεται ως εξής:
«στ. Για τα ιδιωτικά πλοία αναψυχής, ανάλογα με το μήκος τους ως εξής:

Τι ίσχυε
Για τα πλοία αυτά υπήρχαν διαφορετική συντελεστές, σύμφωνα με τον πίνακα που ίσχυε πριν την τροπολογία σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:

Δηλαδή πλήρωνα τα 100 ευρώ (200 x 0,5 =100)

2. Αλλαγή στον τρόπο διαβίβασης
«Η παρ. 1 ισχύει από το φορολογικό έτος 2023 και εφεξής. Αν ο φόρος αυτός δεν καταβλήθηκε για τα φορολογικά έτη 2020, 2021 και 2022, δεν αναζητείται.»
Σύμφωνα με την συγκεκριμένη διάταξη , οι Δ.Ο.Υ. κατά την πώληση των πλοίων Β κατηγορίας δεν θα ζητούν τις δηλώσεις από το φορολογικό έτος 2020, 2021 και 2022, όπως έκαναν μέχρι σήμερα. ¨όχι μόνο δεν θα αναζητούν της δηλώσεις αλλά δεν θα αναζητούν και τον φόρο πολυτελείας που έπρεπε να πληρωθεί κατά τα φορολογικά έτη αυτά , αν δεν έχει πληρωθεί ή αν δεν έχουν αναγραφεί τα πλοία στις φορολογικές δηλώσεις. Ας ελπίσουμε ότι εκτός από τους φοροτεχνικούς και του φορολογούμενους την διάταξη θα την διαβάσουν και οι υπάλληλοι των Δ.Ο.Υ. !
Με αίτηση η επιστροφή
Σύμφωνα με την τελική διάταξη που ψηφίστηκε στην βουλή, με αίτηση του φορολογούμενου η επιστροφή του φόρου που καταβλήθηκε για τα σκάφη έως 7 μέτρα
Ποιο συγκεκριμένα στην παραπάνω διάταξη προστέθηκε η φράση «και αν καταβλήθηκε, επιστρέφεται, κατόπιν αίτησης του φορολογούμενου.».

3. Αλλαγή στον φόρο πολυτελούς διαβίωσης 
Σύμφωνα με την τροπολογία
«3. Στην περ. α και στο πρώτο εδάφιο της υποπερ. ν) της περ. β της παρ. 1 του άρθρου 44 του ν. 4111/2013 (Α’ 18), περί επιβολής φόρου πολυτελούς διαβίωσης, οι λέξεις «άνω των πέντε (5) μέτρων» αντικαθίστανται από τις λέξεις «άνω των επτά (7) μέτρων», και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1.α. Επιβάλλεται φόρος πολυτελούς διαβίωσης στα ποσά της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης που προκύπτουν από την κυριότητα ή κατοχή επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης μεγάλου κυβισμού, αεροσκαφών, ελικοπτέρων και ανεμοπτέρων, δεξαμενών κολύμβησης, καθώς και σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης άνω των επτά (7) μέτρων, όπως αυτά προκύπτουν από τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και τα λοιπά επιπλέον στοιχεία που έχει στη διάθεση της η ΓΓΠΣ.
β. Ο φόρος αυτής της παραγράφου που επιβάλλεται στα ποσά της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης της προηγούμενης υποπαραγράφου, υπολογίζεται αναλυτικά ως εξής:
i) Για επιβατικά αυτοκίνητα από χίλια εννιακόσια είκοσι εννέα (1.929) κυβικά εκατοστά έως δυόμιση χιλιάδες (2.500) κυβικά, ο φόρος ισούται με το γινόμενο του ποσού της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης επί συντελεστή πέντε τοις εκατό (5%).
ii) Για επιβατικά αυτοκίνητα από δυόμιση χιλιάδες (2.500) κυβικά εκατοστά και άνω, ο φόρος ισούται με το γινόμενο του ποσού της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης επί συντελεστή δέκα τρία τοις εκατό (13%).
Από την επιβολή του φόρου πολυτελούς διαβίωσης εξαιρούνται τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης με παλαιότητα άνω των δέκα (10) ετών από το έτος πρώτης κυκλοφορίας τους στην Ελλάδα, ή σε χώρα της Ε.Ε./ΕΟΧ καθώς και τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης αναπήρων, τα οποία απαλλάσσονται από τα τέλη κυκλοφορίας.
Επιπλέον, από το φορολογικό έτος 2019 και εξής, εξαιρούνται από την επιβολή του φόρου πολυτελούς διαβίωσης και τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης πολυτέκνων με τέσσερα (4) τουλάχιστον εξαρτώμενα τέκνα κατά την έννοια της περίπτωσης β’ της παραγράφου 1 του άρθρου 11 του ν. 4172/2013.
iii) Για αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα, ο φόρος ισούται με το γινόμενο του ποσού της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης επί συντελεστή δέκα τρία τοις εκατό (13%).
iv) Για δεξαμενές κολύμβησης, εσωτερικές και εξωτερικές, ο φόρος ισούται με το γινόμενο του ποσού της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης επί συντελεστή δέκα τρία τοις εκατό (13%).
v) Για τα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης άνω των επτά (7) μέτρων, ο φόρος ισούται με το γινόμενο του ποσού της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης του σκάφους επί συντελεστή δεκατρία τοις εκατό (13%). Δεν λαμβάνεται υπόψη η δαπάνη για την αμοιβή του πληρώματος. Από το φόρο της περίπτωσης ν εξαιρούνται τα ιστιοφόρα σκάφη και πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευαστεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου από ξύλο, τύπον τρεχαντήρι, βαρκαλάς, πέραμα, τσερνίκι, λίμπερτυ τα οποία προέρχονται από ελληνική ναυτική παράδοση.
γ. Ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης βεβαιώνεται με βάση τις δηλώσεις που υποβάλλονται και εμφανίζεται στο εκκαθαριστικό σημείωμα υπολογισμού του φόρου εισοδήματος κάθε οικονομικού έτους. Βεβαιώνεται επίσης με φύλλα ελέγχου, εφόσον αυτά έχουν οριστικοποιηθεί με διοικητική επίλυση της διαφοράς ή λόγω μη άσκησης ή εκπρόθεσμης άσκησης προσφυγής και με οριστικές αποφάσεις διοικητικών δικαστηρίων ή πρακτικών δικαστικού συμβιβασμού. Για την καταβολή του ποσού του φόρου της παρούσας παραγράφου εφαρμόζονται οι διατάξεις περί καταβολής του φόρου εισοδήματος για τα φυσικά πρόσωπα.
Ειδικά για το οικονομικό έτος 2013, εκδίδεται ξεχωριστό εκκαθαριστικό σημείωμα από αυτό του υπολογισμού του φόρου εισοδήματος.
δ. Η προθεσμία άσκησης της προσφυγής ή υποβολής αίτησης για διοικητική επίλυση της διαφοράς, καθώς και η άσκηση της προσφυγής ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού πρωτοδικείου, δεν αναστέλλουν τη βεβαίωση και την είσπραξη της οφειλής που προκύπτει από την εφαρμογή των διατάξεων των περιπτώσεων α’, β’ και γ’ του παρόντος.
ε. Με αποφάσεις του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών μπορεί να καθορίζονται τυχόν απαιτούμενες πρόσθετες λεπτομέρειες και θέματα της διαδικασίας εφαρμογής των διατάξεων του φόρου πολυτελούς διαβίωσης.
στ. Οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου έχουν εφαρμογή για τα εισοδήματα που δηλώνονται με τις φορολογικές δηλώσεις οικονομικού έτους 2013 και μετά.».
4. Η παρ. 3 ισχύει από το φορολογικό έτος 2024 και εφεξής.»
Σύμφωνα με την διάταξη λοιπόν, ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης παραμένει κανονικά στα άλλα αντικείμενα, αυτοκίνητα, αεροσκάφη, εσωτερικές και εξωτερικές δεξαμενές κολύμβησης (πισίνες) και όσο αφορά τα σκάφη τα μέτρα (μήκος) για την επιβολή του φόρου πολυτελούς διαβίωσης από πέντε (5) γίνονται επτά (7).

Η παλιά διάταξη
«ν) Για τα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης άνω των πέντε (5) μέτρων, ο φόρος ισούται με το γινόμενο του ποσού της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης του σκάφους επί συντελεστή δεκατρία τοις εκατό (13%). Δεν λαμβάνεται υπόψη η δαπάνη για την αμοιβή του πληρώματος. Από το φόρο της περίπτωσης v εξαιρούνται τα ιστιοφόρα σκάφη και πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευαστεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου από ξύλο, τύπον τρεχαντήρι, βαρκαλάς, πέραμα, τσερνίκι, λίμπερτυ τα οποία προέρχονται από ελληνική ναυτική παράδοση.»

Δεν υφίσταται υποχρέωση υποβολής δήλωσης
Επειδή η διάταξη όπως έχει διαπιστωθεί , δημιουργούσε διλήμματα αν οι κάτοχοι των πλοίων Β κατηγορίας έπρεπε να υποβάλλουν δήλωση ή όχι , με δελτίο τύπου το υπουργείου διευκρίνηση ότι δεν υφίσταται υποχρέωση υποβολής δήλωσης φόρου πλοίων Β’ κατηγορίας στις περιπτώσεις μηδενικού φόρου.
Ποιο συγκεκριμένα, το υπουργείο διευκρινίζει τα κάτωθι:
Στις συχνές ερωτήσεις / απαντήσει της ΑΑΔΕ σχετικά με τις δηλώσεις φόρου πλοίων Β κατηγορίας (ενημέρωση 1.8.2024) η ερώτηση 14 αναφέρονται τα ακόλουθα:
14. Ε Στις περιπτώσεις πλοίων για τα οποία προβλέπεται μηδενικός συντελεστής προσαύξησης βάσει της παρ. 2 του άρθρου 12, υφίσταται υποχρέωση υποβολής δήλωσης;
Α Όχι, δεν υφίσταται.
Βάσει των ανωτέρω και μετά την κατάθεση της τροπολογίας για την απαλλαγή από φόρο πλοίων και φόρο πολυτελείας των μικρών σκαφών αναψυχής β’ κατηγορίας μέχρι 7 μέτρα, (μηδενίζεται ο συντελεστής φόρου για την αναφερόμενη κατηγορία πλοίων) συνάγεται ότι, δεν υφίσταται υποχρέωση υποβολής μηδενικής δήλωσης.

Τεκμήρια πλοίων
Να θυμίσουμε σύμφωνα με την περίπτωση την περιπτ. στ’ της παρ.1 του άρθρου 31 ορίζεται ο τρόπος υπολογισμού της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης με βάση τα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, κυριότητας ή κατοχής του φορολογούμενου, της συζύγου του ή των προσώπων που τους βαρύνουν και εκτιμάται με βάση το κόστος τελών ελλιμενισμού, ασφαλίστρων, καυσίμων, συντήρησης και πρακτόρευσης και ορίζεται, ανάλογα με τα μέτρα ολικού μήκους του σκάφους.
Σύμφωνα με διάταξη:
α) Προκειμένου για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου (χωρίς χώρο ενδιαίτησης), ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι 5 μέτρα, στο ποσό των τεσσάρων χιλιάδων ευρώ (4.000). Για τα πάνω από 5 μέτρα το ποσό αυτό αυξάνεται κατά δύο χιλιάδες (2.000) ευρώ το μέτρο.
β) Προκειμένου για ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη με χώρους ενδιαίτησης, ολικού μήκους μέχρι και επτά (7) μέτρα, στο ποσό των δώδεκα χιλιάδων ευρώ (12.000). Για τα ίδια σκάφη άνω των επτά (7) και μέχρι δέκα (10) μέτρα προστίθενται τρείς χιλιάδες ευρώ (3.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των δέκα (10) μέτρων και μέχρι δώδεκα (12) μέτρα, προστίθενται επτά χιλιάδες πεντακόσια ευρώ (7.500) ανά επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των δώδεκα (12) μέτρων και μέχρι δεκαπέντε (15) μέτρα, προστίθενται δέκα πέντε χιλιάδες ευρώ(15.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των δεκαπέντε (15) μέτρων και μέχρι δεκαοκτώ (18) μέτρα, προστίθενται είκοσι δύο χιλιάδες πεντακόσια ευρώ (22.500) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των δεκαοκτώ (18) και μέχρι είκοσι δύο (22) μέτρα, προστίθενται τριάντα χιλιάδες ευρώ (30.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Τέλος, για σκάφη πάνω από είκοσι δύο (22) μέτρα, προστίθενται πενήντα χιλιάδες ευρώ (50.000) για κάθε επιπλέον μέτρο μήκους.
Επίσης, τα ποσά της περίπτωσης αυτής μειώνονται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) προκειμένου για ιστιοφόρα σκάφη καθώς και για τα πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευαστεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ’ ολοκλήρου από ξύλο, τύπων «τρεχαντήρι», «βαρκαλάς», «πέραμα», «τσερνίκι» και «λίμπερτυ», που προέρχονται από την ελληνική ναυτική παράδοση.
Η αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης από κάθε σκάφος μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητα του κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) αν έχει παρέλθει χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) και μέχρι δέκα έτη (10) από το έτος που νηολογήθηκε για πρώτη φορά και τριάντα τοις εκατό (30%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από δέκα έτη (10).
Για σκάφη με μόνιμο ναυτολογημένο πλήρωμα για ολόκληρο ή μέρος του έτους, στην παραπάνω δαπάνη προστίθεται και η αμοιβή του πληρώματος, ενώ τα σκάφη επαγγελματικής χρήσης δεν λαμβάνονται υπόψη για την τεκμαρτή δαπάνη. Τα σκάφη επαγγελματικής χρήσης δεν λαμβάνονται υπόψη για την αντικειμενική δαπάνη εφόσον βέβαια πληρούν τις προϋποθέσεις κατάταξής τους ως επαγγελματικών.
Οι διατάξεις της περιπτ. γ’ του άρθρου 31, εκτός της παλαιότητας, ισχύουν και για την αντικειμενική δαπάνη σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης.
Επιπλέον διευκρινίζουμε ότι:
– Στις επιχειρήσεις ενοικίασης σκαφών για τον προσδιορισμό της αντικειμενικής δαπάνης λαμβάνεται υπόψη μόνο το σκάφος με τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη και μόνο κατά το χρόνο που δεν είναι εκμισθωμένο σε τρίτους.
– Η αντικειμενική δαπάνη για τα σκάφη αναψυχής βαρύνει τον κύριο ή τον κάτοχο που είναι κάτοικος Ελλάδος ανεξάρτητα από την εθνικότητα της χώρας στο νηολόγιο της οποίας έχει καταχωρηθεί. Επομένως εφόσον φυσικό πρόσωπο είναι μόνιμος κάτοικος Ελλάδος και έχει στην κυριότητα του ή στην κατοχή του σκάφος με ξένη σημαία το οποίο είτε πλέει στα ελληνικά ύδατα είτε είναι ελλιμενισμένο, είτε εκτελεί συνήθεις πλόες στην αλλοδαπή βαρύνεται με την αντικειμενική δαπάνη. Η αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης ισχύει και για σκάφη ερασιτεχνικής αλιείας καθώς και για τα jet ski.
Επίσης, αναγνωρίζεται πλέον η ακινησία για τα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης. Για την απόδειξη του χρόνου ακινησίας πρέπει να υποβάλλεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος βεβαίωση της αρμόδιας Λιμενικής Αρχής για το ακριβές χρονικό διάστημα (χρόνος έναρξης και λήξης ακινησίας ή συνέχιση της ακινησίας κατά την 31η Δεκεμβρίου του έτους), που θα προκύπτει από τις αντίστοιχες καταχωρήσεις σε σχετικό βιβλίο που θα τηρείται από αυτή.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Στις περιπτώσεις σκαφών και αεροσκαφών που ανήκουν σε νομικά πρόσωπα, το τεκμήριο βαρύνει τα μέλη των εταιρειών, όπως και τα τεκμήρια αυτοκινήτων.

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.