Κατάργηση χαρτοσήμου σε ποιες περιπτώσεις παραμένει και σε ποιες καταργείται
Σήμερα θα ασχοληθούμε με την αρχαιότερη φορολογική υποχρέωση του ελληνικού λαού που είναι ακόμη σε ισχύ, μιας και το χαρτόσημο μπήκε στην οικονομική ζωή του τόπου μας το 1931και αφορά συναλλαγές που κάνουν όλοι οι πολίτες αυτής της χώρας. 

Απόστολος Αλωνιάτης*

Σύμφωνα με το νέο νόμο που εξήγγειλε το υπουργείο Οικονομικών, το χαρτόσημο γίνεται πλέον ηλεκτρονικό μετονομάζεται σε Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής, αλλά παράλληλα καταργείται σε πολλές περιπτώσεις που η επιβολή του ήταν υποχρεωτική.

Το σχέδιο νόμου
Πιο αναλυτικά, με το σχέδιο νόμου που αναμένεται να τεθεί άμεσα σε δημόσια διαβούλευση προωθούνται επτά αλλαγές:
– καταργείται το Τέλος Χαρτοσήμου και αντικαθίσταται με το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής,
– καταργούνται οριστικά περισσότερες από 600 περιπτώσεις επιβολής του Τέλους Χαρτοσήμου,
– Αναφέρονται ρητά οι συναλλαγές στις οποίες θα επιβάλλεται το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής, η δήλωση, ο υπολογισμός, η βεβαίωση και η είσπραξη του οποίου θα γίνεται εξ ολοκλήρου ψηφιακά μέσω ειδικής πλατφόρμας της ΑΑΔΕ,
– αποκλείεται ρητώς η επιβολή του σε συναλλαγές που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής άλλων έμμεσων φόρων,
– ορίζεται ότι το Τέλος επιβάλλεται σε συναλλαγές, όπου ο ένας τουλάχιστον συναλλασσόμενος είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος ή έχει μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως από τον τύπο και τον τόπο κατάρτισης της συναλλαγής, (να θυμίσουμε ότι με τον ισχύοντα νόμο αν η σύμβαση είχε συναφθεί στο εξωτερικό σε πολλές περιπτώσεις δεν είχε χαρτόσημο).
– αποσαφηνίζεται ποιος είναι ο υπόχρεος προς απόδοση του φόρου,
– καθορίζεται ενιαίος χρόνος απόδοσης του Τέλους, κατά κανόνα μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από το μήνα της συναλλαγής.

Περιπτώσεις χαρτοσήμου που καταργούνται 

Μεταξύ ιδιωτών
– Χρησιδάνειο
– Ασφαλιστικές συναλλαγές (και υποπεριπτώσεις)
– Σύσταση και αύξηση κεφαλαίου µη κερδοσκοπικών νομικών προσώπων/οντοτήτων(και υποπεριπτώσεις)
– Ενέγγυες πιστώσεις τραπεζών υπέρ εισαγωγέων
– Συμβατικοί τόκοι δανείων και πιστώσεων
– Επί προϋπολογισμού ιδιωτικού τεχνικού έργου και οικοδομής

Συναλλαγές µε Δημόσιο
– Διάφορες άδειες για άσκηση επαγγέλματος ή έναρξης δραστηριότητας ή χρήση εγκαταστάσεων για βιομηχανικό σκοπό
– Άδειες γάμου και πράξη διαζυγίου
– Χαρτόσημο επί τέλους ΕΟΦ
– Άδεια λειτουργίας τουριστικού ή ταξιδιωτικού γραφείου
– Άδεια µμεταβολής επωνύμου

Συναλλαγές που εφαρμόζεται το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής
Α. Μεταξύ ιδιωτών
1. Μίσθωση ακινήτων
2. Δάνεια
3. Τρεχούμενος δοσοληπτικός λογαριασμός
4. Καταθέσεις και αναλήψεις σε νομικά πρόσωπα
5. Πώληση κινητού πράγματος ή άυλου αγαθού
6. Μεταβίβαση επιχείρησης
7. Διανομή κληρονομίας, κληροδοτήματος ή κοινής περιουσίας
8. Συμβιβασμός
9. Αποζημιώσεις
10. Αμοιβές σε φυσικά πρόσωπα και µέλη διοίκησης εταιρειών
11. Τόκοι υπερημερίας και νόμιμοι τόκοι
12. Πράξεις που αφορούν εργασίες πιστωτικών ιδρυμάτων (πινάκια επιταγών)
13. Συνδρομές σε επιμελητήρια, επαγγελματικούς συλλόγους και σωματεία
14. Έπαθλα και βραβεία
15. Λοιπές συβάσεις:
α) αφηρημένη υπόσχεση ή αναγνώριση χρέους
β) εκχώρηση απαίτησης και αναδοχή χρέους
γ) άφεση χρέους
δ) ανανέωση σύβασης
ε) ισόβια χρηματικά αποτιµητή πρόσοδος
στ) παρακαταθήκη
Β. Μεταξύ ιδιωτών και του Δημοσίο
1. Μίσθωση ακινήτων µε αντισυμβαλλόμενο δημόσιο φορέα
2. Αποζημιώσεις από και προς φορείς Δημοσίου
3. Επιδοτήσεις, οικονομικές ενισχύσεις, επιχορηγήσεις που καταβάλλονται από φορείς του Δημοσίου
4. Αμοιβή για συμμετοχή σε Συμβούλια και Επιτροπές του δημοσίου
5. Είσπραξη προστίμων και παρεμφερών δημοσίων εσόδων
6. Πράξεις που διενεργούνται σε κτηματολογικά γραφεία (λχ. εγγραφή υποθήκης)
7. Λοιπές Συναλλαγές όπως ισχύουν και μεταξύ ιδιωτών
8. Αποδεικτικά που εκδίδονται από δικαστικές αρχές:
α) ένορκες βεβαιώσεις για απολαβή χρηματικού ποσού
β) εκτελεστά απόγραφα δικαστικών αποφάσεων
9. Άδεια οπλοφορίας για σκοποβολή ή για άλλους λόγους και η ανανέωση αυτών
10. Άδεια κατασκευής, εμπορίας, επισκευής κα συντήρησης όπλων
11. Η έκδοση δελτίου ταυτότητας
12. Η έκδοση διαβατηρίου (ατομικού, οικογενειακού, ομαδικού)
13. Άδεια θήρας και ανανέωση αυτής
14. Άδεια παραμονής και εργασίας αλλοδαπού και δελτίου ταυτότητας αυτού και οι ανανεώσεις αυτών.

Συντελεστές Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής
1) τρία και εξήντα εκατοστά τοις εκατό (3,60%) επί:
α) συναλλαγών ή συμβάσεων μεταξύ φυσικών προσώπων που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα,
β) όλων των μισθώσεων ακινήτων,
γ) τιμολογίων για την είσπραξη αποζημιώσεων, νόμιμων τόκων και τόκων υπερημερίας.
δ) συναλλαγών ή συμβάσεων όπου ο ένας συμβαλλόμενος είναι Δημόσιο, Δήλος, ΝΠΔΔ.
2) δύο και σαράντα εκατοστά τοις εκατό (2,40%), εφόσον:
α) όλοι οι συμβαλλόμενοι ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, ή
β) τουλάχιστον ένας από τους συμβαλλόμενους έχει τη νομική μορφή της ΑΕ, ΕΠΕ και ΙΚΕ.
3) ένα και είκοσι εκατοστά τοις εκατό (1,20%) εφόσον:
– πρόκειται για καταβολή αμοιβής σε φυσικά πρόσωπα ή
– µέλη διοίκησης και για κατάθεση ή ανάληψη από τα χρηματικά διαθέσιμα νομικών προσώπων και οντοτήτων
4) τριάντα εκατοστά τοις εκατό (0,3%) ή τρία τοις χιλίοις(3%ο)
επί των προσκομιζόμενων επιταγών (“πινάκια”) σε πιστωτικά ιδρύματα

Υπόχρεος απόδοσης του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής
– Καταρχήν υπόχρεος σε απόδοση του τέλους είναι ο λήπτης της χρηματικής παροχής ή ο οφειλέτης, κατά περίπτωση
– Εάν ένας εκ των συμβαλλομένων τυγχάνει νομικό πρόσωπο, αυτό καθίσταται υπόχρεο απόδοσης του Τέλους Συναλλαγής στο σύνολό του
– Ειδικότερες ρυθμίσεις περί της υποχρέωσης απόδοσης του τέλους, από έναν εκ των συμβαλλομένων, όπως ενδεικτικά: o καταβάλλων το ποσό επί συμβιβασμού, ο εκχωρών στην εκχώρησης απαίτησης κ.ο.κ.

Δάνεια – Καταθέσεις και Αναλήψεις
Υπάγονται σε Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής:
α) µε συντελεστή 3,6% τα δάνεια μεταξύ ιδιωτών,
β) µε συντελεστή 2,4% τα δάνεια μεταξύ φυσικών ή νομικών προσώπων που ασκούν αμφότερα επιχειρηματική δραστηριότητα ή όπου ο ένας τουλάχιστον συμβαλλόμενος είναι ΑΕ, ΕΠΕ ή ΙΚΕ,
γ) µε συντελεστή 1,2% οι εγγραφές στα βιβλία νομικών προσώπων περί καταθέσεων και αναλήψεων
– Επιβάλλεται ανώτατο όριο Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής 150 χιλ. ευρώ ανά δανειακή σύβαση
– Στο Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής υπάγονται και τα ομολογιακά δάνεια του ν. 4548/2018, εκτός εάν διαπραγματεύονται σε ρυθμιζόμενη αγορά ή πολυμερή μηχανισμό διαπραγμάτευσης

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.