Άρχισαν οι εξαγγελίες για τις δηλώσεις του φορολογικού έτους 2022. Σύμφωνα με όσα είπε ο επικεφαλής του Υπουργείου Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή, η ΑΑΔΕ ετοιμάζεται να ανοίξει την πλατφόρμα για την αποστολή των φορολογικών δηλώσει μέχρι τις 25 Μαρτίου 2023.

Απόστολος Αλωνιάτης*

Για μια ακόμη φορά, λοιπόν, το ζητούμενο είναι πόσο νωρίς θα ανοίξει η πλατφόρμα, για να μετράμε ημέρες και να πιέζουμε ανάλογα τους εμπλεκόμενους.
Θα μας πείτε «πάλι αρχίσατε την γκρίνια πριν ακόμη ανοίξουν τα έντυπα». Δεν είναι έτσι. Απλά φοβόμαστε ότι γι’ άλλη μια φορά θα ανοίξουν οι δηλώσεις χωρίς να υπάρχουν όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την αποστολή μιας ολοκληρωμένης δήλωσης. Για μια ακόμη χρονιά θα υπάρχουν τα στοιχεία μόνο από τον ιδιωτικό τομέα και δεν θα υπάρχουν τα στοιχεία από το δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία (ΕΦΚΑ και επικουρικά) και τα στοιχεία από τις τράπεζες. Βλέπετε πίσω από τις επιχειρήσεις υπάρχει η δαμόκλειος σπάθη των προστίμων, ενώ για τους φορείς του δημοσίου και τις τράπεζες, δεν υπάρχει κανένας έλεγχος για το πότε θα τα στείλουν.
Πέρα απ’ όλα αυτά θα πρέπει να θυμίσουμε ότι πέρυσι η εκκαθάριση -που είναι ευθύνη της ΑΑΔΕ- άλλαξε τουλάχιστον τέσσερις φορές, με αποτέλεσμα φορολογούμενοι με τα ίδια εισοδήματα να έχουν διαφορετική εκκαθάριση για το φορολογικό έτος 2021.
Να μη θυμηθούμε και το άλλο, ότι δηλαδή η διοίκηση νομοθέτησε για τα εισοδήματα του 2021 ένα μήνα μετά από το άνοιγμα των δηλώσεων
Στο τέλος του «ταξιδίου» λοιπόν των φορολογικών δηλώσεων, θα τσακωνόμαστε πάλι με την ΑΑΔΕ και το υπουργείο, για το πόσες μέρες ήταν ανοιχτό το σύστημα και πότε θα δοθεί παράταση ή όχι.
Να ξεκαθαρίσουμε ότι κανείς -και ιδιαίτερα οι λογιστές- φοροτεχνικοί – δεν θέλει παρατάσεις. Οι παρατάσεις για τον κλάδο είναι σοβαρό πρόβλημα. Αν δοθεί σήμερα μία παράταση για μια υποχρέωση, τότε αυτή θα «πέσει» πάνω σε μια άλλη υποχρέωση που υπάρχει σε εκείνο το χρονικό διάστημα που μεταφέρεται η μετατεθείσα υποχρέωση. Έτσι η διοίκηση θα αναγκαστεί να παρατείνει και την άλλη υποχρέωση. Να θυμίσουμε ότι φέτος θα έχουμε προσυμπληρωμένες δηλώσεις Ε3 για πρώτη φορά και τη συμφωνία των my data.
Τι ζητούν οι λογιστές – φοροτεχνικοί; Απλά πράγματα:
– Όταν ανοίγουν πλατφόρμες, να είναι έτοιμες να χρησιμοποιηθούν, με όλα τα στοιχεία τους απλά κατανοητά και ξάστερα.
– Όταν η ΑΑΔΕ και τα υπουργεία λένε «τέθηκε σε παραγωγική λειτουργεία» οι δηλώσεις, να υπάρχουν μέσα σε αυτές όλα τα στοιχεία εκείνα που χρειάζονται για να ολοκληρωθεί η φορολογική δήλωση.
Αλλιώς να μην μας εμπαίζουν ότι άνοιξαν οι φορολογικές δηλώσεις με βαρύγδουπες ανακοινώσεις.
– Να σημειώσουμε επίσης στην ίδια δήλωση ο κ. Σταϊκούρας ανακοίνωσε ότι αναμένεται ακόμη να ανοίξουν οι πλατφόρμες.
– για τα τέλη κυκλοφορίας με το μήνα πριν το Πάσχα, και
– για το Market Pass έως τις 20 Φεβρουαρίου. 

Άδειες και «ΕΡΓΑΝΗ»
Με ανακοίνωση του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, στις 10.2.2023 παρατείνεται έως και την 10.3.2023, η προθεσμία της υποχρεωτικής δήλωσης των αδειών, του μηνός Ιανουαρίου, στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ II, εκ μέρους των επιχειρήσεων – εργοδοτών, για τους εργαζομένους τους με σχέση εξαρτημένης εργασίας.
Να θυμίσουμε ότι από 1.1.2023, οι επιχειρήσεις και οι εταιρίες είναι υποχρεωμένες να ανακοινώνουν στο Πληροφοριακό Σύστημα (ΠΣ) του ΕΡΓΑΝΗ, τις άδεις που έχουν δοθεί στο προσωπικό τους, μέχρι την δέκατοι (10) ημέρα του επόμενου μήνα.

Υποχρέωση λογιστή
Με την απόφαση Α.1009/24.1.2023 (ΦΕΚ Β’ 630/9.2.2023), η Διοίκηση άλλαξε τα όρια του τζίρου, πάνω από τον οποίο οι οικονομικές καταστάσεις και οι δηλώσεις πρέπει να έχουν υπογραφή λογιστή.
Σύμφωνα με την απόφαση οι επιχειρήσεις έχουν την υποχρέωση να έχουν λογιστή όταν ξεπερνούν σε κύκλο εργασιών τα 30.000 ευρώ και όχι τα 50.000 ευρώ που ήταν μέχρι σήμερα.
Με την τροποποίηση αυτή, η σχετική απόφαση ΠΟΛ.1008/19.1.2011 «Καθορισμός ορίων ακαθαρίστων εσόδων επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών που τηρούν βιβλία Β΄ κατηγορίας του Κ.Β.Σ., πάνω από τα οποία υφίσταται υποχρέωση υπογραφής των δηλώσεων από λογιστή φοροτεχνικό με βάση τις διατάξεις του άρθρου 38 του ν.2873/2000», έχει ως εξής:
1. Τα όρια των ακαθαρίστων εσόδων που αναφέρονται στην περίπτωση β’ της παραγράφου 2 του άρθρου 38 του ν.2873/2000 (Α’ 285) ορίζονται στις τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ.
2. Κατ’ εξαίρεση, για τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της περίπτωσης γ’ του άρθρου 45 του ν.4172/2013 η παραπάνω υποχρέωση υφίσταται, όταν έχουν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα πάνω από τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ και τηρούν απλογραφικά λογιστικά αρχεία.

Πότε είναι υποχρεωτική η υπογραφή λογιστή
Συμπερασματικά, και μετά την τελευταία τροποποίηση, η υποχρέωση για την συμπλήρωση και υπογραφή υποχρεωτικά από λογιστή – φοροτεχνικό, αφορά το έντυπο Ε3 (Κατάσταση Οικονομικών Στοιχείων από Επιχειρηματική Δραστηριότητα) και Κατάστασης Φορολογικής Αναμόρφωσης φορολογικού έτους 2022.
Οι περιπτώσεις που το έντυπο Ε3 συμπληρώνεται υποχρεωτικά από λογιστή – φοροτεχνικό αναφέρονται στις σχετικές απόφαση του Υπουργού Οικονομικών όπως ισχύουν σήμερα, δηλαδή το άρθρο 38 του ν.2873/2000 – Α’/285 και η ΠΟΛ.1008/2011 – Β’/136, οι οποίες αναφέρουν ότι την υποχρέωση αυτή την έχουν:
Α. για όλα τα νομικά πρόσωπα / νομικές οντότητες ανεξαρτήτως ύψους ακαθαρίστων εσόδων και ατομικές επιχειρήσεις με διπλογραφικά λογιστικά αρχεία,
Β. για ατομικές επιχειρήσεις με απλογραφικά λογιστικά αρχεία με ακαθάριστα έσοδα πάνω από πενήντα χιλιάδες (30.000) ευρώ για εμπορική δραστηριότητα ή για παροχή υπηρεσιών ή μικτή,
Γ. για νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της περίπτωσης γ’ του άρθρου 45 του ν.4172/2013 όταν έχουν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα πάνω από πενήντα χιλιάδες (30.000) ευρώ και τηρούν απλογραφικά λογιστικά αρχεία, καθώς και
Δ. σε κάθε περίπτωση που υπάρχει ένδειξη ότι συμπληρώνεται από λογιστή- φοροτεχνικό, το έντυπο αυτό υποβάλλεται αποκλειστικά με τους κωδικούς του λογιστή – φοροτεχνικού και όχι με τους κωδικούς του επιχειρηματία (φυσικού ή νομικού προσώπου).

MyDATA και λογιστής
Να θυμίσουμε ότι οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, που έχουν τζίρο μέχρι 50.000 ευρώ και έχουν απλογραφικά βιβλία, και όλες οι επιχειρήσεις που εκδίδουν το χρόνο μέχρι 50 ΤΙΜΟΛΟΓΙΑ, έχουν την δυνατότητα να κάνουν χρήση της Ειδική Φόρμα Καταχωρήσεις Α.Α.Δ.Ε.
Σύμφωνα με τις οδηγίες της απόφασης Α.1138/2020, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα, οι επιχειρήσεις μπορούν να κάνουν χρήση της ειδικής φόρμας:

Α. Δικαίωμα χρήσης για οντότητες που τηρούν απλογραφικό λογιστικό σύστημα 

Β. Επιχειρήσεις, οντότητες, με διπλογραφικά βιβλία
Οι επιχειρήσεις που τηρούν διπλογραφικό λογιστικό σύστημα μοναδικό κριτήριο για τη χρήσης της ειδικής φόρμας είναι το πλήθος έκδοσης τιμολογίων κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος. Συγκεκριμένα όσες εκδίδουν έως και πενήντα (50) τιμολόγια πώλησης έχουν τη δυνατότητα να διαβιβάζουν δεδομένα μέσω της Ειδικής Φόρμας Καταχώρησης.
Είναι αυτονόητο ότι οι επιχειρήσεις που κάνουν έναρξη εντός κάποιου φορολογικού έτους δεν ελέγχεται η δυνατότητα χρήσης καθώς δεν υπάρχουν δεδομένα (ακαθάριστα έσοδα ή πλήθος τιμολογίων) για τα προηγούμενα/ο έτη, συνεπώς μπορούν να κάνουν χρήση της ειδικής φόρμας εντός του έτους έναρξης.
Προσοχή όμως. Μετά την τροποποίηση των ορίων, οι μικρές αυτές επιχειρήσεις μπορούν να κάνουν χρήση της Ειδική Φόρμα Καταχωρήσεις της Α.Α.Δ.Ε., αλλά αν είναι απλογραφικές, εάν ξεπεράσουν, στο κριτήριο του τζίρου, τα 30.000 ευρώ, τότε πρέπει μέσω του taxis, να εξουσιοδοτήσουν τον λογιστή τους ώστε να μπορεί να διαχειριστεί τον χαρακτηρισμό των εξόδων τους, μιας και μετά αυτό το ποσό είναι υποχρεωμένοι να έχουν λογιστή. 

Άδεια Covid-19
Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ η απόφαση 13658/07.02.2022 (ΦΕΚ Β’ 678/09-02-2022), σχετικά με την παράταση ισχύος της ρύθμισης του άρθρου 62 του ν.4886/2022 για τη χορήγηση ειδικής άδειας ασθένειας εργαζομένων λόγω νόσησης από τον κορωνοϊό COVID-19 και την επιδότησή της από τον ασφαλιστικό φορέα.
Σύμφωνα με την απόφαση, η ισχύς του άρθρου 62 του ν.4886/2022 παρατείνεται από τη λήξη της υπ’ αρ. 93108/06-10-2022 υπουργικής απόφασης, ήτοι από 01-02-2023 και μέχρι τις 30-06-2023, με τους ειδικότερους όρους και λεπτομέρειες, που ορίζονται στην υπ’ αρ. 6924/27-01-2022 απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για τη χορήγηση ειδικής άδειας ασθένειας εργαζομένων λόγω νόσησης από τον κορωνοϊό COVID-19 και την επιδότησή της από τον ασφαλιστικό φορέα.

Προεκλογικό δώρο ή εξαγγελία για κατάργηση ή μείωση του τέλους επιτηδεύματος;
Συζητήσεις γίνονται και για την κατάργηση ή μείωση του τέλος επιτηδεύματος σε επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενους.
Ένα τρίτο σενάριο είναι το τέλος επιτηδεύματος να «παίξει» τον πραγματικό ρόλο του και να πληρωθεί ως ελάχιστος φόρος.
Για την ιστορία να θυμίσουμε ότι όταν για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε το τέλος επιτηδεύματος και βάσει της αιτιολογικής έκθεσης του άρθρου 31 του ν.3986/2011, του νόμου που για πρώτη φορά επιβλήθηκε.
Σύμφωνα λοιπόν με αυτή την αιτιολογική έκθεση, που να σημειώσουμε ότι και αυτή αποτελεί νόμο του κράτους, αφού συνοδεύει τον ίδιο τον νόμο:
«…..
Δεδομένων των δημοσιονομικών συνθηκών τις οποίες διέρχεται η χώρα μας προτείνεται η θέσπιση ελάχιστου φόρου εισοδήματος από τη δραστηριότητα των εμπορικών επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών έτσι ώστε να ενισχυθούν τα δημόσια έσοδα. Σημειώνεται ότι δεν καταργείται ο λογιστικός προσδιορισμός και το ποσό του ελάχιστου φόρου επιβάλλεται μόνο στις περιπτώσεις εκείνες που προκύπτει μικρότερος φόρος με βάση τα δηλούμενα καθαρά κέρδη. Με τον τρόπο αυτό δεν επιβαρύνονται οι ειλικρινείς φορολογούμενοι (επιτηδευματίες και ελεύθεροι επαγγελματίες) που δηλώνουν μεγαλύτερα ποσά και όλοι πλέον θα συνεισφέρουν στη διαχείριση των κοινών της χώρας με τη θέσπιση του ελάχιστου φόρου.
Τα κριτήρια που τίθενται είναι ο πληθυσμός και η τιμή ζώνης, που ασκείται η δραστηριότητα. Εξαιρούνται από τις νέες αυτές διατάξεις οι επιτηδευματίες για τα πρώτα πέντε έτη της άσκησης της δραστηριότητας τους και όσοι επιτηδευματίες πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν κατά τα επόμενα τρία έτη.»
Βάσει της γραμματικής ερμηνείας της έκθεσης το τέλος επιτηδεύματος αποτελεί τον ελάχιστο φόρο και δεν θα επιβάρυνε τους ειλικρινείς φορολογουμένους. Βέβαια η απόφαση που βγήκε για την εφαρμογή του είχε την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος «επί δικαίων και αδίκων», δηλαδή σε όλους είτε είχαν δεν είχαν φόρο πάνω από το τέλος επιτηδεύματος.

Ποιοι απαλλάσσονται
Βέβαια αρκετές κατηγορίες φορολογουμένων έχουν στην πορεία απαλλαγή από την πληρωμή του τέλους.
Τελευταία προσθήκη στις απαλλαγές, είναι αυτή που αφορά της επιχειρήσεις που προχώρησαν από 1η Σεπτεμβρίου 2022 σε προσλήψεις με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, με διάρκεια τουλάχιστον έως το τέλος του έτους (3/12) και να έχουν τζίρο κάτω από 2 εκατομμύρια.
Επίσης, το τέλος επιτηδεύματος μειώνεται κατά 40% για τρία χρόνια για τους καλλιτέχνες που επλήγησαν από την πανδημία, ενώ απαλλάσσονται πλήρως για το 2024 όσοι έκλεισαν τα βιβλία τους από την 1η Ιανουαρίου του 2010 και θα κάνουν επανέναρξη μέχρι τον Ιούνιο του 2023.
Ακόμα, από το τέλος επιτηδεύματος απαλλάσσονται:
– Όσοι ασκούν ατομική εμπορική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα και παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%.
– Οι εμπορικές επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες που ασκούν τη δραστηριότητά τους σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά κάτω από 100 κατοίκους, εκτός εάν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.
– Οι ατομικές εμπορικές επιχειρήσεις και η ατομική άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος, εφόσον δεν έχουν παρέλθει 5 έτη από την πρώτη έναρξη εργασιών.
– Οι επιτηδευματίες με ατομικές επιχειρήσεις, εφόσον υπολείπονται 3 έτη από το έτος της συνταξιοδότησής του. Ως έτος συνταξιοδότησης νοείται για τη φορολογική νομοθεσία το 65ο έτος της ηλικίας.
– Οι αγρότες κανονικού καθεστώτος ΦΠΑ
– Οι αλιείς παράκτιας αλιείας που εκμεταλλεύονται αλιευτικά σκάφη μέχρι 12 μέτρων μεταξύ καθέτων
– Οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις
– Οι συνεταιρισμοί εργαζομένων
– Οι αγρότες-μέλη αγροτικών συνεταιρισμών
– Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί
– Οι σχολικοί συνεταιρισμοί
– Οι φορείς κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας με τη μορφή κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης ή συνεταιρισμού εργαζομένων
– Οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, που βρίσκονται σε εκκαθάριση, πτώχευση ή αδράνεια».

Το κόστος
– 800 ευρώ για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε τουριστικούς τόπους και σε πόλεις ή χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους.
– 1.000 για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε πόλεις με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους και
– 600 ευρώ για κάθε υποκατάστημα.
– 650 ευρώ για ατομικές εμπορικές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες.
Ειδικά για τις αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρίες, καθώς και για τους εργαζόμενους με «μπλοκάκια», τα ποσά του τέλους επιτηδεύματος ανέρχονται σε:
– 400 ευρώ εφόσον η έδρα βρίσκεται σε τουριστικό τόπο ή σε πόλεις-χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους.
– 500 ευρώ εφόσον η έδρα βρίσκεται σε πόλη με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους.
Για κάθε υποκατάστημα το τέλος ανέρχεται σε 300 ευρώ.
Σε περίπτωση διακοπής της δραστηριότητας μέσα στη χρήση, το τέλος επιτηδεύματος περιορίζεται ανάλογα με τους μήνες λειτουργίας της επιχείρησης ή της άσκησης του επαγγέλματος. Χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών λογίζεται ως μήνας.

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.