Μια νέα ευκαιρία δίνουν τα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης και Επενδύσεων, σε όσες επιχειρήσεις δεν κατέθεσαν τα σχετικά δικαιολογητικά για την Επιστρεπτέα Προκαταβολή.

Απόστολος Αλωνιάτης*

Παράλληλα, μπαίνουμε στην τελική ευθεία για την υποβολή των ετήσιων στοιχείων που θα διαμορφώσουν τα δεδομένα για τις φορολογικές δηλώσεις. Εκτός από τις βεβαιώσεις αποδοχών, η ΑΑΔΕ άνοιξε και την πλατφόρμα για τις αλλαγές του Εντύπου Ε9, ώστε να προχωρήσει τον Απρίλιο στην έκδοση των εκκαθαριστικών του ΕΝΦΙΑ. 

Επιστρεπτέα προκαταβολή

Σύμφωνα με τη ΓΔΟΥ 12/31.1.2023 (ΦΕΚ 449/Β’/1.2.2023), τροποποιούνται όλες οι αποφάσεις που είχαν εκδοθεί για την Επιστρεπτέα Προκαταβολή ως προς το σκέλος της ημερομηνίας κατάθεσης των δικαιολογητικών που απαιτούνταν για τη λήψη της.
Παρατείνεται, λοιπόν, έως τις 31.5.2023 η προθεσμία υποβολής δικαιολογητικών στην ηλεκτρονική πλατφόρμα “myBusinessSupport” της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για όσες επιχειρήσεις – δικαιούχους δεν έχουν ακόμη υποβάλει πλήρως τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για τη λήψη ενισχύσεων μέσω της Επιστρεπτέας Προκαταβολής. Να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τις αποφάσεις έπρεπε να κατατεθούν τα παρακάτω δικαιολογητικά:
Η επιχείρηση εφόσον έχει ενισχυθεί βάσει του Προσωρινού Πλαισίου οφείλει, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 11 της απόφασης, να προσκομίσει τα κάτωθι δικαιολογητικά:

Απαιτούμενα Δικαιολογητικά
1. Υπεύθυνη δήλωση του λογιστή της επιχείρησης που να βεβαιώνει ότι η επιχείρηση την 31.12.2019 (ανάλογα με την νομική μορφή και το είδος βιβλίων της επιχείρησης), σύμφωνα με τα αναγραφόμενα στο σημείο Α του Παραρτήματος Ι «Ορισμός Προβληματικής Επιχείρησης»:
– είτε δεν είχε απωλέσει πάνω από το ήμισυ του εγγεγραμμένου της κεφαλαίου λόγω συσσωρευμένων ζημιών,
– είτε δεν είχε απωλέσει πάνω από το ήμισυ του κεφαλαίου της, όπως εμφαίνεται στους λογαριασμούς της εταιρείας, λόγω συσσωρευμένων ζημιών.
Το ανωτέρω δεν απαιτείται στην περίπτωση ανεξάρτητων ατομικών επιχειρήσεων, καθώς και στην περίπτωση των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων.
Επιπλέον, εάν πρόκειται για μεγάλη επιχείρηση, να βεβαιώνει ότι τα τελευταία δύο έτη:
– ο δείκτης χρέους προς ίδια κεφάλαια της επιχείρησης δεν ήταν υψηλότερος του 7,5 και
– ο δείκτης κάλυψης χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων της επιχείρησης (EBITDA interest coverage ratio) δεν ήταν κάτω του 1,0.
2. Ενιαίο Πιστοποιητικό Δικαστικής Φερεγγυότητας.»
Οι περισσότερες επιχειρήσεις, που έχουν πρόβλημα, δε έχουν καταθέσει το Ενιαίο Πιστοποιητικό Δικαστικής Φερεγγυότητας, με αποτέλεσμα να του ζητηθεί η επιστροφή ολόκληρου του ποσού, που εκταμίευσαν από τις 7 αποφάσεις της Επιστρεπτέας Προκαταβολής.
Το δεύτερο πρόβλημα που έχουμε εντοπίσει είναι λάθη που έγιναν κατά την αίτηση που κατατέθηκε. Όπως αναφέρεται και στις αποφάσεις οι ατομικές, οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις είχαν σαν υποχρέωση να καταθέσουν μόνο το Πιστοποιητικό Φερεγγυότητας. Κατά την αίτηση όμως από λάθος «τσεκαρίστηκε» ότι η επιχείρηση είναι μεσαία, με αποτέλεσμα να χρειάζεται να κατατεθεί και σχετική υπεύθυνη δήλωση, όπως καθορίζεται από την παράγραφο 1. των απαιτούμενων δικαιολογητικών. Η έλλειψη της συγκεκριμένης δήλωσης δημιούργησε προβλήματα στις εταιρίες αυτές, με αποτέλεσμα να τους ζητηθεί να επιστρέψουν το σύνολό του ποσού.

Αχρεωστήτως καταβληθέντα
Η παράταση της κατάθεσης των δικαιολογητικών, έφερε και την παράταση της καταβολής των χρηματικών ποσών, που ζητήθηκε να επιστραφούν από τις επιχειρήσεις, λόγω μη εκπλήρωσης των όρων που έβαζαν οι αποφάσεις.
Η νέα ημερομηνία είναι η 30η Ιουνίου 2023 για την καταβολή των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.
Σύμφωνα με την τροποποίηση:
«Για τα ποσά που βεβαιώθηκαν ως αχρεωστήτως καταβληθέντα μέχρι και 2 Νοεμβρίου 2022, η προθεσμία καταβολής παρατείνεται ως την 30η Ιουνίου 2023.
Σε περίπτωση βεβαίωσης αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών λόγω μη τήρησης της υποχρέωσης διατήρησης εργαζομένων διενεργείται εκ νέου υπολογισμός σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 9.
Εφόσον έχουν υποβληθεί τα απαραίτητα δικαιολογητικά μέχρι και 23 Σεπτεμβρίου 2022 και μετά τον επανυπολογισμό της υποχρέωσης διατήρησης εργαζομένων προκύπτει ότι τηρήθηκαν οι υποχρεώσεις της επιχείρησης, το αχρεωστήτως καταβληθέν ποσό που βεβαιώθηκε διαγράφεται με την έκδοση Ατομικού Φύλλου Έκπτωσης (ΑΦΕΚ), από τη ΓΔΟΥ του Υπουργείου Οικονομικών και ταυτόχρονα εκδίδεται νέος νόμιμος τίτλος είσπραξης για την επιστροφή του επιστρεπτέου μέρους της ενίσχυσης όπως αυτό υπολογίζεται σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 8. Ο νέος τίτλος είσπραξης εξοφλείται σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 8. Ποσά που τυχόν καταβλήθηκαν βάσει του αρχικού τίτλου είσπραξης πιστώνονται στην οφειλή που προκύπτει από τον νέο τίτλο είσπραξης.
Εφόσον μετά τον επανυπολογισμό της υποχρέωσης διατήρησης εργαζομένων και την παρέλευση της προθεσμίας της 31ης Μαΐου 2023 για την υποβολή των απαραίτητων δικαιολογητικών, προκύπτει ότι τηρήθηκαν οι υποχρεώσεις της επιχείρησης, το αχρεωστήτως καταβληθέν ποσό που βεβαιώθηκε διαγράφεται με την έκδοση Ατομικού Φύλλου Έκπτωσης (ΑΦΕΚ), από τη ΓΔΟΥ του Υπουργείου Οικονομικών και ταυτόχρονα εκδίδεται νέος νόμιμος τίτλος είσπραξης για την επιστροφή του επιστρεπτέου μέρους της ενίσχυσης όπως αυτό υπολογίζεται σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 8. Ο νέος τίτλος είσπραξης εξοφλείται σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 8. Η δυνατότητα εφάπαξ καταβολής του επιστρεπτέου ποσού της ληφθείσας ενίσχυσης με έκπτωση 15% επί του επιστρεπτέου ποσού των ανωτέρω περ. α και β της παρ. 3 του άρθρου 8 ισχύει μόνο εφόσον τα απαιτούμενα δικαιολογητικά έχουν υποβληθεί το αργότερο μέχρι και την 23η Σεπτεμβρίου 2022. Ποσά που τυχόν καταβλήθηκαν βάσει του αρχικού τίτλου είσπραξης πιστώνονται στην οφειλή που προκύπτει από τον νέο τίτλο είσπραξης.
Εφόσον μετά τον επανυπολογισμό της υποχρέωσης διατήρησης εργαζομένων και την παρέλευση της προθεσμίας της 31ης Μαΐου 2023 για την υποβολή των απαραίτητων δικαιολογητικών, προκύπτει ότι δεν τηρήθηκαν οι υποχρεώσεις της επιχείρησης σύμφωνα με το άρθρο 9, η παράταση του πρώτου εδαφίου θεωρείται ως μη χορηγηθείσα και εφαρμόζεται το άρθρο 6 του ν. 4978/2022 (Κ.Ε.Δ.Ε.) επί του ποσού που βεβαιώθηκε μέχρι και 2 Νοεμβρίου 2022, από 1 Δεκεμβρίου 2022.

Ε9: Άνοιξε το σύστημα

Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΑΑΔΕ, σε παραγωγική λειτουργία τέθηκε, η υποβολή δηλώσεων Ε9 για τις μεταβολές από την 1.1.2023.
Μέσω της υπηρεσίας, τα Φυσικά Πρόσωπα μπορούν να υποβάλλουν:
– Δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) διαρκούς ενημέρωσης
– Αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις Ε9 για τα έτη 2010 και μετά
Επίσης, δίνεται η δυνατότητα:
– Εκτύπωσης ατομικού εκκαθαριστικού σημειώματος Φ.Α.Π. για τα έτη 2010 έως 2013 και πράξης Διοικητικού/Διορθωτικού προσδιορισμού φόρου ΕΝ.Φ.Ι.Α για τα έτη 2014 και μετά, εφόσον έχουν εκδοθεί.
– Έκδοσης Πιστοποιητικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. (άρθρο 54Α του Ν.4174/2013) στο τρέχον έτος.

Αλλαγές για το 2022
Από την 1η Ιανουαρίου 2021 και μετά, για τη σύσταση, απόκτηση και κάθε άλλη μεταβολή στα δικαιώματα της παραγράφου 1 του άρθρου 23 του Ν.3427/2005, ο υπόχρεος σε υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων υποβάλλει αυτήν, μέχρι την 31η Μαρτίου του επόμενου έτους από την ημέρα της σύστασης, απόκτησης και κάθε άλλης μεταβολής στα δικαιώματα αυτά, πλην της κληρονομικής διαδοχής, για την οποία ο φορολογούμενος υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της λήξης της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομιάς.

Διευκρινίσεις κληρονομικής διαδοχής
Με την εγκύκλιο Ε.2060/2022, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) έδωσε διευκρινήσεις για τις προθεσμίες υποβολής εμπρόθεσμης δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9), το υποκείμενο του ΕΝ.Φ.Ι.Α. και τους υπόχρεους υποβολής δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9).
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 41 και των άρθρων 45 και 48 του ν. 4916/2022 (Α’65), ορίζεται ότι σε περίπτωση κληρονομικής διαδοχής, η δήλωση στοιχείων ακινήτων υποβάλλεται εμπρόθεσμα μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της λήξης της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομίας -και επομένως- όχι απαραίτητα μέχρι την 31η Μαρτίου. Η προθεσμία αποποίησης, ορίζεται στον Αστικό Κώδικα (άρθρο 1847), και είναι 4 μήνες από τότε που ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή και τον λόγο της ή ένα έτος αν ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό. Στην επαγωγή από διαθήκη η προθεσμία δεν αρχίζει πριν τη δημοσίευσή της. Σε περίπτωση αποποίησης της κληρονομιάς, ο συνεπεία αυτής καθιστάμενος κληρονόμος, έχει ανάλογη προθεσμία για αποποίηση.
Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από τα ανωτέρω, αν πριν την παρέλευση της ημερομηνίας αποποίησης, γίνει η αποδοχή κληρονομιάς και δεν έχει παρέλθει η 31η Μαρτίου του επόμενου έτους, τότε ο υπόχρεος υποχρεούται να δηλώσει την κληρονομιαία περιουσία εντός της προθεσμίας αυτής, ήτοι μέχρι την 31η Μαρτίου.

Παραδείγματα:
– Ο Α, κάτοικος Ελλάδας, απεβίωσε στις 22 Οκτωβρίου 2021. Οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του, κάτοικοι Ελλάδας, δεν αποποιήθηκαν την κληρονομιά μέχρι την 23η Φεβρουαρίου 2022. Η εμπρόθεσμη δήλωσή τους υποβάλλεται μέχρι την 31η Μαρτίου 2022.
– Ο Θ, κάτοικος Ελλάδας, απεβίωσε στις 30 Μαρτίου 2021. Οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, κάτοικοι Ελλάδας, δεν αποποιούνται την κληρονομιά εντός του τετραμήνου ούτε την αποδέχονται μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα. Η εμπρόθεσμη δήλωσή τους, για το έτος 2022 υποβάλλεται μέχρι την 31η Μαρτίου 2022.
– Ο Γ, κάτοικος Ελλάδας, απεβίωσε την 29η Δεκεμβρίου 2021 και αφήνει κληρονόμο το μοναδικό του τέκνο, κάτοικο Ελλάδας, το οποίο δεν αποποιείται την κληρονομιά μέχρι την 30η Απριλίου 2022. Η εμπρόθεσμη δήλωσή του υποβάλλεται μέχρι την 31η Μαΐου 2022.
– Ο Δ, κάτοικος Ελλάδας, απεβίωσε στις 28 Μαρτίου 2021. Οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, κάτοικοι Ελλάδας δεν αποποιούνται την κληρονομιά εντός του τετραμήνου ούτε την αποδέχονται μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα. Στις 23 Οκτωβρίου 2021 δημοσιεύεται διαθήκη. Οι εκ διαθήκης κληρονόμοι, κάτοικοι Ελλάδας, δεν αποποιούνται αυτή μέχρι την 24η Φεβρουαρίου 2022. Η εισαγωγή των κληρονομιαίων ακινήτων στη δήλωση στοιχείων ακινήτων πραγματοποιείται εμπρόθεσμα μέχρι την 31η Μαρτίου 2022.
– Ο Ζ, κάτοικος Ελλάδας, απεβίωσε στις 2 Νοεμβρίου 2021. Οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, κάτοικοι εξωτερικού, δεν αποποιούνται την κληρονομιά εντός του δωδεκαμήνου ούτε την αποδέχονται μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα. Η εισαγωγή των κληρονομιαίων ακινήτων στη δήλωση στοιχείων ακινήτων πραγματοποιείται εμπρόθεσμα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2022.

Υποβολή Ε9 στη Δ.Ο.Υ.
Η διοίκηση με την απόφαση Α.1175/9.12.2022 (ΦΕΚ  6363/Β’/15.12.2022) έδωσε παράταση της προθεσμίας υποβολής δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9) λόγω κληρονομικής διαδοχής, όταν υπάρχει μηχανογραφική αδυναμία υποβολής αυτής λόγω απενεργοποίησης της σχετικής εφαρμογής.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την απόφαση:
«1. Η προθεσμία υποβολής δηλώσεων στοιχείων ακινήτων (Ε9), που αποκτήθηκαν λόγω κληρονομικής διαδοχής, η οποία λήγει το χρονικό διάστημα κατά το οποίο η ηλεκτρονική εφαρμογή υποβολής δηλώσεων Ε9 είναι ανενεργή, παρατείνεται μέχρι και την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από τον μήνα κατά τον οποίο η ηλεκτρονική εφαρμογή καθίσταται και πάλι διαθέσιμη στον φορολογούμενο.
2. Η απόφαση ισχύει για δηλώσεις που υποβάλλονται από το έτος 2022 και επόμενα.»

Ηλεκτρονική υποβολή Ε9
Για την υποβολή Ε9 πρέπει να ακολουθήσουμε τις παρακάτω οδηγίες:
– Επιλέξτε το έτος που θέλετε να υποβάλλετε Ε9 και από τις διαθέσιμες ενέργειες της αρχικής σελίδας, επιλέξτε δημιουργία δήλωσης Ε9 για να προβείτε στις απαραίτητες τροποποιήσεις της περιουσιακής σας κατάστασης.
– Μπορείτε να εισάγετε/μεταβάλλετε/διαγράψετε ακίνητο των πινάκων 1 (κτίσματα και οικόπεδα) και 2 (γήπεδα).
– Εάν εισάγετε ακίνητο, συμπληρώστε όλα τα υποχρεωτικά πεδία που αφορούν τα περιγραφικά στοιχεία του ακινήτου (τετραγωνικά μέτρα, είδος εμπράγματου δικαιώματος, ποσοστό συνιδιοκτησίας κ.τ.λ.) και επίσης κάντε γεωγραφικό εντοπισμό του ακινήτου είτε μέσω επιλογής του νομού, δημοτικού διαμερίσματος και δρόμων οικοδομικού τετραγώνου είτε μέσω επιλογής ανοίγματος του χάρτη Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξίας Ακινήτων.
– Εάν μεταβάλλετε ακίνητο, τροποποιήστε μόνο τα περιγραφικά στοιχεία για τα οποία απαιτείται τροποποίηση.
– Από το έτος 2013 και μετά, κατά την οριστική υποβολή των δηλώσεων Ε9, ζητείται υποχρεωτικά η αναγραφή του αριθμού παροχής ρεύματος στα κτίσματα στα οποία έχετε πλήρη κυριότητα ή επικαρπία.
– Από το έτος 2014 και μετά, ανάλογα με την αιτία εισαγωγής/μεταβολής/διαγραφής ακινήτου που θα επιλέξετε, θα πρέπει να συμπληρώσετε τα υποχρεωτικά πεδία που ζητούνται και αφορούν στοιχεία συμβολαίων (αριθμός και ημερομηνία συμβολαίου, Α.Φ.Μ. συμβολαιογράφου), στοιχεία διαθήκης εφόσον υπάρχει (αριθμός και ημερομηνία δημοσίευσης, ημερομηνία θανάτου) κ.λπ.
– Κατά την οριστική υποβολή δήλωσης Ε9, μπορεί να ζητηθεί η μεταβολή συγκεκριμένων ακινήτων λόγω ελλείψεων στα στοιχεία τους.
– Οποιαδήποτε ενέργεια κάνετε, αποθηκεύεται προσωρινά.
– Όταν ολοκληρώσετε τις μεταβολές της περιουσιακής σας κατάστασης, ελέγξτε το πως έχει διαμορφωθεί μέσω της προεπισκόπησης περιουσιακής κατάστασης.
– Επιλέξτε οριστική υποβολή της δήλωσης Ε9 και εάν επιθυμείτε, μεταφορά της δήλωσης στο επόμενο έτος.
– Από τις διαθέσιμες ενέργειες μπορείτε να εκτυπώσετε τις υποβληθείσες δηλώσεις Ε9, την περιουσιακή σας κατάσταση και τα εκκαθαριστικά σημειώματα Φ.Α.Π. /πράξεις διοικητικού προσδιορισμού ΕΝ.Φ.Ι.Α.

Τι πρέπει να προσέξουμε
– Θα πρέπει να αναγραφούν με ιδιαίτερη προσοχή τα στοιχεία που ζητούνται κατά την επιλογή της αιτίας εισαγωγής / μεταβολής / διαγραφής ακινήτου και ιδιαιτέρως οι ημερομηνίες [ημ/νία συμβολαίου, ημ/νία δημοσίευσης διαθήκης, κ.λπ.]
– Όταν επιλέγετε μεταφορά δήλωσης στο επόμενο έτος, στο έτος αυτό πρέπει από τις διαθέσιμες ενέργειες και μέσω της προεπισκόπησης περιουσιακής κατάστασης. να γίνεται έλεγχος της περιουσιακής κατάστασης όπως έχει διαμορφωθεί από την προσωρινή «εκ μεταφοράς» δήλωση.
Εάν για παράδειγμα μεταφέρετε μία δήλωση με μία εισαγωγή ακινήτου σε επόμενο έτος όπου το ακίνητο ήδη υπάρχει στην περιουσιακή εικόνα, εάν κάνετε έλεγχο σύμφωνα με τα παραπάνω θα διαπιστώσετε ότι το ακίνητο υπάρχει δύο φορές.
Συνεπώς, θα πρέπει να ακυρώσετε την προσωρινή δήλωση που μεταφέρατε.

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.