Δύο από τα μέτρα που περιέχει ο νέος νόμος, που ψηφίστηκε στις 6/12/2022 αφορούν την παράταση της αναστολής ισχύος του άρθρου 41 ΚΦΕ για την επιβολή φόρου υπεραξίας από μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2024, και την παράταση ισχύος της μείωσης του φόρου για δαπάνες αναβάθμισης κτιρίων μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2024, αντί της προβλεπόμενης ημερομηνίας της 31ης Δεκεμβρίου 2022. 

Απόστολος Αλωνιάτης*

Ας δούμε όμως και άλλες διατάξεις του συγκεκριμένου νόμου, για θέματα που αφορούν όχι μόνο τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, αλλά και το ΦΠΑ και άλλα ζητήματα φορολογικού και ασφαλιστικού ενδιαφέροντος. 

ΦΠΑ
1. Παρατείνονται έως τις 30.6.2023 οι μειωμένοι και υπερμειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ σε ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες, μεταξύ των οποίων οι υπηρεσίες μεταφοράς προσώπων και των αποσκευών τους, οι υπηρεσίες εστίασης, τα μη αλκοολούχα ποτά, οι υπηρεσίες γυμναστηρίων και σχολών χορού, το τουριστικό πακέτο, τα εισιτήρια θεάτρου, αγαθά που χρησιμοποιούνται στην αιμοκάθαρση και στους απινιδωτές κ.ά. Επιπλέον, προβλέπεται ότι από την 1η.1.2023 έως και τις 30.6.2023 τα εισιτήρια κινηματογράφων υπάγονται στον υπερμειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. 6%. Οι παρατάσεις αφορούν:

α) Μειωμένος συντελεστής 13%

Αγαθά
– τα μη αλκοολούχα ποτά και τα αεριούχα νερά,
-η εισαγωγή αντικειμένων τέχνης, συλλογών ή αρχαιοτήτων και την παράδοση αντικειμένων καλλιτεχνικής αξίας

Υπηρεσίες
– οι υπηρεσίες μεταφοράς προσώπων και των αποσκευών τους,
– οι υπηρεσίες εστίασης,
– τα εισιτήρια για ζωολογικούς κήπους,
– οι υπηρεσίες που παρέχονται από γυμναστήρια και σχολές εκμάθησης χορού, εφόσον οι υπηρεσίες από τις σχολές αυτές δεν απαλλάσσονται.
Προσοχή: Στην περίπτωση που για γυμναστήρια και σχολές χορού παρέχονται και λοιπές υπηρεσίες πέραν των σχετιζόμενων με την σωματική άσκηση, ενδεικτικά υπηρεσίες σάουνας, ατμόλουτρου, σολάριουμ, μασάζ, υδρομασάζ, αισθητικής, διαιτολογίας, οι υπηρεσίες αυτές υπάγονται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ 24%.

Β) Στον υπερμειωμένο συντελεστή 6%
Αγαθά
– Οι Απινιδωτές (Δ.Κ. ΕΧ 9018)
– τα φίλτρα και τις γραμμές αιμοκάθαρσης, αιμοδιήθησης, αιμοδιαδιήθησης και πλασμαφαίρεσης,
– τα μέσα ατομικής υγιεινής και προστασίας (μάσκες προστασίας και γάντια για την ιατρική, σαπούνι και άλλα παρασκευάσματα για την ατομική υγιεινή, αντισηπτικά διαλύματα, μαντηλάκια και άλλα παρασκευάσματα,

Υπηρεσίες
– Τα Εισιτήρια κινηματογράφων για τα οποία ο συντελεστής του φόρου ορίζεται σε έξι τοις εκατό (6%)
– Τα Εισιτήρια θεατρικών παραστάσεων και συναυλιών για τα οποία ο συντελεστής του φόρου ορίζεται σε έξι τοις εκατό (6%).
Παρατείνεται, μέχρι το τέλος του 2024, η δυνατότητα υπαγωγής στο καθεστώς αναστολής του Φ.Π.Α. στα ακίνητα. Έτσι, η παράδοση των ιδιοκτησιών δεν επιβαρύνεται με Φ.Π.Α. έως 31.12.2024.

2. Λοιπές διατάξεις
α. Εξομοιώνεται με ενδοκοινοτική απόκτηση, υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις, η χρησιμοποίηση αγαθών από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις που συμμετέχουν σε αμυντική προσπάθεια για την υλοποίηση ενωσιακής δραστηριότητας στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (Κ.Π.Α.Α.), εφόσον τα αγαθά αποκτήθηκαν στο εσωτερικό άλλου κράτους μέλους της Ε.Ε.
 β. Απαλλάσσονται του Φ.Π.Α. αγαθά που:
– εισάγονται ή παραδίδονται και υπηρεσίες που παρέχονται στην Ελλάδα από άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε. που συμμετέχει σε αμυντική προσπάθεια στο πλαίσιο της Κ.Π.Α.Α.
– παραδίδονται και υπηρεσίες που παρέχονται από την Ελλάδα προς άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε. για χρήση από τις ένοπλες δυνάμεις οποιουδήποτε κράτους μέλους στο πλαίσιο αμυντικών προσπαθειών. (άρθρα 1- 4)

Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ)
1. Παρατείνεται, έως τις 31.12.2024, η αναστολή του φόρου υπεραξίας 15% στις μεταβιβάσεις ακινήτων.
2. Παρατείνεται, έως τις 31.12.2024, η έκπτωση φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά 40%, για τις δαπάνες που καταβάλλουν οι πολίτες για την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των κτιρίων τους.

Ειδικός τρόπος φορολόγησης εισοδήματος
Οι διατάξεις αφορούν τον ειδικό τρόπο φορολόγησης των εισοδημάτων που αφορούν την εναλλακτική φορολόγηση εισοδήματος που προκύπτει στην αλλοδαπή φυσικών προσώπων που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα (Άρθρο 5Α/Ν.4172.2013)

Πιο συγκεκριμένα
i. Τροποποιούνται οι διατάξεις του άρθρου 5Α του ΚΦΕ (Ν. 4172/2013) για την εναλλακτική φορολόγηση εισοδήματος που προκύπτει στην αλλοδαπή, φυσικών προσώπων που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα, που αφορούν στην:
 α) προθεσμία της Φορολογικής Διοίκησης για την εξέταση της αίτησης μεταφοράς της φορολογικής κατοικίας με υπαγωγή στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης εισοδήματος,
 β) άρση της υπαγωγής στην εναλλακτική φορολόγηση σε περίπτωση μη ολοκλήρωσης της απαιτούμενης επένδυσης εντός του οριζόμενου χρονικού διαστήματος
ii. Τίθενται μεταβατικές διατάξεις για τις αιτήσεις υπαγωγής στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης για τα φορολογικά έτη 2020, 2021 και 2022.
Η παρ. 81 του άρθρου 72 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013, Α’ 167) τροποποιείται με την προσθήκη περ. β’ και γ’ και την υποδιαίρεση του πρώτου εδαφίου ως περ. α’ και διαμορφώνεται ως εξής:
«81.α. Ειδικά τα φυσικά πρόσωπα με πρώτο έτος υπαγωγής στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης για το εισόδημα που προκύπτει στην αλλοδαπή του άρθρου 5 Α του παρόντος, το φορολογικό έτος 2021, κατά παρέκκλιση των παρ. 2 και 5 του ίδιου άρθρου, εφόσον καταβάλλουν το κατ’ αποκοπή ποσό φόρου της παρ. 2 του άρθρου αυτού για το εισόδημα που προκύπτει στην αλλοδαπή κατά το φορολογικό έτος 2021 έως και την 20ή.7.2022, εξακολουθούν να υπάγονται στο καθεστώς του άρθρου 5 Α του παρόντος και εκδοθείσες αποφάσεις άρσης της υπαγωγής τους για το φορολογικό έτος 2021, κατ’ εφαρμογή της παρ. 5 του ίδιου άρθρου, ανακαλούνται.
β. Ειδικά για τα φυσικά πρόσωπα που έχουν υπαχθεί στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης για το εισόδημα που προκύπτει στην αλλοδαπή του άρθρου 5Α κατά τα φορολογικά έτη 2020 και 2021, η προϋπόθεση της περ. β) της παρ. 1 του ίδιου άρθρου πληρούται, εφόσον διαπιστωθεί ότι ολοκληρώθηκε η προβλεπόμενη στην ίδια διάταξη επένδυση εντός της τιθέμενης προθεσμίας των τριών (3) ετών από την υποβολή της αίτησης σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 3 του ίδιου άρθρου.
γ. Ειδικά για το φορολογικό έτος 2022, η αίτηση υπαγωγής στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης του άρθρου 5Α υποβάλλεται στη Φορολογική Διοίκηση από το φυσικό πρόσωπο μέχρι τη 15η Δεκεμβρίου 2022. Η Φορολογική Διοίκηση εξετάζει την αίτηση και εκδίδει απόφαση, με την οποία την εγκρίνει ή την απορρίπτει, έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Δεκεμβρίου του έτους 2022.»

Οχήματα – Τέλη Κυκλοφορίας
Τι θα ισχύει για τουριστικά – λεωφορεία
1. Παρατείνονται τα μειωμένα τέλη κυκλοφορίας τουριστικών λεωφορείων και για το έτος 2023, αντίστοιχων με τα τέλη που καταβάλλουν τα υπεραστικά λεωφορεία.
Η σχετική διάταξη αναφέρει συγκεκριμένα:
«Εξαιρετικά για τα έτη 2021, 2022 και 2023, για τα τουριστικά λεωφορεία καταβάλλονται τέλη κυκλοφορίας σύμφωνα με τον κατωτέρω πίνακα:

δ2) Εξαιρετικά για τα έτη 2021, 2022 και 2023, επιπλέον ποσά τελών κυκλοφορίας που έχουν καταβληθεί από ιδιοκτήτες τουριστικών λεωφορείων βάσει του τρίτου πίνακα της υποπερ. δ’ (τουριστικά λεωφορεία) είναι αχρεωστήτως καταβληθέντα και επιστρέφονται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.»
2. Απλοποιούνται οι όροι και η διαδικασία ακινητοποίησης οχημάτων που τίθενται στο τελωνειακό καθεστώς της προσωρινής εισαγωγής.
3. Παρατείνεται, μέχρι τις 31.12.2024, το καθεστώς φορολογίας μεταβίβασης των οχημάτων δημόσιας χρήσης του άρθρου 10 του ν. 2579/1998, το οποίο λήγει στις 1.12.2022. Αυτό επιφέρει απλούστευση φορολογικών διαδικασιών κατά τη μεταβίβαση αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης από επαχθή αιτία. Η ευνοϊκή ρύθμιση αφορά ΤΑΞΙ, τουριστικά λεωφορεία, λεωφορεία ενταγμένα σε ΚΤΕΛ.
Σύμφωνα με την σχετική διάταξη:
«1. Η προθεσμία του δεκάτου εδαφίου της παρ. 1 και του εβδόμου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 10 του ν. 2579/1998 (Α’ 31), ως προς τα οριζόμενα ποσά φόρου για κάθε μεταβίβαση αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης από επαχθή αιτία, περιλαμβανομένης και της ανταλλαγής του, παρατείνεται και ισχύει για τις μεταβιβάσεις που πραγματοποιούνται έως και την 31η.12.2024.»
Να θυμίσουμε ότι η σχετική διάταξη προβλέπει ότι σε κάθε μεταβίβαση αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης με την άδεια κυκλοφορίας του από επαχθή αιτία, περιλαμβανομένης και της ανταλλαγής του, πριν από τη μεταβίβαση αυτή, καταβάλλεται εφάπαξ πάγιο ποσό φόρου για τη μεταβίβαση της άδειας κυκλοφορίας. Τα τέλη καθορίζονται στο σχετικό άρθρο.
«2. Από την παράταση της προθεσμίας της παρ. 1 εξαιρείται η περ. ε της παρ. 1 του άρθρου 10 του ν. 2579/1998». Δηλαδή για λεωφορείο δημόσιας χρήσης που ανήκει στον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (Ο.Α.Σ.Θ.), για το οποία καθοριζόταν σχετικό τέλος το ποσό τριών χιλιάδων τριακοσίων εβδομήντα πέντε (3.375) ευρώ.

Αντικειμενικές Αξίες
Σε ποιες περιπτώσεις θα επανεξεταστούν οι τιμές ζώνης
Στο νομοσχέδιο υπάρχει και σχετική διάταξη, και συγκεκριμένα το άρθρο 51, που δίνει την δυνατότητα στους δήμους να ζητήσουν την επανεξέταση των τιμών ζώνης που καθοριστικών με την σχετική απόφαση και ισχύουν από 1.1.2022. Σύμφωνα με την σχετική διάταξη που κατατέθηκε προς ψήφιση προβλέπεται, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, η δυνατότητα επανάληψης της διαδικασίας καθορισμού τιμών εκκίνησης των περιοχών, οι οποίες είναι ενταγμένες στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού φορολογητέας αξίας ακινήτων, κατόπιν υποβολής από την 10η.12.2022 έως και την 20η.1.2023 της προβλεπόμενης γνώμης των δημοτικών συμβουλίων των οικείων δήμων. Είναι γεγονός ότι, κατά τον καθορισμό των τιμών εκκίνησης των περιοχών που είναι ενταγμένες στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού φορολογητέας αξίας ακινήτων, βάσει της υπό στοιχεία 57732 ΕΞ 2021 κοινής απόφασης του Υπουργού και του Υφυπουργού Οικονομικών (Β’ 2375), διαπιστώθηκε ότι υπήρξαν περιοχές στη χώρα για τις οποίες δεν εκφράστηκε η γνώμη των δημοτικών συμβουλίων, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη σημαντική άνοδο των τιμών εκκίνησης σε ορισμένες περιοχές, δημιούργησε σε κάποιους δήμους επιφυλάξεις, καθώς επικαλούνται πραγματικά στοιχεία, τα οποία δεν ελήφθησαν υπόψη και σε επανεξέταση θα οδηγούσαν ενδεχομένως σε διαφορετικά αποτελέσματα, ως προς τον καθορισμό των τιμών εκκίνησης του συστήματος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των εντός σχεδίου πόλης ή ορίων οικισμού ακινήτων.

Υπερβολικές αυξήσεις
Να θυμίσουμε ότι σε ορισμένες περιοχές οι αυξήσεις που δόθηκαν με την απόφαση, είναι υπερβολικές. Πολλοί ιδιοκτήτες ακινήτων να δουν την αξία των περιουσίων τους να αυξάνεται, χωρίς βέβαια να υπάρχει κάποιος ειδικό λόγος (π.χ. στάση μετρό, κατασκευή πλατείας, πολεοδομικές αλλαγές που θα δικαιολογούσαν αύξηση).
Όπως έχουμε ξαναγράψει, οι αυξήσεις αυτές στις αντικειμενικές αξίες και η διοικητική αύξηση της αξίας των ακινήτων, έφερε σε δύσκολη θέση αρκετούς ιδιοκτήτες ακινήτων με χαμηλά εισοδήματα, διότι έχασαν επιδόματα και εκπτώσεις που είχαν, μιας και η αύξηση αυτή επηρέασε το κριτήριο του περιουσιακού στοιχείου.
Είχαμε γράψε και παλιότερα ότι πρέπει να παρέμβει το κράτος ώστε να αλλάξουν τα όρια του περιουσιακού στοιχείου που σε πολλές περιπτώσεις για τους άγαμους είναι στα 80.000 ή 85.000 ευρώ.

Ασφαλιστικός Νομός

Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α’ 219/2022 ο νέος νόμος 4997/2022. «Εξορθολογισμός ασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής νομοθεσίας, ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και άλλες διατάξεις».
Μεταξύ άλλων διατάξεων ψηφίστηκε, και:
1) Παραγραφή οφειλών e-ΕΦΚΑ
Με το άρθρο 6 του νόμου, υπόκειται σε δεκαετή παραγραφή, από εικοσαετή που ισχύει, η αξίωση του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.), για την είσπραξη απαιτήσεων, από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές, από παρασχεθείσα ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία, ανεξαρτήτως του χρόνου, κατά τον οποίο αυτές βεβαιώθηκαν. Μετά την 1.1.2026, οι εν λόγω απαιτήσεις υπόκεινται σε πενταετή παραγραφή. Ολοκληρώνονται χωρίς βεβαίωση απαιτήσεων σε βάρος του εργοδότη, έλεγχοι εργοδοτών που διενεργούνται κατά την οριζόμενη χρονική περίοδο.
2) Πάγια ρύθμιση ασφαλιστικών οφειλών
Με το νόμο 4997/2022 και συγκεκριμένα με το άρθρο 7 αυτού, αυξάνονται από 12 σε 24 οι μηνιαίες δόσεις της πάγιας ρύθμισης των οφειλών προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.
Θα περιμένουμε τις σχετικές αποφάσεις με την ανάλυση ων διατάξεων και θα επανέλθουμε.

Παράταση «ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ»
Με τροπολογία που κατατέθηκε σε νομοσχέδιο στη Βουλή, παρατείνεται, μέχρι την οριζόμενη ημερομηνία [15/1/2023], η προθεσμία για την υποβολή των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης και οικονομικών συμφερόντων [αρχικών με απόκτηση ιδιότητας υπόχρεου εντός του έτους 2022 και ετήσιων του ιδίου έτους (χρήση 2021)], κατ’ εξαίρεση των κείμενων διατάξεων (του ν.3213/2003).
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση:
«Η ρύθμιση, ενόψει της επικείμενης εκπνοής της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης και οικονομικών συμφερόντων, καθώς και των αντικειμενικών δυσχερειών κατά τη συγκέντρωση των συνυποβαλλομένων δικαιολογητικών, έχει στόχο να καταστήσει εφικτή τη συλλογή των προαναφερθέντων εγγράφων από τους υπόχρεους.»

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.