Απόστολος Αλωνιάτης*

Ο χρόνος που έφυγε άφησε πολλές εκκρεμότητες στο νέο.  Επίσης, για μια χρονιά ακόμη, στο παρά πέντε ψηφίστηκαν ή εξαγγέλθηκαν λύσεις για θέματα που είναι σε εκκρεμότητα, δυσκολεύοντας έτσι την προσπάθεια οικονομικού και φορολογικού προγραμματισμού της αγοράς, που πέρα από την ενεργειακή κρίση, αντιμετωπίζει και ζητήματα που αφορούν τη δυνατότητα αποπληρωμής των επιστρεπτέων προκαταβολών και των χρεών της πανδημίας.

Επιστρεπτέα προκαταβολή
Όσον αφορά στην Επιστρεπτέα Προκαταβολή, η έναρξη της αποπληρωμής του ποσού που πρέπει να επιστρέψουν οι επιχειρήσεις, μετατίθεται για ένα εξάμηνο, σύμφωνα με τις εξαγγελίες  του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα από το βήμα της Βουλής, κατά τη συζήτηση επί του προϋπολογισμού. 

Πρόσθετες παρεμβάσεις
Πιο συγκεκριμένα ο υπουργός ανέφερε στην ομιλία του 5 πρόσθετες παρεμβάσεις, για τη στήριξη των επιχειρήσεων μέσα στο έτος 2022:
1ον. Μετατίθεται η πληρωμή της πρώτης εκ των 60 άτοκων δόσεων της επιστρεπτέας προκαταβολής, από την 31η Ιανουαρίου 2022, στις 30 Ιουνίου 2022.
Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα αποπληρωμής του συνόλου του επιστρεπτέου ποσού έως τις 31 Μαρτίου 2022 με έκπτωση 15% επί του ποσού προς επιστροφή.
2ον. Επεκτείνεται η περίοδος λήξης των πιστωτικών που έχουν εκδοθεί στο Πρόγραμμα των Παγίων Δαπανών, έως τις 30 Ιουνίου 2022.
3ον. Επεκτείνεται το Πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ με την επιδότηση μέρους του μισθολογικού και ασφαλιστικού κόστους για εργαζόμενους, έως τις 31 Μαρτίου 2022.
4ον. Παρατείνονται, όπως συζητάμε αυτές τις ημέρες στη Βουλή, οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ για αγαθά που χρησιμοποιούνται στην αιμοκάθαρση, καθώς και στα μέσα ατομικής προστασίας και υγιεινής για την προστασία από ιούς, έως τις 30 Ιουνίου 2022.
Επίσης, παρατείνεται η αναστολή της υποχρέωσης των Μονάδων Χρόνιας Αιμοκάθαρσης να καταβάλλουν στο Δημόσιο το 5% των νοσηλίων που εισπράττουν, έως τις 30 Ιουνίου 2022.
5ον. Από το 2022 και για 3 έτη, επιλεγμένες δαπάνες που αφορούν σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση, εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κατά τον χρόνο της πραγματοποίησής τους, προσαυξημένες κατά ποσοστό έως 100%.

Από τις παραπάνω  παρεμβάσεις νομοθετήθηκαν, με τον νόμο 4876/2021 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ A’ 251/23.12.2021 και αφορά «Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και την προστασία της δημόσιας υγείας και άλλες επείγουσες διατάξεις», οι ακόλουθες:
Με το άρθρο 46: Παράταση ισχύος μειωμένων και υπερμειωμένων συντελεστών Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) για ορισμένα είδη και υπηρεσίες. Η παράταση είναι μέχρι την 30η Ιουνίου 2021.
Με το άρθρο 48: Παράταση της αναστολής καταβολής στο Δημόσιο του ποσοστού 5% επί των νοσηλίων από τις Μονάδες Χρόνιας Αιμοκάθαρσης. Η παράταση είναι μέχρι την 30η Ιουνίου 2021.

Για τις υπόλοιπές εξαγγελίες περιμένουμε τη νομοθέτησή τους.

Ακίνητα
Με το Άρθρο 49 του Ν.4876/2021 παρατάθηκε ο χρόνος υποβολής της δήλωσης του φόρου μεταβίβασης ακινήτων, δωρεών και  γονικών παροχών για την μεταβίβαση των ακινήτων με τις παλιές αντικειμενικές αξίες, δηλαδή αυτές που ισχύουν έως την 31η .12.2021.
Πιο συγκεκριμένα το σχετικό άρθρο του νόμου αναφέρει:
«Υπολογισμός φόρου μεταβίβασης ακινήτων, δωρεάς και γονικής παροχής για συμβόλαια που συντάσσονται από 1η.1.2022 έως 31η.1.2022.
Σε οριστικά συμβόλαια μεταβίβασης ακινήτων με επαχθή αιτία (πώληση) ή αιτία δωρεάς ή γονικής παροχής, τα οποία συντάσσονται από την 1η Ιανουαρίου 2022 μέχρι και την 31η Ιανουαρίου 2022, για τον υπολογισμό του οικείου φόρου, θεωρείται ότι η μεταβίβαση έχει συντελεστεί κατά την 31η Δεκεμβρίου 2021, εφόσον οι σχετικές δηλώσεις υποβλήθηκαν μέχρι την ημερομηνία αυτή».
Προσοχή στη λεπτομέρεια: Η μικρή παράταση που δόθηκε ισχύει μόνο για τους φορολογούμενους οι οποίοι θα έχουν προλάβει έως και τις 31 Δεκεμβρίου να έχουν υποβάλει τις δηλώσεις φόρου μεταβίβασης, γονικών παροχών και δωρεών στις εφορίες.
Οδηγίες προς τις Δ.Ο.Υ. για την αντιμετώπιση της παράτασης αυτής δόθηκε με την εγκύκλιο Ε.2233/23.12.2021.
Η εγκύκλιος ορίζει τα ακόλουθα:
1. Μέχρι την 31/12/2021 προτεραιοποιούνται ως προς τη διεκπεραίωσή τους οι χειρόγραφες δηλώσεις φορολογίας γονικής παροχής – δωρεάς που υπεβλήθησαν στις ΔΟΥ μέχρι και τις 17/12/2021 (ήτοι πριν την έναρξη της αποκλειστικής υποβολής τους στην πλατφόρμα myProperty), καθώς και οι δηλώσεις φορολογίας φόρου μεταβίβασης ακινήτων και γονικής παροχής – δωρεάς που δεν μπορούν να υποβληθούν ως αρχικές στο myProperty, ώστε η εκκαθάριση των εκκρεμοτήτων και στις δύο φορολογίες να ολοκληρωθεί μέχρι την 21/1/2022.
2. Στην περίπτωση που, για τη μεταβίβαση ακινήτου προηγείται η τροποποίηση σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας και η υποβολή χειρόγραφης δήλωσης Φ.Μ.Α., για την επίσπευση της διεκπεραίωσής της, οι φορολογούμενοι δύνανται να υποβάλουν, μαζί με τη δήλωση αυτή και “υπεύθυνη δήλωση ν.1599/1986 – αίτηση επίσπευσης”, με την οποία θα δηλώνουν ότι, μετά την τροποποίηση της σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας θα ακολουθήσει μεταβίβαση ακινήτου και θα ζητούν την άμεση διεκπεραίωση της εν λόγω δήλωσης, ώστε να ακολουθήσει η γονική παροχή/δωρεά ή η μεταβίβαση με επαχθή αιτία, μέσω της εφαρμογής myProperty ή χειρόγραφα κατά περίπτωση. Συστήνεται η υπεύθυνη δήλωση να εκδίδεται μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης (gov.gr).
3. Φορολογούμενοι που έχουν υποβάλει χειρόγραφη δήλωση φορολογίας γονικών παροχών και δωρεών η οποία δεν έχει εκκαθαριστεί ακόμη θα μπορούν να την ανακαλέσουν μέσω της Ψηφιακής Πύλης myAADE (myaade.gov.gr), στην πλατφόρμα “Τα Αιτήματά μου” (Υπηρεσία: η ΔΟΥ στην οποία έχει υποβληθεί η δήλωση, Θεματική Ομάδα: Κεφάλαιο, Διαδικασία: Ανάκληση δήλωσης φόρου γονικής παροχής – δωρεάς λόγω υποβολής της μέσω της εφαρμογής myProperty), προκειμένου να την υποβάλουν ψηφιακά μέσω της εφαρμογής myProperty και να εκκαθαριστεί άμεσα. 

Εξόφληση κορωνο-χρεών
Μικρή παράταση για ένταξη στις ρυθμίσεις των χρεών του κορωνοϊού δόθηκε με την απόφαση Α.1258/21.12.2021(ΦΕΚ Β’ 6094/22.12.2021) του διοικητή της ΑΑΔΕ.
Με την απόφαση αυτή παρατείνεται η ημερομηνία λήξης της ένταξης στην ρύθμιση για εξόφληση των χρεών σε 36 ή 72 δόσεις, των χρεών που δημιουργήθηκαν έως 31.7.2021,λόγω πανδημίας,  και παρατάθηκε η εξόφληση τους με διάφορες αποφάσεις.
Η νέα καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή της αίτησης ένταξης είναι η 26η Ιανουαρίου 2021.
Η σχετική διάταξη έχει ως εξής: «Καθορισμός προθεσμίας υποβολής των αιτήσεων για την υπαγωγή στη ρύθμιση των διατάξεων του άρθρου 75 του ν.4821/2021 (Α’ 134), το οποίο αντικατέστησε το άρθρο 289 του ν.4738/2020 (Α’ 207), καθώς και ειδικών θεμάτων και λεπτομερειών εφαρμογής της», η ημερομηνία «31-12-2021» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «26-01-2022». 

Υπαγωγή στη ρύθμιση
Στη ρύθμιση οι δικαιούχοι μπορούν να αποπληρώσουν με 36 άτοκες δόσεις ή 72 έντοκες δόσεις με επιτόκιο 2,5%. Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η καθυστέρηση καταβολής δόσης συνεπάγεται την επιβάρυνση αυτής με μηνιαία προσαύξηση που ανέρχεται σε ποσοστό 5%.
Η υπαγωγή του οφειλέτη στη ρύθμιση συντελείται με την καταβολή της πρώτης δόσης (31.1.2022). Οι δόσεις της ρύθμισης καταβάλλονται έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα των επόμενων μηνών.
Η ρύθμιση χάνεται στην περίπτωση που δεν καταβληθούν δύο δόσεις, γεγονός που θα έχει ως συνέπεια την απώλεια και όλων των ευεργετημάτων, ενώ το σύνολο του υπολοίπου της οφειλής θα καθίσταται άμεσα απαιτητό.
Το ελάχιστο ποσό της μηνιαίας δόσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 30 ευρώ για ρυθμίσεις οφειλών συνολικού ύψους, συμπεριλαμβανομένων τόκων και προσαυξήσεων, έως 1.000 ευρώ και σε 50 ευρώ για ρυθμίσεις οφειλών συνολικού ύψους, συμπεριλαμβανομένων τόκων και προσαυξήσεων, άνω των 1.000 ευρώ. 

Ποιες οφειλές εντάσσονται
Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές που εντάσσονται στη ρύθμιση είναι αυτές που γεννήθηκαν από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι και τον Ιούλιο του 2021 και ο οποίες είναι:
i. Όλες οι βεβαιωμένες στις ΔΟΥ και τα ελεγκτικά κέντρα οφειλές (ΦΠΑ, Φόρος Μισθωτών Υπηρεσιών, φόρος κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής, πρόσθετοι φόροι και πρόστιμα φορολογικών και τελωνειακών ελέγχων), που έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες εντός του Ιουλίου.
ii. Όλες οι βεβαιωμένες και ληξιπρόθεσμες στις ΔΟΥ και τα ελεγκτικά κέντρα οφειλές.
iii. Ο φόρος εισοδήματος και ο ΕΝΦΙΑ έτους 2020 που έμειναν απλήρωτοι, δηλαδή βρίσκονται σε αναστολή.
iv. Όλες οι ασφαλιστικές εισφορές που δεν έχουν πληρωθεί από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι σήμερα. 

Ποιους οφειλέτες αφορά
Στη ρύθμιση μπορούν να ενταχθούν:
α. Επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες που έχουν χαρακτηριστεί ως πληττόμενοι βάσει ΚΑΔ από το υπουργείο Οικονομικών.
β. Εργαζόμενοι που η σύμβαση εργασίας τους έχει τεθεί σε προσωρινή αναστολή και έχουν λάβει αποζημίωση ειδικού σκοπού ή είχαν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Συν-εργασία».
γ. Ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν λάβει μειωμένο μίσθωμα βάσει δήλωσης COVID.
δ. Άνεργοι, εγγεγραμμένοι για το διάστημα της υγειονομικής κρίσης στον ΟΑΕΔ. 

Οφειλές που εξαιρούνται
Εξαιρούνται από την υπαγωγή στη ρύθμιση:
α) ο φόρος εισοδήματος φορολογικού έτους 2020,
β) οφειλές οι οποίες δεν δύνανται να ρυθμίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 22 του ν. 4002/2011 (Α’ 180) και αφορούν ανάκτηση κρατικών ενισχύσεων που χορηγήθηκαν με τη σύσταση ειδικών αφορολόγητων αποθεματικών ή σύμφωνα με άλλες διατάξεις και
γ) δόσεις ρυθμίσεων τμηματικής καταβολής, βάσει δικαστικής απόφασης ή προσωρινής διαταγής ή κατ’ εφαρμογή του ν. 4469/2017. 

ΕΦΚΑ – Ασφαλιστική κλάση
Η 31η.1.2022 είναι η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή της αίτησης – δήλωσης επιλογής ασφαλιστικής κατηγορίας σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε η διοίκηση του ΕΦΚΑ.
Σύμφωνα με το δελτίο τύπου της διοίκησης του ΕΦΚΑ τέθηκε σε λειτουργία την  20η  Δεκεμβρίου 2021, η ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω της οποίας οι ασφαλισμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι και αγρότες μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία επιθυμούν να καταταχθούν για το νέο έτος 2022. Η προθεσμία υποβολής της αίτησης – δήλωσης επιλογής ασφαλιστικής κατηγορίας έχει καταληκτική ημερομηνία την 31η Ιανουαρίου 2022.
Η δήλωση μπορεί να γίνει στον διαδικτυακό τόπο του e-ΕΦΚΑ (www.efka.gov.gr) η ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα (https://www.efka.gov.gr/el/asphalismenoi/me-misthotoi/epilogi-asfalistikis-katigorias), Σε αυτόν  οι ασφαλισμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι και αγρότες μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία επιθυμούν να καταταχθούν για το νέο έτος 2022 (Ενότητα Ασφαλισμένοι → Επιλογή Ασφαλιστικής Κατηγορίας Κύριας Ασφάλισης Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών από 1/1/2022).
Η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας δηλώνεται για τους κλάδους Κύριας και Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχής σε ενιαία αίτηση και ισχύει για όλο το έτος.
Επισημαίνεται ότι στη συγκεκριμένη δήλωση για το έτος 2022 δεν θα περιλαμβάνεται η δήλωση παράλληλης έμμισθης απασχόλησης, καθώς η συγκεκριμένη δυνατότητα παρέχεται από ξεχωριστή ηλεκτρονική υπηρεσία. Για την πρόσβαση στην εν λόγω Υπηρεσία ο χρήστης εισέρχεται μέσω του διαδικτυακού τόπου του e-ΕΦΚΑ: www.efka.gov.gr και ακολουθεί τη διαδρομή: «Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες» → Εισφορές Μη Μισθωτών → «Δικαιώματα Κοινωνικής Ασφάλισης» → «Αίτηση – Δήλωση παράλληλης μισθωτής απασχόλησης».
Διευκρινίζεται ότι οι ασφαλισμένοι που δεν θα υποβάλλουν αίτηση – δήλωση επιλογής/μεταβολής θα παραμείνουν, για το έτος 2022, στην κατηγορία που είχαν καταταχθεί το προηγούμενο έτος.
Υπενθυμίζεται ότι για πρώτη φορά -βάσει των σχετικών διατάξεων του νέου ασφαλιστικού νόμου 4670/2020- οι Μη Μισθωτοί μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα την ασφαλιστική τους κατηγορία σε ετήσια βάση, ανεξάρτητα από το εισόδημά τους και τα χρόνια εργασίας τους, καθορίζοντας οι ίδιοι το ύψος της μελλοντικής τους σύνταξης.

Ραντεβού… το 2022!
Με τη νέα χρονιά και όσο προχωράει η νομοθέτηση των εξαγγελιών, θα προχωρούμε σε αναλύσεις των φορολογικών αλλαγών που θα προκύψουν για το φορολογικό έτος 2021 και το φορολογικό έτος 2022.
Κλείνουμε, ως είθισται με ευχές: Για τη νέα χρονιά θερμή ευχή μας είναι να εκπληρωθούν οι επιθυμίες και οι προσδοκίες για εσάς και τις οικογένειές σας.
Χρόνια Πολλά! Καλή Χρονιά με υγεία πάνω από όλα, ενάντια σε κάθε κορωνοϊό!

*Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.