Αλλαγές στην φορολογία εισοδήματος λόγω της πανδημίας. Ποιοι δεν θα επιβαρυνθούν με εισφορά αλληλεγγύης

Απόστολος Αλωνιάτης* 

Με την ελπίδα ότι το άνοιγμα των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος δεν θα μας φέρει νέες εκπλήξεις αλλά και ότι θα υπάρχουν όλα τα στοιχεία «φορτωμένα» στο taxisnet, ας δούμε τις αλλαγές που έφερε η πανδημία στην φορολογία εισοδήματος.
Με τον νόμο 4797 (ΦΕΚ Α’ 66/23.4.2021) δημοσιευτήκαν οι φορολογικές αλλαγές που , ως επί το πλείστων, αφορούν την φορολογική αντιμετώπιση των εισοδημάτων του φορολογικού έτους 2020. Οι αλλαγές αυτές αφορούν:

i. τις e-αποδείξεις και το ποσοστό που πρέπει να συγκεντρωθεί για το 2020, καθώς και το πρόστιμο που θα επιβληθεί για την μη συγκέντρωση του.
Ο πρόσθετος φόρος 22% δεν εφαρμόζεται για τις ακόλουθες κατηγορίες:
– Τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, η οποία με νόμο θεωρήθηκε ως πληττόμενη για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του έτους 2020.
– Εργαζόμενους των οποίων η σύμβαση εργασίας ανεστάλη για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα, ή έχουν εντάχθηκαν στον μηχανισμό ενίσχυσης «Συν-Εργασία», εντός του έτους 2020 λόγω των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού Φορολογούμενους που είχαν συμπληρώσει το εξηκοστό έτος της ηλικίας τους στις 31 Δεκεμβρίου 2019.
– Ιδιοκτήτες ακινήτων που έλαβαν μειωμένο μίσθωμα εντός του 2020, για το οποίο έχει υποβληθεί έστω και μία εγκεκριμένη δήλωση COVID-19, κατόπιν σχετικής επεξεργασίας από την ΑΑΔΕ.
– Ναυτικούς των οποίων η σύμβαση ναυτολόγησης ανεστάλη βάσει νόμου οποτεδήποτε εντός του 2020.

«Το Πέναλτι»
Το πρόστιμο μειώνεται κατά 50%, στο 11%, για τους φορολογούμενους που έχουν καλύψει με ηλεκτρονικές συναλλαγές πάνω από το 20% του εισοδήματός τους αλλά λιγότερο από το 30% που απαιτείται.
Στην περίπτωση, όμως, που οι φορολογούμενοι δεν έχουν καλύψει ούτε 20% αλλά μικρότερο ποσοστό, τότε το πέναλτι επιβάλλεται:
– με 22% για όσα υπολείπονται έως 20% του εισοδήματος,
– με 11% για όσα υπολείπονται επιπλέον πάνω από 20% και έως 30%.

Ποσά που εξαιρούνται
Από τον υπολογισμό του πραγματικού εισοδήματος επί του οποίου υπολογίζονται οι απαιτούμενες δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, εξαιρούνται έκτακτες αποζημιώσεις, αμοιβές, επιχορηγήσεις και οικονομικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν λόγω COVID-19. Καθώς και :
– επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων,
– επίδομα αναζήτησης εργασίας στο πλαίσιο δράσεων συμβουλευτικής,
– αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης,
– είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης ή οικονομικής ενίσχυσης, λόγω διάλυσης αλιευτικού σκάφους.
Τα παραπάνω ισχύουν από 1.1.2020 έως 31.12.2020, ενώ τονίζεται ότι η απαλλαγή αφορά δαπάνες έως 20.000 ευρώ.

ii. Την αντιμετώπιση των τεκμηρίων, όσων φορολογουμένων επλήγησαν από την πανδημία και συγκεκριμένα όσων φορολογουμένων
α) Ασκούν ατομικές εμπορικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις, ατομικές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών και ελευθέρια επαγγέλματα και κατά τη διάρκεια του 2020 ήταν κλειόμενες επιχειρήσεις με κυβερνητική εντολή ή πληττόμενες επιχειρήσεις
β) Οι εργαζόμενοι που οι συμβάσεις εργασίας τους τέθηκαν σε αναστολή για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του 2020.
γ) Οι εργαζόμενοι που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ.
δ) Οι ιδιοκτήτες ακινήτων που υποχρεώθηκαν να εισπράξουν ενοίκια μειωμένα κατά το 2020.

iii. Εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής του τέλους επιτηδεύματος και για το φορολογικό έτος 2020 (ίσχυε για το φορολογικό έτος 2019), οι αγρότες κανονικού καθεστώτος, για τους οποίους έχουν παρέλθει τα πρώτα πέντε (5) έτη από την ημερομηνία τήρησης βιβλίων και ένταξής τους στο κανονικό καθεστώς Φ.Π.Α. καθώς και οι αλιείς παράκτιας αλιείας, που εκμεταλλεύονται αλιευτικά σκάφη μέχρι δώδεκα (12) μέτρων.

iv. Παρατάθηκε ο χρόνος υποβολής των φορολογιών δηλώσεων και οι δόσεις αποπληρωμής του φόρου των Νομικών προσώπων (ΝΠ)
Πιο συγκεκριμένα οι δηλώσεις υποβάλλονται εμπρόθεσμα, μέχρι τις 27.8.2021, οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2020, των νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων, των οποίων το φορολογικό έτος λήγει στις 31.12.2020
Η καταβολή του φόρου για τις δηλώσεις του προηγούμενου εδαφίου πραγματοποιείται σε οκτώ (8) ισόποσες μηνιαίες δόσεις, από τις οποίες οι δύο πρώτες δόσεις καταβάλλονται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνάς Αυγούστου 2021 και η καθεμία από τις επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των έξι (6) επόμενων μηνών.
Δηλαδή όσα ΝΠ καταθέσουν την δήλωση τους έως 30.7.2021, θα έχουν 8 δόσεις αποπληρωμής του φόρου με πρώτη καταβολή την Παρασκευή 30.7.2021 . Όσα καταθέσουν έως 27.8.2021 θα πρέπει να πληρώσουν μέχρι την Τρίτη 31.8.2021 δυο δόσεις μαζί.

v. Παρατάθηκε ο χρόνος υποβολής των φορολογιών δηλώσεων και οι δόσεις αποπληρωμής του φόρου των Φυσικών Προσώπων (ΦΠ)
Οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2020, υποβάλλονται εμπρόθεσμα μέχρι την 27η Αυγούστου 2021. Η καταβολή του φόρου για τις δηλώσεις του προηγούμενου εδαφίου πραγματοποιείται σε οκτώ (8) ισόποσες μηνιαίες δόσεις από τις οποίες οι δύο πρώτες δόσεις καταβάλλονται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Αυγούστου 2021 και η καθεμία από τις επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των έξι (6) επόμενων μηνών. Η καταβολή του φόρου που προσδιορίζεται από δηλώσεις φορολογούμενων που συμμετέχουν σε νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες, που τηρούν απλογραφικά βιβλία, γίνεται σε έξι (6) ισόποσες μηνιαίες δόσεις, από τις οποίες η πρώτη καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Σεπτεμβρίου 2021 και η καθεμία από τις επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των πέντε (5) επόμενων μηνών. Εφόσον η δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων υποβληθεί μέχρι την 28η.7.2021 και ο προκύπτων οφειλόμενος φόρος καταβληθεί εφάπαξ μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Ιουλίου 2021, παρέχεται στο συνολικό ποσό του φόρου και των λοιπών συμβεβαιούμενων με αυτόν οφειλών έκπτωση τρία τοις εκατό (3%).

Ανείσπρακτα ενοίκια
Οι ιδιοκτήτες ακινήτων μπορούν να δηλώσουν τα ανείσπρακτα ενοίκια του 2020 στην Δ.Ο.Υ. , ώστε να ανοίξει ο σχετικός κωδικός, όχι μόνο με τα δικαιολογητικά που αναφέρονται στην ΠΟΛ.1024/12.2.2016).
Με τον νόμο Ν. 4797 (ΦΕΚ Α’ 66/23-04-2021), πέρα από τα δικαιολογητικά της ΠΟΛ. 1024/2016, μπορεί η αναγγελία των ανείσπρακτων ενοικίων να γίνει και με κοινοποίηση στον μισθωτή εξώδικης καταγγελίας της μίσθωσης, λόγω μη καταβολής του μισθώματος ή εξώδικη όχληση, για την καταβολή των οφειλόμενων μισθωμάτων.
Αναλυτικά σε αυτές τις αλλαγές θα αναφερθούμε όταν με το καλό βγουν οι αποφάσεις για τον τύπο και περιεχόμενο των φορολογικών εντύπων , αλλά και οι οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους.

Νέες αλλαγές

Με τον νόμο 4799(ΦΕΚ Α’ 78/18.5.2021) που ψηφίστηκε από την βουλή στις 14.5.2021, η διοίκηση προχώρησε και σε άλλες αλλαγές, που εκτός από τα εισοδήματα του φορολογικού έτους 2020, αφορούν και γενικότερες αλλαγές στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ- Ν.4172/2013)

– Μείωση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα φυσικών προσώπων και φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων
α. Μειώνεται, σε πενήντα πέντε τοις εκατό (55%) από εκατό τοις εκατό (100%), που ισχύει, το ποσοστό προκαταβολής του φόρου που προκύπτει από επιχειρηματική δραστηριότητα φυσικών προσώπων. Τα ανωτέρω ισχύουν για την προκαταβολή φόρου που βεβαιώνεται με την πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου εισοδήματος του φορολογικού έτους 2020 και επόμενων.
β. Μειώνεται, σε ογδόντα τοις εκατό (80%) από εκατό τοις εκατό (100%), που ισχύει, το ποσοστό προκαταβολής φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων. Τα ανωτέρω ισχύουν για την προκαταβολή φόρου που βεβαιώνεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2021 και επόμενων.
γ. Ορίζεται σε εβδομήντα τοις εκατό (70%), το ποσοστό προκαταβολής φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, ειδικά για το φορολογικό έτος 2020.
Προσοχή: Το ποσοστό 100% της προκαταβολής για τις τραπεζικές ημεδαπές ανώνυμες εταιρείες και τα υποκαταστήματα αλλοδαπών τραπεζών που λειτουργούν νόμιμα στην Ελλάδα, ισχύει για την προκαταβολή φόρου που βεβαιώνεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2020 και επόμενων.

– Μείωση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων
Μείωση κατά 2% στα εισοδήματα που θα φορολογηθούν από το 2022 σε 22% από 24% που είναι φέτος, ο συντελεστής φορολογίας των νομικών προσώπων και εφεξής.

– Απαλλαγή από την επιβολή ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης σε συγκεκριμένα εισοδήματα του άρθρου 43Α του Κ.Φ.Ε. για τα φορολογικά έτη 2021 και 2022
Απαλλάσσονται, για το φορολογικό έτος 2021, από την επιβολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ν. 4172/2013, τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων ή σχολάζουσας κληρονομιάς, με εξαίρεση τα εισοδήματα που προέρχονται από μισθωτή εργασία στο δημόσιο τομέα και συντάξεις. Η ανωτέρω απαλλαγή επεκτείνεται και για το φορολογικό έτος 2022 για τα εισοδήματα που αποκτώνται από μισθωτή εργασία στον ιδιωτικό τομέα.
Να θυμίσουμε ότι δεν επιβαρύνονται με εισφορά αλληλεγγύης για το φορολογικό έτος τα εισοδήματα που προέρχονται:
– Τα καθαρά κέρδη από την ατομική άσκηση αγροτικής δραστηριότητας.
– Τα ενοίκια ακινήτων.
– Τα τεκμαρτά εισοδήματα από δωρεάν παραχώρηση ή ιδιοχρησιμοποίηση ακινήτων.
– Τα μερίσματα για τη χρήση του 2020. Στα μερίσματα περιλαμβάνονται τα εισοδήματα που προκύπτουν από μετοχές, ιδρυτικούς τίτλους, ή άλλα δικαιώματα συμμετοχής σε κέρδη, καθώς και τα εισοδήματα από άλλα εταιρικά δικαιώματα, στα οποία περιλαμβάνονται τα μερίδια, οι μερίδες συμπεριλαμβανομένων των προμερισμάτων και μαθηματικών αποθεματικών, οι συμμετοχές σε κέρδη προσωπικών επιχειρήσεων, οι διανομές των κερδών από κάθε είδους νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, καθώς και κάθε άλλο συναφές διανεμόμενο ποσό.
– Οι τόκοι των τραπεζικών καταθέσεων.
– Οι τόκοι που εκδικάζονται από τα δικαστήρια ή προκύπτουν από υπερήμερη εξόφληση υποχρεώσεων.
– Οι τόκοι των συμφωνιών επαναγοράς (repos/ reverse repos).
– Οι τόκοι ομολόγων ή εντόκων γραμμάτιων του Ελληνικού δημοσίου.
– Τα δικαιώματα που αφορούν το έτος 2020
– Τα κέρδη από τη μεταβίβαση μεριδίων ή μερίδων σε προσωπικές εταιρείες.
– Τα κέρδη από τη μεταβίβαση κρατικών ομολόγων και εντόκων γραμματίων ή εταιρικών ομολόγων.
– Τα κέρδη από τη μεταβίβαση παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων.
– Τα κέρδη από την πώληση εισηγμένων μετοχών με ποσοστό συμμετοχής μικρότερο του 0,5%.
– Τα κέρδη από τη μεταβίβαση εισηγμένων κινητών αξιών (απόκτηση πριν από 1.1.2009).
– Τα αφορολόγητα κέρδη που αποκτώνται εντός του 2020 από ημεδαπά ΕΕ/ΕΟΧ/ΕΖΕΖ αμοιβαία κεφάλαια.
– Τα από την πώληση προϊόντων για την παραγωγή των οποίων χρησιμοποιήθηκε ευρεσιτεχνία διεθνώς αναγνωρισμένη (άρθ. 71Α ν. 4172/2013).
– Τα κέρδη από τη διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι 10 KW.
– Τα ποσά διατροφής από σύζυγο και τέκνα.
– Τα κέρδη από τη μεταβίβαση τίτλων φορολογικού κατοίκου χώρας με την οποία υπάρχει ΣΑΔΦ και είναι υπόχρεος για υποβολή δήλωσης από άλλη αιτία.
– Το εισπραττόμενο ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων ημεδαπής προέλευσης.
– Οι «πράσινες» και συνδεδεμένες αγροτικές ενισχύσεις μέχρι 12.000 ευρώ αθροιζόμενες.
– Οι λοιπές εισοδηματικές αγροτικές ενισχύσεις.
– Τα επιδόματα ειδικής επιδότησης ανεργίας που καταβλήθηκαν ή θα καταβληθούν φέτος σε απολυμένους πρώην εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα για την αντικατάσταση των εισοδηματικών απωλειών τους.

Προσοχή: Για να μην ισχύσει η αναστολή της Εισφοράς Αλληλεγγύης πρέπει:
1.  Το 2020 να φορολογηθεί ο υπόχρεος με τεκμαρτό εισόδημα και όχι με το πραγματικό του
2. Τα δύο προηγούμενα συνεχόμενα έτη , δηλαδή στις δηλώσεις που κατατέθηκαν το 2018 και το 2019, να έχει πάλι φορολογηθεί με τεκμήρια.

*Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.