Απόστολος Αλωνιάτης*

Πολλές εκκρεμότητες, πολλές υποχρεώσεις, πολλές εξαγγελίες. Προσπαθούμε να δούμε τι ισχύει και τι όχι, τι θα εφαρμοστεί και από πότε θα ισχύσει.
Ένα είναι σίγουρο. Τα καλύτερα ΔΕΝ έρχονται!
Πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους μας, ότι δεν έχουμε τελειώσει ακόμη με την κρίση. «Θα χρειαστούμε να … φάμε πολλά ψωμιά ακόμη» και πολλές εγγραφές σε πλατφόρμες κάτω από την πίεση του χρόνου, του κορωνοϊού και των αυστηρών περιοριστικών μέτρων.
Πέρα από αυτό επιχειρήσεις και στελέχη που ασχολούνται με τα λογιστικά και φορολογικά θέματα, καθώς και λογιστές φοροτεχνικοί, θα πρέπει να επιταχύνουν το κλείσιμο της χρήσης του 2020, μιας και πάνω σε αυτά τα αποτελέσματα θα στηριχθεί το υπουργείο Οικονομικών για την ενίσχυση των επιχειρήσεων.
Μια ακόμη επισήμανση. Θα πρέπει φορολογούμενοι και λογιστές φοροτεχνικοί να προγραμματίσουν από τώρα τις εργασίες τους για την κατάθεση των φορολογικών δηλώσεων, μιας και απ’ ότι δείχνουν τα γεγονότα, οι φορολογικές δηλώσεις, αν και εν μέσω τρίτου κύματος της πανδημίας, θα ανοίξουν νωρίς και θα γίνει μεγάλη προσπάθεια από την ΑΑΔΕ να μην δοθεί παράταση.
Φέτος, άλλωστε, όλοι έχουν ανάγκη τα οικονομικά στοιχεία και άμεσα.

Χωριστές δηλώσεις

Οι έγγαμοι φορολογούμενοι, μπορούν να γνωστοποιήσουν την επιλογή τους για υποβολή χωριστής δήλωσης συζύγων Φορολογίας Εισοδήματος φορολογικού έτους 2020 μέχρι και την 28η Φεβρουαρίου 2021. Μετά την προθεσμία αυτή δεν είναι δυνατή η ανάκληση της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης.
Σύμφωνα με την απόφαση Α.1017/15.1.2019 (ΦΕΚ Β’ 63/22.1.2019), η διοίκηση είχε δώσει τις παρακάτω οδηγίες:
«1. Οι έγγαμοι φορολογούμενοι που προτίθενται να υποβάλουν χωριστά δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2018 (φορολογικό έτος 2019 για φέτος), κατά τα οριζόμενα στην περ. β΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 67 του ν. 4172/2013, οφείλουν να εκφράσουν ρητά την πρόθεσή τους.
Για την υποβολή χωριστών δηλώσεων, ένας τουλάχιστον εκ των συζύγων γνωστοποιεί την επιλογή του αυτή, μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής της Α.Α.Δ.Ε. στον διαδικτυακό τόπο www.aade.gr, (επιλέγοντας Πολίτες // Εισόδημα // Γνωστοποίηση χωριστής δήλωσης), μέχρι την 28η Φεβρουαρίου 2019,(28η Φεβρουαρίου 2021 για το φορολογικό έτος 2020) είτε με τους δικούς του κωδικούς πρόσβασης, είτε μέσω εξουσιοδοτημένου λογιστή φοροτεχνικού με ειδική εξουσιοδότηση, με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης. Η ειδική εξουσιοδότηση προς τον λογιστή για την γνωστοποίηση της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης γίνεται μέσω του TAXISnet.
Στην εφαρμογή αυτή δεν εισέρχονται τα μέρη συμφώνου συμβίωσης, οι φορολογούμενοι σε διάσταση, πτώχευση και δικαστική συμπαράσταση.
Η γνωστοποίηση της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης μπορεί να ανακαλείται αποκλειστικά μέχρι την 28η Φεβρουαρίου 2019 ,(28η Φεβρουαρίου 2020 για το φορολογικό έτος 2019). Μετά την παρέλευση της προθεσμίας αυτής, δεν είναι δυνατή η υποβολή κοινής δήλωσης και εάν μόνον ο ένας εκ των συζύγων γνωστοποίησε την επιλογή του για υποβολή χωριστών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, γίνεται ενημέρωση του άλλου συζύγου από την Α.Α.Δ.Ε., στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που έχει στη διάθεσή της.
Η ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή γνωστοποίησης της επιλογής για υποβολή χωριστής δήλωσης θα παραμείνει διαθέσιμη, αποκλειστικά για τους φορολογούμενους που συνάψουν ή δηλώσουν γάμο μετά την 28η Φεβρουαρίου 2019, ,(28η Φεβρουαρίου 2021 για το φορολογικό έτος 2020) μέχρι την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Η γνωστοποίηση της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης στην περίπτωση αυτή πραγματοποιείται άπαξ και δεν ανακαλείται.»

Τι πρέπει να προσέξουμε|
Η ΑΑΔΕ με 20 ερωτήσεις απαντήσεις δίνει οδηγίες για τη διευκόλυνση των φορολογουμένων. Μπορείτε να τις βρείτε και στη διεύθυνση:
https://www.aade.gr/sites/default/files/2021-01/FAQs_xwristidilwsh_fe_2020.pdf

Ερωτήσεις απαντήσεις χωριστών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος συζύγων:

1. Πως μπορώ να γνωστοποιήσω την επιλογή μου να υποβάλω χωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος;
Η γνωστοποίηση γίνεται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής στον διαδικτυακό τόπο www.aade.gr, στο σύνδεσμο:https://www.aade.gr/polites/eisodema/gnostopoiese-choristes-deloses είτε από εσάς με τους δικούς σας κωδικούς πρόσβασης είτε, από ειδικά για το σκοπό αυτό εξουσιοδοτημένο λογιστή – φοροτεχνικό, με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης.

2. Αν κανείς από τους συζύγους δεν γνωστοποιήσει την επιλογή υποβολής χωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2021, τι θα συμβεί;
Στην περίπτωση αυτή οι σύζυγοι θα υποβάλουν κοινή δήλωση για το φορολογικό έτος 2020.

3. Στις περιπτώσεις κοινής δήλωσης Φ.Ε συζύγων, θα γίνεται συμψηφισμός φόρου μεταξύ συζύγων και βεβαίωση στο όνομα του συζύγου;
Όχι, θα γίνεται χωριστή βεβαίωση φόρου και δεν θα γίνεται συμψηφισμός χρεωστικού και πιστωτικού ποσού μεταξύ των συζύγων.

4. Επηρεάζεται η χορήγηση επιδομάτων στις χωριστές δηλώσεις συζύγων;
Όχι, δεν επηρεάζεται η χορήγηση των επιδομάτων από την υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε από τους συζύγους.

5. Είναι απαραίτητο να υποβάλλονται χωριστές δηλώσεις Φ.Ε συζύγων που έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία;
Όχι, δεν είναι απαραίτητη η υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε διότι προβλέπεται ήδη χωριστή φορολογική αντιμετώπιση στις κοινές δηλώσεις συζύγων που έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία.

6. Πώς δηλώνεται στο Ε1 η κύρια κατοικία στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων;
Η κύρια κατοικία δηλώνεται στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 στους αντίστοιχους κωδικούς κύριας κατοικίας. Ο κάθε σύζυγος συμπληρώνει το ποσοστό ιδιοκτησίας του σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας, το ποσοστό του ως μισθωτής σε περίπτωση μισθωμένης κατοικίας και το ποσοστό της δωρεάν παραχώρησης, αντίστοιχα.

7. Στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων Φ. Ε πώς δηλώνεται στο Ε1 η κύρια κατοικία όταν ένας εκ των δύο συζύγων δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης;
Ο σύζυγος που δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης, συμπληρώνει στον πίνακα 6 την ένδειξη «συνοίκηση με σύζυγο». Ο άλλος σύζυγος δεν συμπληρώνει καμία ένδειξη.

8. Πώς αναγράφονται τα τέκνα ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου στις χωριστές δηλώσεις Φ. Ε;
Τα τέκνα που προέρχονται από κοινό γάμο καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα δηλώνονται ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους.

9. Ποιος δηλώνει το εισόδημα ανήλικου τέκνου που προέρχεται από τον κοινό γάμο στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε όταν αυτό δεν έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης Φ.Ε.;
Το εισόδημα του ανηλίκου τέκνου που δεν φορολογείται στο όνομα του τέκνου προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και δηλώνεται μόνο από αυτόν τον γονέα.

10. Ποιος βαρύνεται με τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης στις χωριστές δηλώσεις Φ. Ε συζύγων;
Στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε συζύγων δεν υφίσταται η έννοια του οικογενειακού εισοδήματος για την κάλυψη των επιμέρους τεκμηρίων καθενός εκ των συζύγων, καθώς τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης βαρύνουν τον κάθε σύζυγο ατομικά. Όσον αφορά τη δυνατότητα κάλυψης τεκμηρίων με ανάλωση κεφαλαίου, δεν μπορεί να γίνει επίκληση εισοδημάτων από τη χωριστή δήλωση του άλλου συζύγου.

11. Στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς υπολειπόμενου ποσού αποδείξεων από τον ένα σύζυγο στον άλλο;
Όχι, δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα.

12. Ποια είναι η προθεσμία γνωστοποίησης της επιλογής για χωριστή δήλωση Φ.Ε συζύγων;
Η καταληκτική ημερομηνία είναι η 28η Φεβρουαρίου κάθε έτους.

13. Μετά τις 28 Φεβρουαρίου η επιλογή για χωριστή δήλωση Φ.Ε μπορεί να ανακληθεί;
Όχι, δεν ανακαλείται για το έτος το οποίο αφορά.

14. Ποιος από τους δύο συζύγους μπορεί να γνωστοποιήσει την επιλογή για χωριστή δήλωση Φ.Ε;
Οποιοσδήποτε από τους δύο συζύγους ή και οι δύο.

15. Πρέπει η γνωστοποίηση της επιλογής για υποβολή χωριστής δήλωσης Φ.Ε να γίνεται κάθε έτος μέχρι την 28η Φεβρουαρίου;
Ναι, θα πρέπει να επικαιροποιείται κάθε έτος από τουλάχιστον έναν εκ των δύο συζύγων μέχρι την προθεσμία αυτή, διαφορετικά θα υποβάλλεται κοινή δήλωση.

16. Πρόκειται να τελέσω γάμο τον Μάρτιο του 2021 (μετά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της γνωστοποίησης). Μπορώ να υποβάλω χωριστή δήλωση Φ.Ε για το φορολογικό έτος 2020;
Ναι. Ειδικά για αυτές τις περιπτώσεις η εφαρμογή θα μείνει ανοιχτή ως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

17. Πρόκειται να τελέσω γάμο τον Φεβρουάριο 2021 και θα δηλώσω το γάμο στο μητρώο της Δ.Ο.Υ. μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2021. Μπορώ να υποβάλω χωριστή δήλωση Φ.Ε για το φορολογικό έτος 2020;
Ναι. Ειδικά για αυτές τις περιπτώσεις η εφαρμογή θα μείνει ανοιχτή ως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

18. Πόσες φορές μπορώ να αλλάξω την επιλογή δήλωσης χωριστών δηλώσεων Φ. Ε στην περίπτωση που τελέσω γάμο μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2021;
Η δήλωση γίνεται άπαξ ανά έτος.

19. Εισέρχονται στην εφαρμογή των χωριστών δηλώσεων Φ.Ε τα μέρη συμφώνου συμβίωσης;
Όχι, δεν εισέρχονται στην εφαρμογή των χωριστών δηλώσεων καθόσον εκ του νόμου τους έχει δοθεί εξαρχής η δυνατότητα για υποβολή κοινών ή χωριστών δηλώσεων.

20. Πρέπει και οι δύο σύζυγοι να διαθέτουν δικό τους κλειδάριθμο προκειμένου να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις Φ.Ε;
Ναι, η σύζυγος που δεν έχει μέχρι τώρα κλειδάριθμο οφείλει να αποκτήσει προκειμένου και αυτή να μπορέσει να υποβάλει τη δική της δήλωση.

Περιοδική δήλωση ΦΜΥ και παροχές σε είδος

Σύμφωνα με τον άρθρο 60 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ- Ν. 4172/2013) και την απόφαση Α.1099/2019 η δήλωση απόδοσης παρακρατούμενων φόρων από μισθωτή εργασία, συντάξεις και ασφαλίσματος με τη μορφή περιοδικά καταβαλλόμενης παροχής, υποβάλλεται το αργότερο μέχρι το τέλος του δεύτερου μήνα από την ημερομηνία καταβολής του υποκείμενου σε παρακράτηση εισοδήματος ή της υποκείμενης σε παρακράτηση πληρωμής.
Ειδικά για το εισόδημα από μισθωτή εργασία που προκύπτει από τις αποδοχές – μισθούς των εργαζομένων, η δήλωση αυτή υποβάλλεται το αργότερο μέχρι το τέλος του δεύτερου μήνα από την ημερομηνία που οι αποδοχές αυτές καθίστανται δεδουλευμένες ακόμα και αν αυτές δεν έχουν πραγματικά καταβληθεί στους δικαιούχους.
Σύμφωνα ακόμη με το άρθρο 13 του ΚΦΕ η επιχείρηση μπορεί να δώσει ορισμένες παροχές στους εργαζομένους, τους εταίρους , τους μετόχους τους και τα συγγενικά πρόσωπα αυτών, οι οποίες θεωρούνται γι’ αυτός τους φορολογουμένους εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες.
Σύμφωνα με τις διευκρινίσεις για τις παροχές σε είδος και τις απαλλαγές εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις (Ε.2197/2020) , τέτοιες δαπάνες μπορεί να είναι η παραχώρηση αυτοκινήτου ή οικίας, η παροχή σε είδος με τη μορφή δανείου και γενικότερα οι παροχές πάνω από 300 ευρώ.
Τα ποσά αυτά πρέπει να δηλωθούν με τις αποδοχές του Δεκεμβρίου στις δηλώσεις του Φόρου Μισθωτών Υπηρεσιών, και τυχών φόροι που προκύπτουν και εισφορά αλληλεγγύης, πρέπει να πληρωθεί μέχρι την 26η Φεβρουαρίου 2021. 

*Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.