Απόστολος Αλωνιάτης*

Με καθυστέρηση, κατατέθηκαν και ψηφίστηκαν από τη Βουλή οι τροπολογίες με τις νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούν την υλοποίηση κάποιων από τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Μιλάμε για καθυστέρηση, επειδή κάποιες από αυτές, όπως για παράδειγμα η μείωση του ΦΠΑ σε ορισμένα νέα είδη, απαιτούν τεχνικές παρεμβάσεις για να υλοποιηθούν.
Οι ρυθμίσεις περιλαμβάνονται στο νόμο ν.4839/2021 με τίτλο “Κύρωση της από 26.7.2021 τροποποίησης και αντικατάστασης της από 3.6.2019 επιμέρους Σύμβασης Δωρεάς για το Έργο VI της από 6.9.2018 Σύμβασης Δωρεάς μεταξύ του Ιδρύματος «Κοινωφελές Ίδρυμα Σταύρος Σ. Νιάρχος» και του Ελληνικού Δημοσίου για την ενίσχυση και αναβάθμιση των υποδομών στον τομέα της υγείας και των Παραρτημάτων της και άλλες επείγουσες διατάξεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19», που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης στις (2 Οκτωβρίου 2021 ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ. Φύλλου 18).

Αναλυτικότερα, στο νόμο αυτό περιλαμβάνονται οι διατάξεις για:
– την πληρωμή Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων έτους 2021 (άρθρο 54)|- τον υπερμειωμένο και μειωμένο συντελεστή Φόρου Προστιθέμενης Αξίας για συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες (άρθρο 55)
– την αύξηση αφορολόγητου ποσού δωρεών και γονικών παροχών περιουσιακών στοιχείων, χρηματικών ποσών (άρθρο 56)
– τη μείωση του συντελεστή του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου (άρθρο 57)
– την παράταση αναστολής επιβολής τέλους συνδρομητικής τηλεόρασης (άρθρο 58)
– τη μείωση των συντελεστών του τέλους συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας και του τέλους καρτοκινητής τηλεφωνίας και κατάργηση των τελών αυτών για τους νέους μέχρι 29 ετών (άρθρο 59)

Φόρος Συγκέντρωσης Κεφαλαίου

Όσον αφορά στο Φόρο Συγκέντρωσης Κεφαλαίου (ΦΚΣ), μειώνεται ο συντελεστής του από την 1η.10.2021 και, συγκεκριμένα, ορίζεται στο ήμισυ της μονάδας ως ποσοστό επί τοις εκατό (0,5%) στην αξία που φορολογείται, αντί του υφιστάμενου συντελεστή ένα τοις εκατό (1%). Η ρύθμιση αυτή ισχύει από την 1η.10.2021 και καταλαμβάνει πράξεις για τις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννάται από την ημερομηνία αυτή και μετά.
Να θυμίσουμε ότι το μέτρο αφορά τις αυξήσεις του κεφαλαίου διότι o φόρος κεφαλαίου έχει καταργηθεί κατά την ίδρυση της εταιρίας (ΠΟΛ.1133/8.5.2014).

Συνδρομητική τηλεόραση

Με τη διάταξη, παρατείνεται η αναστολή επιβολής του τέλους συνδρομητικής τηλεόρασης έως και την 30η.6.2022, με σκοπό τη μείωση της συνολικής επιβάρυνσης των λογαριασμών των τελικών καταναλωτών στο πλαίσιο της παροχής τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών.
Σύμφωνα με τις οδηγίες που είχε δώσει η διοίκηση (Ε.2175/3.11.2020), για την προηγούμενη περίοδο αναστολής, λογαριασμοί που εκδίδονται, προς τους καταναλωτές από τους πάροχους των εν λόγω υπηρεσιών, δεν επιβαρύνονται με τέλος συνδρομητικής τηλεόρασης κατά το μέρος που αφορούν περίοδο κατανάλωσης μετά την ημερομηνία αναστολής (πρώτη αναστολή 1.10.2020).

Κινητή τηλεφωνία

Με τη διάταξη μειώνεται ο συντελεστής του τέλους συνδρομητών κινητής και καρτοκινητής τηλεφωνίας και εφαρμόζεται ο μηδενικός συντελεστής σε νέους ηλικίας από 15 έως 29 ετών, με στόχο τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης, την ενίσχυση της αγοράς και τη διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων στις εν λόγω υπηρεσίες.
Πιο συγκεκριμένα επαναπροσδιορίζονται, μειούμενα, τα επιβαλλόμενα υπέρ του Δημοσίου τέλη ως εξής:
i) συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας, τα οποία βαρύνουν τους συνδρομητές των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας, υπολογιζόμενα προ του ΦΠΑ (10% επί κάθε μηνιαίου λογαριασμού κάθε σύνδεσης, αντί της ισχύουσας κλίμακας 12%-20%),
ii) καρτοκινητής τηλεφωνίας, υπολογιζόμενα επί της αξίας του παρεχόμενου χρόνου ομιλίας ή επικοινωνίας, ανεξαρτήτως του τρόπου με τον οποίο αυτός χορηγείται, προ του ΦΠΑ [ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) επί της αξίας του χρόνου ομιλίας των καρτοκινητών τηλεφώνων, αντί του ισχύοντος ποσοστού 12%]
Τα ανωτέρω ποσοστά ορίζονται σε μηδέν τοις εκατό (0%), για φυσικά πρόσωπα ηλικίας δέκα πέντε (15) έως και είκοσι εννέα (29) ετών, υπό τους οριζόμενους όρους (ειδική ψηφιακή εφαρμογή) και παρέχεται η εξουσιοδότηση για τον καθορισμό με Κοινή Υπουργική Απόφαση των σχετικών λεπτομερειών.
Οι ανωτέρω διατάξεις καταλαμβάνουν λογαριασμούς που εκδίδονται και κάρτες χρόνου ομιλίας ή επικοινωνίας και ανανεώσεις που ενεργοποιούνται από τους καταναλωτές από την 1η.1.2022 και μετά.
Λοιπά ζητήματα που αφορούν την εφαρμογή της διάταξης, δίνεται η δυνατότητα να ρυθμιστούν με κοινές αποφάσεις του υπουργού και του διοικητή της ΑΑΔΕ.

ΕΝΦΙΑ

Με τη διάταξη προβλέπεται η δυνατότητα καταβολής του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) σε έξι (6) ισόποσες μηνιαίες δόσεις μεν, αλλά προβλέπεται η καταβολή της πρώτης και δεύτερης δόσης του ΕΝΦΙΑ, έτους 2021 μέχρι και την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Οκτωβρίου 2021 και καθεμιάς από τις επόμενες δόσεις μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των τεσσάρων (4) επόμενων μηνών, προκειμένου να διευκολυνθούν οι φορολογούμενοι, φυσικά και νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες στην εξόφληση των φορολογικών τους υποχρεώσεων.

ΦΠΑ

Με τη ρύθμιση μειώνεται ο συντελεστής Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) συγκεκριμένων αγαθών και υπηρεσιών.
Τα αγαθά για τα οποία καθορίζεται υπερμειωμένος συντελεστής έξι τοις εκατό (6%) από τον μειωμένο συντελεστή δεκατρία τοις εκατό (13%) είναι: Άχυρα και φλοιοί ακατέργαστων δημητριακών, έστω και τεμαχισμένα, αλεσμένα, συμπιεσμένα ή συσσωματωμένα με μορφή σβόλων. Γογγύλια Σουηδίας (γογγυλοκράμβες), τεύτλα κτηνοτροφικά, ρίζες κτηνοτροφικές, χορτονομές (FOIN, LUZERNE), τριφύλλια, κτηνοτροφικά λάχανα, χορτονομές λούπινου, βίκου και παρόμοια κτηνοτροφικά προϊόντα, έστω και συσσωματωμένα με μορφή σβόλων (ΔΚ 1213, 1214), καλαμπόκι, ΕΧ 1005, ΕΧ 1103, ΕΧ 1104.
Ακόμη καθορίζεται υπερμειωμένος συντελεστής έξι τοις εκατό (6%) από τον μειωμένο συντελεστή δεκατρία τοις εκατό (13%) για υπολείμματα και απορρίμματα των βιομηχανιών ειδών διατροφής, τροφές παρασκευασμένες για ζώα, εξαιρουμένων των τροφών για σκύλους ή γάτες (ΔΚ 2301, 2302, 2303, 2304, 2305, 2306, 2307, 2308, ΕΧ2309).
(Ουσιαστικά υλοποιείται η εξαγγελία για ένταξη σε μειωμένο μειωμένος, από το 13% στο 6% από την 1η Οκτωβρίου 2021 και ο ΦΠΑ των ζωοτροφών για ζωική παραγωγή, προκειμένου όσο το δυνατόν να συγκρατηθεί το κόστος).
Με άλλη ρύθμιση, στο ίδιο άρθρο της τροπολογίας, γίνεται υπαγωγή της παροχής υπηρεσιών από γυμναστήρια, και της παροχής υπηρεσιών από σχολές εκμάθησης χορού και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ήτοι από την 1η.10.2021 έως και την 30η.6.2022 στον μειωμένο συντελεστή δέκα τρία τοις εκατό (13%) υπό την προϋπόθεση ότι δεν απαλλάσσονται με το άρθρο 22 (Το άρθρο 22 αφορά τις απαλλαγές από το ΦΠΑ, δραστηριοτήτων όπως τους γιατρούς, την εκπαίδευση κ.λπ.).
Επίσης, παρατείνεται μέχρι την 30η.6.2022 η εφαρμογή του μειωμένου ή υπερμειωμένου συντελεστή, ώστε να παραμείνουν στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ δεκατρία τοις εκατό (13%) τα μη αλκοολούχα ποτά (καφές και άλλα ροφήματα έτοιμα προς κατανάλωση, αναψυκτικά ) της ΔΚ ΕΧ2202, τα αεριούχα νερά της ΔΚ ΕΧ 2201, τα εισιτήρια κινηματογράφων, η μεταφορά προσώπων και των αποσκευών τους και η εκμετάλλευση καφενείων, καφετεριών, ζαχαροπλαστείων, εστιατορίων, ψητοπωλείων, οινομαγειρείων και λοιπών συναφών προς αυτές επιχειρήσεων, πλην των κέντρων διασκέδασης, με εξαίρεση τη διάθεση ποτών που περιέχουν οινόπνευμα σε οποιαδήποτε αναλογία.
Δηλαδή, επεκτείνεται η εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ (13%) σε συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες. Ειδικότερα, με τις νέες διατάξεις προβλέπεται ότι στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ υπάγονται:
Α. τα μη αλκοολούχα ποτά, ήτοι:
– Ποτά, με προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ή αρωματισμένα [π.χ. μεταλλικά νερά, αναψυκτικά ποτά τύπου κόλα, λεμονάδα, πορτοκαλάδα, λεμονίτα, βυσσινάδα, παγωμένο τσάι (ice-tea)]
– Μπύρα χωρίς αλκοόλη (μόνο εφόσον έχει μηδενική περιεκτικότητα αλκοόλης)
– Αλλά μη αλκοολούχα ποτά έτοιμα προς πόση [π.χ. καφές, τσάι, υποκατάστατα του γάλακτος (όπως «γάλα» σόγιας), σοκολατούχο γάλα, φρουτοχυμοί, νέκταρ χυμών]
– Τονωτικά παρασκευάσματα, ισοτονικά παρασκευάσματα, ενεργειακά ποτά (π.χ. για αθλητές) και πόσιμοι ηλεκτρολύτες.
Εξαιρούνται όλα τα αγαθά της ΔΚ 2202 που περιέχουν σε οποιοδήποτε βαθμό αλκοόλη.
Επίσης, διευρύνεται η εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ που ισχύει για τις υπηρεσίες εστίασης και στις επιτόπιες καταναλώσεις των μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων.
Β. Τα εισιτήρια κινηματογράφων και οι μεταφορές προσώπων και των αποσκευών τους.
Δηλαδή, Αεροπορικά εισιτήρια, Ακτοπλοϊκά εισιτήρια, Συγκοινωνίες (μεταφορές προσώπων)
Προσοχή: Θεωρούμε ότι πρέπει να εξεταστεί ο χρόνος που παρατείνονται τα μέτρα γιατί όσο αφορά την εστίαση και τον τουρισμό, και ειδικά των τουρισμό, θα είναι παράδοξο να υπάρχουν δύο τιμές στα δωμάτια για παράδειγμα των ξενοδοχείων μία με μειωμένο ΦΠΑ και μία με κανονικό ΦΠΑ. Μην ξεχνάμε ότι τα τουριστικά πακέτα «κλείνονται» πολύ πριν την άφιξη των τουριστών και η ύπαρξη δύο περιόδων ΦΠΑ δεν θα ωφελήσει την «τουριστική βιομηχανία».

Φόρος Δωρεάς

Με τη διάταξη αυξάνεται το αφορολόγητο ποσό του φόρου στους δικαιούχους της Α’ κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας για δωρεές και γονικές παροχές περιουσιακών στοιχείων και χρηματικών ποσών και δεν συνυπολογίζονται στην αιτία θανάτου κτήση περιουσίας μεταξύ των ίδιων προσώπων και, συγκεκριμένα, για δωρεές και γονικές παροχές που πραγματοποιούνται από την 1η.10.2021.
Αυξάνεται, δηλαδή, το αφορολόγητο ποσό δωρεών και γονικών παροχών περιουσιακών στοιχείων για τους δικαιούχους της Α’ κατηγορίας της παρ. 1 του άρθρου 29 του ν. 2961/2001 σε οχτακόσιες χιλιάδες (800.000) ευρώ από εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ που ισχύει.
Προσοχή το μέτρο αφορά μόνο τις δωρεές και γονικές παροχές τόσο σε περιουσιακά στοιχεία, όσο και σε μετρητά.
Στην Α κατηγορία εντάσσονται: α) Ο/η σύζυγος ή το πρόσωπο με το οποίο ο κληρονομούμενος ή ο δωρητής έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, κατά τις διατάξεις του ν.3719/2008 (εφόσον η συμβίωση είχε διάρκεια τουλάχιστον δύο ετών) ή του ν. 4356/2015, β) τα τέκνα, γ) οι εγγονοί και δ) οι γονείς του κληρονομουμένου ή του δωρητή.
Να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με τη νομοθεσία όπως ίσχυε:

Περιουσιακά στοιχεία
Οι γονικές παροχές και οι δωρεές φορολογούνταν με την παρακάτω κλίμακα

Δωρεές Γονικές Παροχές – ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α’ (Παλαιά κλίμακα)

Στα ποσά αυτό περιλαμβάνοντας μόνο η δωρεά περιουσιακών στοιχείων, ακίνητα, μετοχές, εταιρικά μερίδια κ.λπ. και όχι χρηματικά ποσά.
Επίσης, οι γονικές παροχές και δωρεές αυτές, αφαιρούνταν από κάθε επόμενη δωρεά και από τα κληρονομούμενα ποσά μετά από τον θάνατο που συγγενούς Α’ Βαθμού.
Δηλαδή αν ένας γονέας έκανε γονική παροχή π.χ. εταιρικά μερίδια ύψους 100.000 ευρώ σε ένα παιδί και μετά τον θάνατο του ο παιδί αυτό κληρονομούσε ακίνητο ή ακίνητα ύψους 300.000 ευρώ, τότε στη μεν γονική παροχή των εταιρικών μεριδίων το τέκνο δεν θα πλήρωνε φόρο, αλλά στη μεταβίβαση του ή των ακινήτων θα πλήρωνε φόρο.
Εταιρικά μερίδια: 100.000
Ακίνητα: 300.000
Σύνολο περιουσίας: 400.000
Οι πρώτες 150.000 αφορολόγητες ή επόμενες 150.000 είχαν φόρο 1.500 ευρώ και οι υπόλοιπες 100.000 είχαν φόρο με ποσοστό 5% δηλαδή ο συνολικός φόρος θα ήταν: 1.500 + 5.000 = 6.500 ευρώ.

Μετρητά
Η γονική παροχή χρηματικών ποσών φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%), ενώ η δωρεά χρηματικών ποσών φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%) για δωρεοδόχους που υπάγονται στην Α’ κατηγορία, είκοσι τοις εκατό (20%) για δωρεοδόχους που υπάγονται στη Β’ κατηγορία και σαράντα τοις εκατό (40%) για δωρεοδόχους που υπάγονται στην Γ’ κατηγορία.
Αν δηλαδή ένας γονέας ήθελε να παρέχει ένα χρηματικό ποσό στο παιδί του για την αγορά ενός αυτοκίνητου, αξίας 12.000 ευρώ, θα έπρεπε να πληρώσει 1.200 ευρώ φόρο (12.000 x 10%).
Το ίδιο συμβαίνει και όταν ένας γονέας θέλει να δώσει χρήματα για την κάλυψη τεκμηρίων στα παιδιά του.

Τι αλλάζει
Με τη διάταξη που κατέβηκε στη Bουλή, από 1.10.2021, το αφορολόγητο σε γονικές παροχές αυξάνεται από τα 150.000 ευρώ στα 800.000 ευρώ.

Δωρεές Γονικές Παροχές – ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α’ (Νέα κλίμακα)

Δεν είναι όμως μόνο αυτή η αλλαγή που εισάγεται.
i. Το αφορολόγητο αφορά και περιουσιακά στοιχεία και χρηματικά ποσά.
ii. Οι γονικές αυτές παροχές δεν υπολογίζονται στη φορολόγηση της κληρονομητέας περιουσίας: «Οι δωρεές και γονικές παροχές του προηγούμενου εδαφίου δεν συνυπολογίζονται στην αιτία θανάτου κτήση περιουσίας μεταξύ των αυτών προσώπων. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, που εκδίδεται μετά από εισήγηση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., δύναται να εξειδικεύεται κάθε λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας».
iii Η διάταξη εφαρμόζεται για δωρεές και γονικές παροχές, οι οποίες συστήνονται από την 1η Οκτωβρίου 2021. Δωρεές και γονικές παροχές που έχουν διενεργηθεί μέχρι την ημερομηνία αυτή, δεν συνυπολογίζονται σύμφωνα με το άρθρο 36, περί συνυπολογισμού προγενέστερων δωρεών και γονικών παροχών.
Να σημειώσουμε ότι το τεκμήριο για την δωρεά χρηματικών ποσό δεν έχει καταργηθεί και πρέπει να αναγράφεται στη φορολογική δήλωση.

*Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.