Εν αναμονή της νέας παράτασης αποπληρωμής της επιστρεπτέας προκαταβολής και την αύξηση των δόσεων, που εξήγγειλε ο υπουργός Οικονομικών.

Απόστολος Αλωνιάτης* 

Τις επόμενες ημέρες θα εκδοθούν όλες οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις, προκειμένου να ξεκινήσει αμέσως μετά και η ανάρτηση των ποσών που πρέπει να επιστρέψουν οι 605.586 επιχειρήσεις και εταιρίες που έλαβαν την επιστρεπτέα προκαταβολή, σε επτά κύκλους και υπολογίζεται ότι φτάνει στα 8,3 δισ. ευρώ. 

Επιστρεπτέα προκαταβολή
Η νέα παράταση για την αποπληρωμή της επιστρεπτέας προκαταβολής που ανακοινώθηκε, αναφέρει ότι το κρατικό δάνειο, -ή κρατική ενίσχυση όπως ονομάζεται βάσει των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων-, μπορεί να αποπληρωθεί στα τέλη Ιουλίου είτε εφάπαξ (αντί στα τέλη Μαΐου, που ήταν η προηγούμενη εξαγγελία), είτε σε 96 δόσεις.
Το ποσό που θα βεβαιωθεί υπολογίζεται σε περίπου 3 δισ. ευρώ, ενώ το ποσό είσπραξης περιορίζεται στα 2,3 δισ. ευρώ.
Να σημειώσουμε ότι:
i. Το ποσό της ενίσχυσης δεν επιβαρύνεται με επιτόκιο.
ii. Το συνολικό ποσό της ενίσχυσης θα εμφανιστεί με τις τυχόν λοιπές οφειλές της επιχείρησης στον διαδικτυακό τόπο της ΑΑΔΕ www.aade.gr στην επιλογή «myAADE / ο λογαριασμός μου / Προσωποποιημένη πληροφόρηση / Στοιχεία Οφειλών εκτός Ρύθμισης και Πληρωμή».
iii. Μετά την 29η Ιουλίου το επιστρεπτέο ποσό της ενίσχυσης είναι πληρωτέο σε 96 άτοκες μηνιαίες δόσεις, εκάστης εξ αυτών καταβλητέας την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα.
iv. Εναλλακτικά, παρέχεται η δυνατότητα εφάπαξ καταβολής του επιστρεπτέου ποσού της ληφθείσας ενίσχυσης μέχρι επίσης την 29η Ιουλίου, με έκπτωση 15% επί του επιστρεπτέου ποσού της ληφθείσας ενίσχυσης.

Τι πρέπει να επιστραφεί
Με βασική προϋπόθεση ότι έχει τηρηθεί από την επιχείρηση η ρήτρα διατήρησης εργαζομένων, που προβλεπόταν σε κάθε κύκλο επιστρεπτέας προκαταβολής, παρέχεται η δυνατότητα επιστροφής των παρακάτω ποσοστών της ενίσχυσης:
α) Για επιχειρήσεις που έχουν κάνει έναρξη εργασιών πριν από την 1η Ιανουαρίου 2019, δεν άνοιξαν υποκατάστημα από την 1η Απριλίου 2019 έως την 31η Δεκεμβρίου 2020 και έχουν θετικά ακαθάριστα έσοδα το 2019:
– 25% της ενίσχυσης, εφόσον η μείωση των ακαθάριστων εσόδων του 2020 της επιχείρησης ξεπερνάει το 70%, σε σχέση με το 2019, και η επιχείρηση παρουσιάζει ζημίες προ φόρων.
– 33,3% της ενίσχυσης, εφόσον η μείωση των ακαθάριστων εσόδων του 2020 της επιχείρησης ανέρχεται τουλάχιστον σε 30% και έως 70%, σε σχέση με το 2019, και παρουσιάζει ζημίες προ φόρων.
– 50% της ενίσχυσης, για τις λοιπές επιχειρήσεις.
β) Για νέες επιχειρήσεις που έχουν κάνει έναρξη εργασιών μετά την 1η Ιανουαρίου 2019 ή για επιχειρήσεις που άνοιξαν υποκατάστημα από την 1η Απριλίου 2019 έως την 31η Δεκεμβρίου 2020 ή έχουν μηδενικά ακαθάριστα έσοδα το 2019:
– 25% της ενίσχυσης, εφόσον η μείωση των ακαθάριστων εσόδων του 2020 της επιχείρησης ξεπερνάει το 30%, σε σχέση με τα έσοδα του 2019, και η επιχείρηση παρουσιάζει ζημίες προ φόρων.
– 33,3% της ενίσχυσης, για τις λοιπές επιχειρήσεις.

Προσοχή:
i. Ειδικά οι εταιρείες Κ.Τ.Ε.Λ. Α.Ε. και Κ.Τ.Ε.Λ. δεν απαιτείται να πληρούν το κριτήριο της ζημίας προ φόρων.
ii. Ειδικά για επιχειρήσεις που τηρούν διαφορετική χρήση από τη διαχειριστική χρήση που λήγει την 31η Δεκεμβρίου, για τον υπολογισμό των εσόδων και της ζημίας του φορολογικού έτους 2020 λαμβάνεται υπόψη η χρήση που λήγει από τις 1.7.2020 έως και τις 30.6.2021.
iii. Για τον υπολογισμό των εσόδων του φορολογικού έτους 2019 λαμβάνεται υπόψη η χρήση που λήγει από τις 1.7.2029 έως και τις 30.6.2020.
iv. Για την πλήρωση των προϋποθέσεων το ύψος των εσόδων από πωλήσεις αγαθών και παροχή υπηρεσιών προκύπτει από τον κωδικό 500 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε3) φορολογικού έτους 2019 και 2020, αντίστοιχα.
v. Ο έλεγχος των προϋποθέσεων διενεργείται αυτοματοποιημένα από την Α.Α.Δ.Ε. 

Παράδειγμα
α. Επιχείρηση που έχει κάνει έναρξη εργασιών πριν την 27η Νοεμβρίου 1987, έλαβε ενισχύσεις, με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής, ύψους 22.990,00 από τον 2ο κύκλο, 2.187,62 από τον 4ο κύκλο και 11.000,00 από τον 7ο κύκλο. η επιχείρηση διατήρησε των αριθμό εργαζόμενων, σύμφωνα με τα ειδικώς οριζόμενα σε κάθε σχετική απόφαση, (ΓΔΟΥ 148/3.7.2020, ΓΔΟΥ 281/13.11.2020 και ΓΔΟΥ 420/23.4.2021 αντίστοιχα). Δηλαδή συνολικά έλαβε 36.177,62 ευρώ. Καλείται να επιστρέψει το 50% της επιστρεπτέας προκαταβολής που έλαβε, γιατί στο φορολογικό έτος δεν είχε ζημιές και η διαφορά του κύκλου εργασιών του φορολογικού έτους 2019 με το φορολογικό έτος 2020 ήταν 42,67% , δηλαδή 18.088,81 ευρώ.
Στην περίπτωση που ανωτέρω επιχείρηση δεν επιθυμεί να καταβάλει το ποσό εφάπαξ, έτσι ώστε να ωφεληθεί από την επιπλέον έκπτωση 15%, δηλαδή να καταβάλει το ποσό των 15.375,49 ευρώ, τότε θα καταβάλει το ποσό των 18.088,81 ευρώ σε 96 ισόποσες άτοκες μηνιαίες δόσεις ύψους 188,43 ευρώ εκάστης καταβλητέας την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε μήνα, αρχής γενομένης από την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Ιουλίου 2022 δηλαδή την 29η Ιουλίου.

β. Αν η ίδια επιχείρηση είχε ζημιά στο οικονομικό έτος 2020, θα επέστρεφε μόνο το 33,30% της επιστρεπτέας προκαταβολής, που είχε πάρει , δηλαδή το πόσο των 12.047,15 ευρώ. Αν το ποσό αυτό το πληρώσεις εφάπαξ μέχρι 29 Ιουλίου 2022, θα πληρώσει λιγότερα κατά 15%, δηλαδή 10.240,08 ευρώ. Αν πληρώσει σε 96 δόσεις , θα πληρώνει κάθε τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα το ποσό των 125,49 ευρώ , με την πρώτη δόση την 29η Ιουλίου 2022.

Φορολογική δήλωση
Τα ποσό που πήραν οι επιχειρήσεις μέσα στο 2021, είναι αναρτημένα στο έντυπο Ε3 στον κωδικό 999.

Αυτό το ποσό θα πρέπει να μεταφερθεί για τις ατομικές επιχειρήσεις στον κωδικό 781 -782. 

Προσοχή μόνο το ποσό που έλαβε ο φορολογούμενος το 2021, γιατί το ποσό που έλαβε από την επιστρεπτέα προκαταβολή για το φορολογικό έτος 2020, έπρεπε να είχε εγγραφεί στη δήλωση του προηγούμενου έτους.
Το ποσό αυτό καλύπτει τεκμήρια.
Σύμφωνα με προφορικές οδηγίες από την διοίκηση, όταν θα αρχίσουν να εξοφλούνται σε ολόκληρο το ποσό, ή αν εξοφληθεί σε δόσεις, θα πρέπει να αναγράφεται κάθε χρόνο το ποσό της εξόφλησης των δόσεων στους κωδικούς 727 – 728, του πίνακα 5.2 του εντύπου φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, δηλαδή στον κωδικό που αναγράφουμε την εξόφληση των δανείων.
Όμως ο κωδικός αυτός αυξάνει τα τεκμήρια του φορολογουμένου και ως γνωστό τα επαγγελματικά δάνεια δεν θεωρούνται τεκμήρια.
Μάλιστα η διοίκηση έχει πάρει συγκεκριμένη θέση για τα επαγγελματικά δάνεια.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την απόφαση Α.1070/31.3.2020 (ΦΕΚ B’ 1267/09.04.2020):
«Οι καταβληθείσες δόσεις επιχειρηματικών δανείων που έχουν καταχωρηθεί στα λογιστικά αρχεία των ατομικών επιχειρήσεων και αφορούν σε δανειακές συμβάσεις που συνήψαν τα εν λόγω πρόσωπα για επιχειρηματικούς σκοπούς, δεν αποτελούν δαπάνη απόκτησης κατά τις διατάξεις του άρθρου 32 του ν.4172/2013 (περίπτωση στ’ της παρ. 1 του άρθρου αυτού), οπότε δεν αναγράφονται στους κωδικούς 727-728 του εντύπου Ε1. Το ίδιο ισχύει και για τις δόσεις που καταβάλλονται από τα παραπάνω πρόσωπα στο πλαίσιο συμβάσεων που χαρακτηρίζονται από τα πιστωτικά ιδρύματα ως «δάνεια κεφαλαίου κίνησης» ή ως «σύμβαση πίστωσης δι’ ανοιχτού λογαριασμού».
Αν η επιστρεπτέα προκαταβολή θεωρείται ότι είναι κρατικό δάνειο, όπως πολλές φορές το έχει χαρακτηρίσει η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, τότε το σύνολο της εξόφλησης του ποσού που θα επιστραφεί ή το ποσό των δόσεων που θα πληρώνεται κάθε χρόνο, δεν πρέπει αν θεωρηθεί ως τεκμήρια. 

Λοιπές ενισχύσεις
Πέρα από την επιστρεπτέα προκαταβολή, οι επιχειρήσεις έχουν λάβει και άλλες ενισχύσεις, είτε λόγω Covid-19, είτε λόγω καταστροφών, πλημμυρών και σεισμών.
Να σημειώσουμε εδώ ότι αυτές οι επιδοτήσεις μπορούν να αναγράφουν και στους κωδικούς του πίνακα 6, του εντύπου Ε1, 657-658 και 781 -782 του εντύπου Ε1 , ώστε να καλύψουν τεκμήρια.
Για τα νομικά πρόσωπα , δηλαδή τις εταιρίες, οι κωδικοί που θα πρέπει να συμπληρώσουν ώστε αυτές οι επιδοτήσεις να μην φορολογηθούν πρέπει να συμπληρωθούν στον έντυπο Φορολογίας Νομικών Προσώπων (γνωστό ως έντυπο Ν).

Ερωτήσεις και Απαντήσεις από τη Διοίκηση
Ε: Σε ποιον κωδικό συμπληρώνεται το συνολικό ποσό της επιστρεπτέας προκαταβολής που εισπράχθηκε από επιχειρήσεις εντός του φορολογικού έτους 2021;
Α: Στον κωδικό 999 του υποπίνακα Ζ3, προσυμπληρώνεται για πληροφοριακούς σκοπούς το συνολικό ποσό της εισπραχθείσας επιστρεπτέας προκαταβολής που σύμφωνα με τα οριζόμενα στο εκάστοτε ισχύον νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο.
Το ποσό αυτό που εισπράχθηκε εντός του έτους 2021 από φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα καταχωρείται στην αντίστοιχη περίπτωση στους κωδικούς 781-782 του εντύπου Ε1.
Ως προς το λογιστικό χειρισμό η επιστρεπτέα προκαταβολή αντιμετωπίζεται ως κρατικό δάνειο σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί με τη ΣΛΟΤ 957/2020. 

Ε: Με ποιο τρόπο και πότε δηλώνεται στο έντυπο Ε3 το ποσό της ενίσχυσης που δεν επιστρέφεται στο Ελληνικό Δημόσιο από τις επιχειρήσεις που έχουν υπαχθεί στο καθεστώς ενίσχυσης με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής;
Α: Το ποσό της ενίσχυσης με την μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής το οποίο δεν επιστρέφεται από τις επιχειρήσεις αναγράφεται στους κωδικούς του πίνακα Ζ1 «Σύνολο εσόδων» του Εντύπου Ε3 στο φορολογικό έτος κατά το οποίο το εν λόγω ποσό θα καταστεί δεδουλευμένο και θα αποκτηθεί το δικαίωμα είσπραξης του (σχετ. ΠΟΛ.1223/2015), ήτοι θα οριστικοποιηθεί η ωφέλεια λόγω μη επιστροφής του.
Στα νομικά πρόσωπα/ νομικές οντότητες, μεταφέρεται στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος στον κωδικό 001 του Πίνακα 10Α του εντύπου Ν και μέσω αυτού στον κωδικό 513, στο φορολογικό έτος κατά το οποίο το εν λόγω ποσό θα καταστεί δεδουλευμένο και θα αποκτηθεί το δικαίωμα είσπραξης του (σχετ. ΠΟΛ.1223/2015), ήτοι θα οριστικοποιηθεί η ωφέλεια λόγω μη επιστροφής του.
Στα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα το ποσό που δεν επιστρέφεται αναγράφεται στους κωδικούς 144, 244, 344 και 444 του Πίνακα ΣΤ’ στην ανάπτυξη του σχετικού Υποπίνακα και ειδικότερα στον κωδ.014 «Μη επιστρεπτέο ποσό κρατικής ενίσχυσης με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής (αρθρ. τρίτο ν.4684/2020)» δεδομένου ότι το ποσό αυτό είναι αφορολόγητο βάσει της κείμενης νομοθεσίας.
Με βάση τα παραπάνω, για τις επιχειρήσεις που το φορολογικό έτος τους έληξε την 31.12.2021 και το σχετικό ποσό έχει βαρύνει τα αποτελέσματα του φορολογικού έτους 2021, θα καταχωρηθεί στους ανωτέρω κωδικούς του εντύπου Ε3 του ίδιου φορολογικού έτους (2021) και για Ν.Π./Ν.Ο θα αναγραφεί και στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος («έντυπο Ν») του φορολογικού έτους 2021.

Ε: Με ποιο τρόπο δηλώνονται στο έντυπο Ε3 οι επιδοτήσεις, ενισχύσεις ή αποζημιώσεις που δόθηκαν στο πλαίσιο ενίσχυσης των επιχειρήσεων λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19;
Α: Επιδοτήσεις, ενισχύσεις ή αποζημιώσεις που δόθηκαν στο πλαίσιο ενίσχυσης των επιχειρήσεων λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19, καθώς και σε φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα εφόσον αυτά καταχωρούνται στα βιβλία τους ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που περιήλθαν προσωρινά ή μόνιμα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης εξαιτίας φυσικών καταστροφών καταχωρούνται στον πίνακα Ζ3 στους κωδικούς 196, 296, 396 ή 496 κατά περίπτωση και μεταφέρονται στον πίνακα Ζ1 στα «Ασυνήθη έσοδα και κέρδη» στους κωδικούς 170, 270, 370 και 470 αντίστοιχα.
Στα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα τα πιο πάνω ποσά αναγράφονται επίσης σε αντίστοιχη επιλογή, του εσωτερικού υποπίνακα των κωδικών 144, 244, 344, 444 του πίνακα ΣΤ κατά περίπτωση ενώ περαιτέρω καταχωρούνται και σε αντίστοιχους κωδικούς του Εντύπου Ε1 σύμφωνα με τα οριζόμενα στην Α.1118/26.5.2021.
Στα νομικά πρόσωπα/νομικές οντότητες, τα ποσά αυτά αναγράφονται στον Πίνακα 10 του εντύπου Ν, κατά περίπτωση.

_____________
ΥΓ: Άρχισαν ήδη να εκδίδονται οι αποφάσεις για την Επιστρεπτέα Προκαταβολή, αλλά και οι οδηγίες για την φορολογική αντιμετώπιση τους και την ενημέρωση των myDATA: Ε.2046/26/5/2022: «Φορολογική μεταχείριση και χρόνος αναγνώρισης του εσόδου του μη επιστρεπτέου ποσού της κρατικής ενίσχυσης με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης της νόσου του κορωνοϊού COVID-19. Χρόνος και τρόπος διαβίβασης δεδομένων των επιδοτήσεων – επιχορηγήσεων, στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA της ΑΑΔΕ».
Επίσης, δημοσιεύθηκαν στο ΦΕΚ οι πρώτες αποφάσεις με τις αλλαγές στα πλαίσια της επιστρεπτέας προκαταβολής.
Αναλυτικά οι βασικότερες αλλαγές που προβλέπονται στις αποφάσεις:
– Η περίοδος χάριτος παρατείνεται έως την 30η Ιουνίου και η πρώτη δόση καταβάλλεται έως την 29η Ιουλίου 2022. Το επιστρεπτέο ποσό της ληφθείσας ενίσχυσης, είναι πληρωτέο σε ενενήντα έξι (96) ισόποσες άτοκες μηνιαίες δόσεις, εκάστης εξ αυτών καταβλητέας την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα.
– Η έκπτωση 15% στην εφάπαξ εξόφληση του επιστρεπτέου ποσού ισχύει εφόσον η αποπληρωμή του επιστρεπτέου ποσού γίνει έως την 29η Ιουλίου 2022.
– Το ποσό της έκπτωσης (15%) είναι αφορολόγητο.
– Για την πλήρωση των προϋποθέσεων επιστροφής(ποσοστά 25%, 33% και 50%) όπως αυτές περιγράφονται στις αποφάσεις των επιστρεπτέων προκαταβολών, το ύψος των εσόδων από πωλήσεις αγαθών και παροχή υπηρεσιών προκύπτει από τον κωδικό 500 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε3) φορολογικού έτους 2019 και 2020, αντίστοιχα, όπως έχουν υποβληθεί μέχρι την 31η.3.2022.
– Περιγράφεται η διαδικασία που θα ακολουθήσει η ΑΑΔΕ και το Υπ. Οικονομικών για τον υπολογισμό του επιστρεπτέου ποσού και την ανάρτηση των ειδοποιητηρίων πληρωμής. Η οφειλή από το επιστρεπτέο ποσό της ενίσχυσης εμφανίζεται στο πληροφοριακό σύστημα της ΑΑΔΕ («myAADE»).
-Προβλέπεται ότι δεν επιτρέπεται η υπαγωγή της οφειλής (επιστρεπτέο ποσό) σε άλλη ρύθμιση αποπληρωμής οφειλών βάσει νόμου, δικαστικής απόφασης, συμφωνίας ή απόφασης διοικητικού οργάνου.
– Περιγράφεται αναλυτικά το πλαίσιο επιστροφής ολόκληρου η μέρος του ποσού σε περίπτωση που κατά τον έλεγχο της επιχείρησης από τη φορολογική διοίκηση ή άλλο αρμόδιο όργανο ελέγχου διαπιστωθεί μη τήρηση των όρων, υπέρβαση του ανώτατου ορίου ενίσχυσης ή υποβολή ψευδών στοιχείων.
Αναμένεται και η δημοσιοποίηση των υπολοίπων αποφάσεων για τη μεταβολή του πλαισίου και των υπολοίπων επιστρεπτέων προκαταβολών.

Μόλις ολοκληρωθεί η δημοσιοποίηση τους θα επανέλθουμε και εμείς!!

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.