Μια νέα εφαρμογή άνοιξε τις προηγούμενες ημέρες η ΑΑΔΕ,για την αυτόματη έκδοση των Πιστοποιητικών Φορολογικής Κατοικίας,.

Απόστολος Αλωνιάτης*

Πολίτες και επιχειρήσεις με διασυνοριακή οικονομική δραστηριότητα, μπορούν να λαμβάνουν αυτόματα το Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας (ΠΦΚ) που χρειάζονται για την αποφυγή διπλής φορολογίας του εισοδήματός τους ή και για άλλους σκοπούς στο εξωτερικό. Μόνο κατά το 2022 εκδόθηκαν περισσότερα από 4.000 τέτοια πιστοποιητικά πολιτών και επιχειρήσεων με χειρόγραφη διαδικασία και χρόνο εξυπηρέτησης για τον πολίτη 3-5 ημέρες.
Η νέα απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) Α.1052/2023 προβλέπει ψηφιακό ΠΦΚ που φέρει:
– μοναδικό αριθμό έκδοσης
– εγκεκριμένη ηλεκτρονική σφραγίδα eSeal της ΑΑΔΕ
– ενσωματωμένο κώδικα γρήγορης ανάγνωσης (qrcode) για την εξακρίβωση της εγκυρότητάς του
– πιστοποίηση της φορολογικής κατοικίας, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.
Η αίτηση για την έκδοση ΠΦΚ υποβάλλεται αποκλειστικά ψηφιακά, από το φυσικό πρόσωπο ή από τον νόμιμο εκπρόσωπο του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας στην ψηφιακή πύλη myAADE (myaade.gov.gr). Η διαδρομή είναι: Μητρώο & Επικοινωνία /Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας.
Καταργείται έτσι η προηγούμενη διαδικασία, που περιλάμβανε και την λήψη σχετικής βεβαίωσης από την αρμόδια ΔΟΥ του πολίτη/επιχείρησης.
Μέσω της εφαρμογής εκδίδονται ΠΦΚ που αφορούν στο τρέχον ή και σε παρελθόντα έτη και προβλέπονται για την εφαρμογή των Συμβάσεων για την Αποφυγή της Διπλής Φορολογίας του Εισοδήματος (ΣΑΔΦΕ) που έχει συνάψει η Ελλάδα με 57 κράτη ή άλλους σκοπούς στο εξωτερικό.

Οδηγίες
Οδηγίες για την εφαρμογή έδωσε η ΑΑΔΕ, με σχετικό έγγραφο με ερωτήσεις και απαντήσεις για το ψηφιακό πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας:
Ηλεκτρονική Εφαρμογή Έκδοσης Πιστοποιητικού Φορολογικής Κατοικίας (ΠΦΚ)

1. Ε Τι είναι το Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας (ΠΦΚ);
Α Το ΠΦΚ είναι ένα δημόσιο έγγραφο που εκδίδεται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και πιστοποιεί τη φορολογική κατοικία (φυσικού ή νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν.4172/2013, είτε για σκοπούς εφαρμογής των Συμβάσεων για την Αποφυγή της Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦΕ) είτε για λοιπούς σκοπούς.

2. Ε Γιατί να εκδώσω ΠΦΚ;
Α Το ΠΦΚ εκδίδεται μετά από ηλεκτρονικό αίτημα του χρήστη, για να το χρησιμοποιήσει στην αλλοδαπή. Στην περίπτωση ύπαρξης συναλλαγών σε κράτος με το οποίο υφίσταται ΣΑΔΦΕ, το ΠΦΚ εκδίδεται ώστε ο φορολογούμενος να επωφεληθεί από τις διατάξεις της οικείας ΣΑΔΦΕ.

3. Ε Τι είδους ΠΦΚ εκδίδεται ηλεκτρονικά;
Α Μέσω της Εφαρμογής εκδίδονται τα εξής πιστοποιητικά:
α. ΠΦΚ για σκοπούς εφαρμογής ΣΑΔΦΕ, όταν πρόκειται να εισπραχθεί εισόδημα από κράτος με το οποίο η Ελλάδα έχει συνάψει ΣΑΔΦΕ,
β. ΠΦΚ για λοιπούς σκοπούς, όταν πρόκειται να εισπραχθεί εισόδημα από κράτος με το οποίο δεν υφίσταται ΣΑΔΦΕ ή όταν δεν πρόκειται να εισπραχθεί εισόδημα ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη ΣΑΔΦΕ.

4. Ε Υπάρχει κόστος για την έκδοση ΠΦΚ;
Α Όχι, η έκδοση των ΠΦΚ γίνεται δωρεάν.

5. Ε Σε ποια γλώσσα εκδίδεται το ΠΦΚ;
Α Τα ΠΦΚ εκδίδονται στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα και δεν χρήζουν μετάφρασης.

6. Ε Το ΠΦΚ που εκδίδεται ηλεκτρονικά είναι δημόσιο έγγραφο;
Α Το ΠΦΚ που εκδίδεται από την Εφαρμογή, είναι δημόσιο έγγραφο της Ελληνικής Δημοκρατίας / ΑΑΔΕ και φέρει ψηφιακή σφραγίδα και κωδικό QR για την επιβεβαίωση της αυθεντικότητας και της γνησιότητάς του.

7. Ε Τι χρειάζεται να γνωρίζει ο χρήστης για να προβεί στην έκδοση ΠΦΚ μέσω της Εφαρμογής;
Α Χρειάζεται να γνωρίζει τη λατινική γραφή των στοιχείων του (ονοματεπώνυμο/επωνυμία, διεύθυνση), το κράτος και το έτος για τα οποία επιθυμεί την έκδοση του ΠΦΚ.

8. Ε Για την έκδοση ΠΦΚ μέσω της Εφαρμογής είναι αναγκαία η ανάρτηση «Βεβαίωσης για έκδοση ΠΦΚ» από την οικεία Δ.Ο.Υ.;
Α Όχι, η διαδικασία ελέγχου γίνεται αυτόματα από την Εφαρμογή. Οι Δ.Ο.Υ. δεν θα χορηγούν πλέον την εν λόγω Βεβαίωση.

9. Ε Για ποιο έτος μπορεί να εκδοθεί ΠΦΚ από την Εφαρμογή;
Α Εκδίδεται ΠΦΚ για το τρέχον και για προηγούμενα έτη.

10. Ε Πόσες φορές μπορεί να υποβληθεί αίτημα για έκδοση ΠΦΚ στην Εφαρμογή;
Α Ο μοναδικός περιορισμός που υπάρχει είναι μία υποβολή αιτήματος για έκδοση ΠΦΚ ανά λόγο έκδοσης, ανά κράτος και ανά έτος.

11. Ε Σε περίπτωση που υφίσταται μια συνεργασία για περισσότερα του ενός έτη, εκδίδεται ένα ΠΦΚ ανά έτος;
Α Εκδίδεται ένα ΠΦΚ ανά έτος. Δηλαδή, εάν υφίσταται ανάγκη για έκδοση ΠΦΚ για περισσότερα έτη, πρέπει να επαναληφθεί η διαδικασία.

12. Ε Σε περίπτωση συνεργασίας με περισσότερους από έναν αντισυμβαλλόμενους, προερχόμενους από το ίδιο κράτος, εκδίδονται διαφορετικά ΠΦΚ;
Α Στο ΠΦΚ δεν αναγράφεται ο αντισυμβαλλόμενος. Το ίδιο ΠΦΚ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για περισσότερους από έναν αντισυμβαλλόμενους προς το ίδιο κράτος και για το ίδιο έτος.

13. Ε Μπορεί να εκδοθεί ΠΦΚ για το επόμενο έτος (πέραν του τρέχοντος);
Α Δεν μπορεί να εκδοθεί ΠΦΚ για επόμενο έτος, καθώς δεν υφίσταται βεβαιότητα για την αναγκαιότητα μελλοντικής έκδοσης ΠΦΚ.

14. Ε Τα ειδικά έντυπα που χρησιμοποιούνται από άλλα κράτη, θα εξακολουθήσουν να υπογράφονται και θα σφραγίζονται από τις υπηρεσίες της ΑΑΔΕ;
Α Όχι, τα ειδικά έντυπα που χρησιμοποιούνται από άλλα κράτη για την πιστοποίηση της φορολογικής κατοικίας δεν θα συμπληρώνονται. Ο φορολογούμενος θα υποβάλει στην αλλοδαπή αρχή το ψηφιακά εκδοθέν ΠΦΚ και θα έχει τη δυνατότητα να συνυποβάλει το ειδικό έντυπο του άλλου κράτους συμπληρωμένο μόνο από τον ίδιο.

15. Ε Μπορεί να υποβληθεί αίτημα για έκδοση ΠΦΚ για σκοπούς άλλους από την εφαρμογή των ΣΑΔΦΕ (συμμετοχή σε διαγωνισμό, ενημέρωση τράπεζας κ.α.);
Α Εκδίδεται ΠΦΚ σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν.4172/2013 (ΚΦΕ), για λοιπούς σκοπούς πλην της εφαρμογής των Συμβάσεων για την Αποφυγή της Διπλής Φορολογίας του Εισοδήματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις στο ΠΦΚ δεν αναγράφεται αντισυμβαλλόμενο κράτος.

16. Ε Σε περίπτωση που ζητηθεί από το άλλο κράτος το ΠΦΚ να φέρει επισημείωση της Χάγης (σφραγίδα apostille) ή να επικυρωθεί μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών, σε ποια υπηρεσία της ΑΑΔΕ μπορεί ο απευθυνθεί ο φορολογούμενος;
Α Στις περισσότερες χώρες, το ΠΦΚ, όπως εκδίδεται μέσα από την ψηφιακή Εφαρμογή της ΑΑΔΕ, γίνεται δεκτό και δεν απαιτείται επισημείωση της Χάγης (σφραγίδα Apostille) ή επικύρωσή του από το Υπουργείο Εξωτερικών. Σε περίπτωση που στη χώρα όπου θα χρησιμοποιηθεί το ΠΦΚ απαιτείται επισημείωση της Χάγης (σφραγίδα Apostille) ή επικύρωση του ΠΦΚ μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών, μπορείτε να λάβετε το πιστοποιητικό ψηφιακά μέσα από την Εφαρμογή και να ζητήσετε να αντικατασταθεί με έγχαρτο ΠΦΚ που θα φέρει φυσική υπογραφή, ώστε να λάβει ακολούθως την επισημείωση της Χάγης (σφραγίδα Apostille) ή την επικύρωση από τον κατά περίπτωση αρμόδιο φορέα. Από την 5/5/2023, μπορείτε να ζητήσετε την αντικατάσταση αυτή με έναν από τους παρακάτω τρόπους:
– προσκομίζοντας κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες ή αποστέλλοντας το ψηφιακό ΠΦΚ ταχυδρομικά στη Δ/νση Διεθνών Φορολογικών Σχέσεων της ΑΑΔΕ (Καραγιώργη Σερβίας 8, 10562 Αθήνα),
– υποβάλλοντας σχετική αίτηση στη Διεύθυνση Διεθνών Φορολογικών Σχέσεων της ΑΑΔΕ, μέσω της πλατφόρμας «Τα Αιτήματά μου» στην ψηφιακή πύλη «myAADE», όπου επισυνάπτετε το ψηφιακό ΠΦΚ.

Προσοχή! Σύμφωνα με το άρθρο 7 της σχετικής απόφασης , που αφορά την ανάκληση του σχετικού πιστοποιητικού , κατόπιν της έκδοσης ΠΦΚ, εφόσον διαπιστωθεί από τη Φορολογική Διοίκηση ότι έχει επέλθει μεταβολή της φορολογικής κατοικίας του φορολογουμένου, η Διεύθυνση Διεθνών Φορολογικών Σχέσεων (ΔΔΦΟΣ) της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογίας (ΓΔΦ) της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) προβαίνει στην ανάκλησή του.

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.