Πως ρυθμίζονται τα χρέη της πανδημίας και ποιοι δικαιούνται την πάγια ρύθμιση

Απόστολος Αλωνιάτης*

Μπορεί οι ρυθμοί της υποβολής των φορολογικών δηλώσεων να ανέβηκαν, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι φορολογούμενοι αλλά και οι λογιστές φοροτεχνικοί θα κατορθώσουν να τελειώσουν τις φορολογικές δηλώσεις μέχρι τις 28 Αυγούστου 2021. Παραμένει άμεση ανάγκη η παράταση της καταληκτικής ημερομηνίας για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων και τον Σεπτέμβριο.
Εδώ θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι, για λόγους δικαιοσύνης και ορθής διοίκησης, θα πρέπει να επεκταθεί το μέτρο της μείωσης του 3% στην εφάπαξ εξόφληση του φόρου εισοδήματος των φυσικών προσώπων και για τις δηλώσεις που θα κατατεθούν τον Αύγουστο και θα εξοφληθούν έως την Τρίτη 31 Αυγούστου 2021.
Να θυμίσουμε ότι  μέχρι σήμερα νομοθετημένα οι φορολογούμενοι θα έχουν περιθώριο για να υποβάλουν τη φετινή φορολογική τους δήλωσή έως:
– τις 28 Ιουλίου 2021 εφόσον το αποτέλεσμα της εκκαθάρισης είναι χρεωστικό και θέλουν να εξοφλήσουν το φόρο εισοδήματος σε 8 ίσες μηνιαίες δόσεις με την πρώτη να καταβάλλεται έως τις 30 Ιουλίου 2021 και η τελευταία έως τις 28 Φεβρουαρίου 2022.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι φορολογούμενοι που θα εξοφλήσουν το φόρο εφάπαξ μέχρι τις 28 Ιουλίου θα λάβουν έκπτωση φόρου 3%.
– ή στις 27 Αυγούστου 2021. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει μέχρι το τέλος του ίδιου μήνα να πληρώσουν τις δύο πρώτες δόσεις του φόρου εισοδήματος (Ιουλίου και Αυγούστου). Το υπόλοιπο ποσό του φόρου θα εξοφληθεί σε έξι μηνιαίες δόσεις με την τελευταία δόση να καταβάλλεται στις 28 Φεβρουαρίου 2022.
Όσον αφορά στα νομικά πρόσωπα καταληκτική ημερομηνία είναι η 27η Αυγούστου 2021.

Προσοχή: Τα μέλη εταιριών με απλογραφικά βιβλία, δηλαδή εταίροι Ο.Ε., Ε.Ε., αστικών εταιριών κλπ., καταθέτουν φορολογική δήλωση έως 15 Σεπτεμβρίου και πληρώνουν την πρώτη δόση  μέχρι την Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου 2021. Τις υπόλοιπες 5 δόσεις τις εξοφλούν την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε μήνα και την τελευταία στις 28 Φεβρουαρίου 2021. 

Ρυθμίσεις χρεών πανδημίας
Σύμφωνα με την  ομιλία του Υπουργού Οικονομικών, κ. Χρήστου Σταϊκούρα, στη Βουλή Θα υπάρξει ένα νέο πλαίσιο ρύθμισης φορολογικών και ασφαλιστικών οφειλών, από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι σήμερα, σε έως 72 δόσεις.
Να θυμίσουμε ότι, από τον περυσινό Μάρτιο, υπήρξαν μια σειρά παρεμβάσεων ρύθμισης οφειλών, όπως:
i. Ρύθμιση εξόφλησης υποχρεώσεων της περιόδου Μαρτίου – Ιουνίου 2020, σε 12 δόσεις άτοκα ή σε 24 δόσεις, με εξαιρετικά χαμηλό επιτόκιο.
ii. Βελτίωση και επέκταση της ανωτέρω ρύθμισης τον περασμένο Φεβρουάριο, με διπλασιασμό των δόσεων, σε 24 άτοκες ή 48 δόσεις με επιτόκιο ύψους 2,5%.
iii. Αναστολή καταβολής των δόσεων ρυθμισμένων οφειλών, για συγκεκριμένους κλάδους που ίσχυαν περιοριστικά μέτρα κάθε μήνα, με μεταφορά της καταβολής των απολεσθεισών δόσεων στο τέλος της ρυθμιζόμενης περιόδου.
Το οικονομικό πλαίσιο και η αργή επανεκκίνηση της οικονομίας, αλλά και η συνέχιση της πανδημίας, οδηγεί την κυβέρνηση να εξαγγείλει μια νέα ρύθμιση των φορολογικών και ασφαλιστικών οφειλών που «γεννήθηκαν» στην πανδημία.
Ρύθμιση με την οποία παρέχονται πολύ σημαντικές διευκολύνσεις στους οφειλέτες που επλήγησαν από την κρίση, καθώς παρατείνεται, διευρύνεται και βελτιώνεται το υφιστάμενο πλαίσιο διευθέτησης των οφειλών τους, ενώ παράλληλα προσφέρεται η ευκαιρία αναβίωσης παλαιότερων ρυθμίσεων.
Ειδικότερα, με τις παρεμβάσεις που εξαγγέλθηκαν από το βήμα της βουλής:
1ον Διευρύνεται τον χρονικό ορίζοντα κάλυψης των οφειλών από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι και σήμερα.
2ον Διευρύνεται ο αριθμό των δόσεων από 24 άτοκες ή 48 δόσεις με χαμηλό επιτόκιο, σε 36 άτοκες ή 72 δόσεις με χαμηλό επιτόκιο, δίνοντας ακόμα μεγαλύτερη ανάσα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
3ον Διευρύνεται σημαντικά την περίμετρο των δικαιούχων, συμπεριλαμβάνοντας όλους όσους επλήγησαν οποιαδήποτε στιγμή από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι σήμερα.
Συγκεκριμένα, τρέχουσες φορολογικές (ΦΠΑ, φόρος εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ κτλ.) και ασφαλιστικές οφειλές που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού, θα μπορούν να ρυθμιστούν σε έως 72 δόσεις με επιτόκιο 2,5%, ή 36 δόσεις άτοκα, με καταβολή της 1ης δόσης τον Ιανουάριο του 2022.
Η ρύθμιση αφορά επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα που έχουν πληγεί από τον κορωνοϊό και οφειλές που έχουν ήδη βεβαιωθεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας (από Μάρτιο 2020 έως σήμερα).
Οι κατηγορίες οφειλετών που εμπίπτουν στην ρύθμιση είναι:
– Επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες που έχουν χαρακτηριστεί ως πληττόμενοι βάσει ΚΑΔ από το Υπουργείο Οικονομικών (θα χρησιμοποιηθεί η διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου 2020). Υπολογίζεται ότι στους επιλέξιμους ΚΑΔ περιλαμβάνεται το 78% των επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών της χώρας.
– Εργαζόμενοι που η σύμβαση εργασίας τους έχει τεθεί σε προσωρινή αναστολή και έχουν λάβει αποζημίωση ειδικού σκοπού ή είχαν ενταχθεί στο πρόγραμμα ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ.
– Ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν λάβει μειωμένο μίσθωμα βάσει δήλωσης COVID.
– Άνεργοι εγγεγραμμένοι το εν λόγω διάστημα στον ΟΑΕΔ.
Επιπλέον οι ανωτέρω οφειλέτες που απώλεσαν ρύθμιση τμηματικής καταβολής (π.χ. 120 δόσεων) από τον Μάρτιο του 2020 έως σήμερα, δύναται να αναβιώνουν τη ρύθμιση με όλα τα ευεργετήματα με την καταβολή της δόσης του Αυγούστου, και οι απολεσθείσες δόσεις μεταφέρονται στο τέλος της ρύθμισης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της φορολογικής αρχής, η δυνατότητα ρυθμίσεων αφορά 134.455 νομικά πρόσωπα, 392.785 φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και 299.195 φυσικά πρόσωπα μη επιτηδευματίες που έχουν δημιουργήσει μη ρυθμισμένα ληξιπρόθεσμα χρέη ύψους 2,26 δισ. ευρώ προς τη φορολογική αρχή την εν λόγω περίοδο και ανήκουν στις επιλέξιμες κατηγορίες πληττομένων.

Πάγια ρύθμιση
Σήμερα οι υποχρεώσεις των πολιτών μπορούν να εξοφληθούν με τη ρύθμιση της υποπαραγράφου Α2 της παρ. Α΄ του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013 (Α’ 107), όπως ισχύει, εντάσσονται οι βεβαιωμένες στις Δ.Ο.Υ., τα Ελεγκτικά Κέντρα και τα Τελωνεία οφειλές σε πρόγραμμα ρύθμισης που δεν υπερβαίνει τις είκοσι τέσσερις (24) μηνιαίες δόσεις, ή τις  σαράντα οκτώ (48) μηνιαίες δόσεις, εφόσον πρόκειται για οφειλές που βεβαιώνονται από φόρο κληρονομιών, από φορολογικό και τελωνειακό έλεγχο καθώς και για μη φορολογικές και τελωνειακές οφειλές.
Σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί από την ΑΑΔΕ: 

1. Ποιες οφειλές υπάγονται στη ρύθμιση;
   ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ
   Στη ρύθμιση υπάγεται το σύνολο των βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων οφειλών στις Δ.Ο.Υ./Ελεγκτικά Κέντρα, σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων και τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, που κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης δεν έχουν τακτοποιηθεί κατά νόμιμο τρόπο με αναστολή πληρωμής από οποιαδήποτε αιτία, ή άλλη ρύθμιση τμηματικής καταβολής βάσει νόμου ή δικαστικής απόφασης, ή προσωρινής διαταγής.
   ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΑ
   – οι βεβαιωμένες μη ληξιπρόθεσμες, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής, οφειλές ή δόσεις οφειλών και
   – οι βεβαιωμένες και ληξιπρόθεσμες, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής, οφειλές που τελούν σε αναστολή πληρωμής.
   – οι οφειλές, οι οποίες μετά την 1/11/2019 και μέχρι και τις 25/02/2020 έχουν υπαχθεί στη ρύθμιση της υποπαρ. Α2 του ν.4152/2013 ή στη ρύθμιση του άρθρου 43 του Κ.Φ.Δ, της οποίας οι όροι τηρούνται. Στην περίπτωση αυτή, θεωρείται ότι οι οφειλές υπήχθησαν στη ρύθμιση για πρώτη φορά.
   

2. Ποιοι εξαιρούνται από την υπαγωγή στη ρύθμιση;
   – Οφειλέτες που έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα φοροδιαφυγής ακόμα και σε πρώτο βαθμό. Στη ρύθμιση δύνανται να υπαχθούν οφειλέτες οι οποίοι έχουν αθωωθεί κατά τον χρόνο υπαγωγής στη ρύθμιση.
   – Οφειλές, οι οποίες σύμφωνα με διατάξεις άλλων νόμων δεν δύνανται να ρυθμίζονται (π.χ. παρ. 2 του άρ. 22 του ν.4002/2011 (Α’180) σχετικά με την ανάκτηση κρατικών ενισχύσεων που χορηγήθηκαν με τη σύσταση ειδικών αφορολόγητων αποθεματικών).
   – Οφειλές που είχαν υπαχθεί σε οποιαδήποτε νομοθετική ρύθμιση η οποία κατά την 1.11.2019 ήταν σε ισχύ και μετά την ημερομηνία αυτή απωλέσθη, για τις περιπτώσεις που δεν συντρέχουν τα κριτήρια της Απόφασης Α.1127/2021.
   

3. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να ενταχθεί κάποιος στη ρύθμιση;
   – Οι οφειλέτες πρέπει να έχουν υποβάλει τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και τις δηλώσεις του φόρου προστιθέμενης αξίας της τελευταίας πενταετίας έως την ημερομηνία της αίτησης (εμπρόθεσμα ή εκπρόθεσμα).
   – Οι υπόλοιπες ληξιπρόθεσμες οφειλές του αιτούντος οι οποίες δεν υπάγονται στη ρύθμιση της παρούσας πρέπει να έχουν εξοφληθεί ή τακτοποιηθεί κατά νόμιμο τρόπο (με άλλη ρύθμιση ή αναστολή πληρωμής).
   Για συνολικές βασικές οφειλές που υπερβαίνουν το ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ πρέπει να προσκομίζονται στοιχεία από τα οποία προκύπτει η πρόσκαιρη οικονομική αδυναμία και η δυνατότητα τήρησης των όρων της ρύθμισης, με υπογραφή για τον έλεγχο και την πιστοποίηση αυτών από ανεξάρτητο εκτιμητή(ορκωτοί ελεγκτές – λογιστές, λογιστές φοροτεχνικοί και κατέχοντες άδεια ασκήσεως δικηγορικού λειτουργήματος). Για συνολικές βασικές οφειλές που υπερβαίνουν το ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ, πέραν της τήρησης των οριζόμενων στο προηγούμενο εδάφιο προϋποθέσεων απαιτείται η πρόσθετη παροχή εγγύησης ή διασφάλισης ή εμπράγματης ασφάλειας για το σύνολο αυτών. Ανεξάρτητος εκτιμητής θα προσδιορίσει την αξία της προσφερόμενης διασφάλισης.
   Σύμφωνα με το άρθρο 118 παρ.1 Ν.4537/2018, ΦΕΚ Α 84/15.5.2018: “1. Η ισχύς της περίπτωσης γ’ της παραγράφου 6 της υποπαραγράφου Α.2 της παρ. Α του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013 (Α’ 107), αναστέλλεται, ως προς τις προϋποθέσεις πιστοποίησης από ανεξάρτητο εκτιμητή και της παροχής εγγύησης ή διασφάλισης ή εμπράγματης ασφάλειας, για χρονικό διάστημα δύο (2) ετών από την δημοσίευση του παρόντος. Η αναστολή καταλαμβάνει και τις ήδη χορηγηθείσες ρυθμίσεις. Εγγυήσεις, διασφαλίσεις ή εμπράγματες ασφάλειες που τυχόν έχουν παρασχεθεί κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων εξακολουθούν να ισχύουν”.
   Σύμφωνα με το άρθρο 294 Ν. 4738/2020,ΦΕΚ Α 207/27.10.2020: “Η ισχύς της περ. γ’ της παρ. 6 της υποπαρ. Α.2 της παρ. Α’ του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013 (Α’107), αναστέλλεται, ως προς τις προϋποθέσεις πιστοποίησης από ανεξάρτητο εκτιμητή και της παροχής εγγύησης ή διασφάλισης ή εμπράγματης ασφάλειας, για χρονικό διάστημα δύο (2) ετών από τη δημοσίευση του παρόντος (27.10.2020). Η αναστολή καταλαμβάνει και τις ήδη χορηγηθείσες ρυθμίσεις. Εγγυήσεις, διασφαλίσεις ή εμπράγματες ασφάλειες που έχουν παρασχεθεί κατ’ εφαρμογή των διατάξεων που αναφέρονται στο παρόν εξακολουθούν να ισχύουν.”
   

4. Σε πόσες δόσεις μπορούν να ρυθμιστούν τα χρέη;
   – Από δύο (2) έως σαράντα οχτώ (48), εφόσον πρόκειται για οφειλές που βεβαιώνονται από φόρο κληρονομιών, από φορολογικό έλεγχο καθώς και για μη φορολογικές οφειλές.
   – Από δύο (2) έως είκοσι τέσσερις (24) για όλες τις υπόλοιπες οφειλές.
   – Οφειλές βεβαιωμένες υπέρ αλλοδαπού δημοσίου δύναται να ρυθμίζονται σε έως 24 δόσεις, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση 1.α. (i) της υποπαρ. Α2 της παρ. Α του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013, όπως αυτή τροποποιήθηκε με το άρθρο 43 του Ν.4646/2019.
   – Ο αριθμός των δόσεων που καθορίζεται από την φορολογική διοίκηση για οφειλές που ρυθμίζονται σε έως σαράντα οκτώ (48) μηνιαίες δόσεις, δεν μπορεί να είναι μικρότερος των είκοσι τεσσάρων (24), υπό τον περιορισμό του ελάχιστου ποσού μηνιαίας δόσης (30€). Βεβαίως, ο οφειλέτης μπορεί να επιλέξει την αποπληρωμή σε λιγότερες δόσεις των είκοσι τεσσάρων (24) μηνιαίων δόσεων.

*Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.