Μετά την ψήφιση του Νόμου 4839/2021 (ΦΕΚ 181/Α’), η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), εξέδωσε την εγκύκλιο E.2193/19.10.2021 με την οποία κοινοποίησε τις σχετικές διατάξεις.

Απόστολος Αλωνιάτης*

Συγκεκριμένα, η εγκύκλιος αφορά στην κοινοποίηση των άρθρων τεσσαρακοστού τέταρτου, πεντηκοστού τέταρτου, πεντηκοστού έκτου, πεντηκοστού έβδομου, πεντηκοστού όγδοου, πεντηκοστού ένατου, εξηκοστού έκτου, εξηκοστού έβδομου και εξηκοστού ένατου του Ν.4839/2021 (Α’ 181) με θέμα «Κύρωση της από 26.7.2021 τροποποίησης και αντικατάστασης της από 3.6.2019 επιμέρους Σύμβασης Δωρεάς για το Έργο VI της από 6.9.2018 Σύμβασης Δωρεάς μεταξύ του Ιδρύματος “Κοινωφελές ίδρυμα Σταύρος Σ. Νιάρχος” και του Ελληνικού Δημοσίου για την ενίσχυση και αναβάθμιση των υποδομών στον τομέα της υγείας και των Παραρτημάτων της και άλλες επείγουσες διατάξεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19».
Το Περιεχόμενο της εγκυκλίου είναι η κοινοποίηση:
α) της τροποποίησης των διατάξεων για την πληρωμή του ΕΝ.Φ.Ι.Α. έτους 2021,
β) της τροποποίησης των διατάξεων για τη φορολόγηση των δωρεών και γονικών παροχών με την καθιέρωση αφορολόγητου ποσού,
γ) της μείωσης του συντελεστή φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου από 1% σε ποσοστό 0,5% επί της αξίας που φορολογείται.|
δ) της αναστολής από 1ης Οκτωβρίου 2021 έως 30 Ιουνίου 2022 της επιβολής του τέλους στην συνδρομητική τηλεόραση.
ε) της μείωσης από 1ης.1.2022 του τέλους συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας, σε 10% επί κάθε μηνιαίου λογαριασμού κάθε σύνδεσης, αντί της ισχύουσας κλίμακας 12%-20% καθώς και του τέλους συνδρομητών καρτοκινητής τηλεφωνίας, σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) επί της αξίας του χρόνου ομιλίας των καρτοκινητών τηλεφώνων, αντί του ισχύοντος ποσοστού 12%. Αμφότερα τα τέλη συνδρομητών κινητής και καρτοκινητής τηλεφωνίας ορίζονται σε μηδέν τοις εκατό (0%), για φυσικά πρόσωπα ηλικίας δέκα πέντε (15) έως και είκοσι εννέα (29) ετών, μετά και την δημιουργία ειδικής εφαρμογής προσβάσιμης μέσω της ενιαίας ψηφιακής πύλης της δημόσιας διοίκησης (gov.gr-ΕΨΠ).
στ) της καθιέρωσης ακατάσχετου, ασυμψήφιστου και αφορολόγητου της αποζημίωσης των ιδιωτικών κλινικών και θεραπευτηρίων, που δεσμεύθηκαν αναγκαστικά για την κάλυψη εκτάκτων αναγκών δημόσιας υγείας από την έξαρση του κορωνοϊού COVID-19.
ζ) της υποχρέωσης επιστροφής και συμψηφισμού ποσών έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης που έλαβαν φυσικά και νομικά πρόσωπα για την αντιμετώπιση ζημιών από το σεισμό που εκδηλώθηκε την 27η Σεπτεμβρίου 2021 σε περιοχές της Κρήτης, σε περίπτωση που διαπιστωθεί μη τήρηση των όρων χορήγησης.
η) της καθιέρωσης αφορολόγητου και ακατάσχετου των ενισχύσεων προς τους πληγέντες από το σεισμό που εκδηλώθηκε την 27η Σεπτεμβρίου 2021 σε περιοχές της Κρήτης. Πιο συγκεκριμένα η εγκύκλιος αφορά:

α) Τα φυσικά και νομικά πρόσωπα υποκείμενα στον ΕΝ.Φ.Ι.Α. (έτους 2021)
Σύμφωνα με Άρθρο πεντηκοστό τέταρτο στην πληρωμή Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων έτους 2021 έγινε τροποποίηση της παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν.4223/2013, που αφορά την απόδοση του φόρου.
Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού τροποποιείται το τελευταίο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν.4223/2013 (Α’ 287), περί πληρωμής του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων, και παρέχεται η δυνατότητα καταβολής τόσο της πρώτης όσο και δεύτερης δόσης του ΕΝ.Φ.Ι.Α. έτους 2021 μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Οκτωβρίου 2021 χωρίς την επιβολή τόκων εκπρόθεσμης καταβολής.
Είναι γνωστό ότι ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. καταβάλλεται εφάπαξ μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου ή σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, καθεμιά από τις οποίες δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ευρώ, και από τις οποίες η πρώτη δόση καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου, οι επόμενες δόσεις μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε επόμενου μήνα και η τελευταία δόση καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Ιανουαρίου του επόμενου έτους.
Ποσά φόρου μέχρι ένα (1) ευρώ δεν βεβαιώνονται και δεν είναι απαιτητά.
Μετά την τροποποίηση και ειδικά για το έτος 2021, ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) καταβάλλεται σε έξι (6) ισόποσες μηνιαίες δόσεις. Η πρώτη δόση καταβάλλεται μαζί με την δεύτερη μέχρι και την 29ή Οκτωβρίου 2021 και η τελευταία μέχρι και την 28η Φεβρουαρίου 2022.

β) Ως προς τη φορολογία δωρεών, γονικών παροχών, φυσικά πρόσωπα που συμβάλλονται με την ιδιότητα του δωρητή ή γονέα και του δωρεοδόχου ή τέκνου και τις Δ.Ο.Υ.
Με το Άρθρο πεντηκοστό έκτο, έγινε αύξηση αφορολόγητου ποσού δωρεών και γονικών παροχών περιουσιακών στοιχείων, χρηματικών ποσών με τροποποίηση του άρθρου 44 του Ν.2961/2001
Στην παράγραφο 1 του άρθρου 44 του Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια, ο οποίος κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του Ν.2961/2001 (Α’ 266), προστίθενται νέα εδάφια (τρίτο και τέταρτο) και η παράγραφος 2 τροποποιείται ως προς την αύξηση του αφορολόγητου ποσού για δωρεές και γονικές παροχές περιουσιακών στοιχείων και χρηματικών ποσών και τον μη συνυπολογισμό αυτών στην αιτία θανάτου κτήση περιουσίας ως εξής:
– Η γονική παροχή ή η δωρεά προς τα πρόσωπα που υπάγονται στην Α’ κατηγορία της παρ. 1 του άρθρου 29 του Κώδικα οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου, καθώς και η γονική παροχή ή η δωρεά χρηματικών ποσών προς τα ως άνω πρόσωπα, η οποία διενεργείται με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, υπόκεινται σε φόρο, ο οποίος υπολογίζεται με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%), μετά την αφαίρεση εφάπαξ αφορολογήτου ποσού οκτακοσίων χιλιάδων (800.000) ευρώ. Οι δωρεές και γονικές παροχές της παραγράφου αυτής δεν συνυπολογίζονται στην αιτία θανάτου κτήση περιουσίας μεταξύ των αυτών προσώπων.
– Η αιτία δωρεάς ή γονικής παροχής κτήση χρηματικών ποσών, πλην των προβλεπομένων στην παρ. 1 (όπως αυτή διαμορφώνεται μετά την τροποποίησή της με τον παρόντα νόμο), υπόκειται σε φόρο, ο οποίος υπολογίζεται αυτοτελώς με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%), προκειμένου για δικαιούχους που υπάγονται στην Α’ κατηγορία, με συντελεστή είκοσι τοις εκατό (20%), προκειμένου για δικαιούχους που υπάγονται στη Β’ κατηγορία και με συντελεστή σαράντα τοις εκατό (40%), προκειμένου για δικαιούχους που υπάγονται στη Γ’ κατηγορία.»
Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται για δωρεές και γονικές παροχές, οι οποίες συστήνονται από την 1η Οκτωβρίου 2021. Για την εφαρμογή του τρίτου και του τέταρτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 44 του Ν.2961/2001 (Α’ 266), όπως τροποποιείται με την παρ. 1 του παρόντος, δωρεές και γονικές παροχές που έχουν διενεργηθεί μέχρι την ημερομηνία αυτή, δεν συνυπολογίζονται σύμφωνα με το άρθρο 36, περί συνυπολογισμού προγενέστερων δωρεών και γονικών παροχών. 

Φόρος Δωρεάς
Με την ανωτέρω αναφερόμενη, διάταξη αυξάνεται το αφορολόγητο ποσό του φόρου στους δικαιούχους της Α’ κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας για δωρεές και γονικές παροχές περιουσιακών στοιχείων και χρηματικών ποσών και δεν συνυπολογίζονται στην αιτία θανάτου κτήση περιουσίας μεταξύ των ίδιων προσώπων και, συγκεκριμένα, για δωρεές και γονικές παροχές που πραγματοποιούνται από την 1η.10.2021.
Αυξάνεται, δηλαδή, το αφορολόγητο ποσό δωρεών και γονικών παροχών περιουσιακών στοιχείων για τους δικαιούχους της Α’ κατηγορίας της παρ. 1 του άρθρου 29 του Ν.2961/2001 σε οχτακόσιες χιλιάδες (800.000) ευρώ από εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ που ισχύει.
Προσοχή το μέτρο αφορά μόνο τις δωρεές και γονικές παροχές τόσο σε περιουσιακά στοιχεία, όσο και σε μετρητά.
Στην Α’ κατηγορία εντάσσονται:
Ο/η σύζυγος ή το πρόσωπο με το οποίο ο κληρομούμενος ή ο δωρητής έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, κατά τις διατάξεις του Ν.3719/2008 (εφόσον η συμβίωση είχε διάρκεια τουλάχιστον δύο ετών) ή του Ν.4356/2015, β) τα τέκνα, γ) οι εγγονοί και δ) οι γονείς του κληρονομουμένου ή του δωρητή.
Να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με την νομοθεσία όπως ίσχυε: 

Περιουσιακά στοιχεία
Οι γονικές παροχές και οι δωρεές φορολογούνταν με την παρακάτω κλίμακα:

Στα ποσά αυτό περιλαμβάνοντας μόνο η δωρεά περιουσιακών στοιχείων, ακίνητα, μετοχές, εταιρικά μερίδια κλπ., και όχι χρηματικά ποσά.
Επίσης οι γονικές παροχές και δωρεές αυτές, αφαιρούνταν από κάθε επόμενη δωρεά και από τα κληρονομούμενα ποσά μετά από τον θάνατο που συγγενούς Α’ Βαθμού.
Δηλαδή, αν ένας γονέας έκανε γονική παροχή π.χ. εταιρικά μερίδια ύψους 100.000 ευρώ σε ένα παιδί και μετά τον θάνατο του ο παιδί αυτό κληρονομούσε ακίνητο ή ακίνητα ύψους 300.000 ευρώ, τότε στην μεν γονική παροχή των εταιρικών μεριδίων το τέκνο δεν θα πλήρωνε φόρο, αλλά στην μεταβίβαση του ή των ακινήτων θα πλήρωνε φόρο:
Εταιρικά μερίδια: 100.000
Ακίνητα: 300.000
Σύνολο περιουσίας: 400.000
Οι πρώτες 150.000 αφορολόγητες ή επόμενες 150.000 είχαν φόρο 1.500 ευρώ και οι υπόλοιπες 100.000 είχαν φόρο με ποσοστό 5% δηλαδή ο συνολικός φόρος θα ήταν 1.500+5.000 = 6.500 ευρώ.

Μετρητά
Η γονική παροχή χρηματικών ποσών φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%), ενώ η δωρεά χρηματικών ποσών φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%) για δωρεοδόχους που υπάγονται στην Α’ κατηγορία, είκοσι τοις εκατό (20%) για δωρεοδόχους που υπάγονται στη Β’ κατηγορία και σαράντα τοις εκατό (40%) για δωρεοδόχους που υπάγονται στην Γ’ κατηγορία.
Αν δηλαδή ένας γονέας ήθελε να παρέχει ένα χρηματικό ποσό στο παιδί του για την αγορά ενός αυτοκίνητου, αξίας 12.000 ευρώ, θα έπρεπε να πληρώσει 1.200 ευρώ φόρο (12.000 Χ 10%).
Το ίδιο συμβαίνει και όταν ένας γονέας θέλει να δώσει χρήματα για την κάλυψη τεκμηρίων στα παιδιά του.
Με τη διάταξη που ψηφίστηκε, από 1.10.2021, το αφορολόγητο σε γονικές παροχές αυξάνεται από τα 150.000 ευρώ στα 800.000 ευρώ.

Δωρεές Γονικές Παροχές

Δεν είναι όμως μόνο αυτή η αλλαγή:
i. Το αφορολόγητο αφορά και περιουσιακά στοιχεία και χρηματικά ποσά.
ii. Οι γονικές αυτές παροχές δεν υπολογίζονται στην φορολόγηση της κληρονομητέας περιουσίας «Οι δωρεές και γονικές παροχές του προηγούμενου εδαφίου δεν συνυπολογίζονται στην αιτία θανάτου κτήση περιουσίας μεταξύ των αυτών προσώπων. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, που εκδίδεται μετά από εισήγηση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., δύναται να εξειδικεύεται κάθε λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας».
iii. Η διάταξη εφαρμόζεται για δωρεές και γονικές παροχές, οι οποίες συστήνονται από την 1η Οκτωβρίου 2021. Δωρεές και γονικές παροχές που έχουν διενεργηθεί μέχρι την ημερομηνία αυτή, δεν συνυπολογίζονται σύμφωνα με το άρθρο 36, περί συνυπολογισμού προγενέστερων δωρεών και γονικών παροχών.
Να σημειώσουμε ότι το τεκμήριο για την δωρεά χρηματικών ποσό δεν έχει καταργηθεί και πρέπει αν αναγράφεται στην φορολογική δήλωση.
Για τις λοιπές κατηγορίες τα αφορολόγητα ποσά παραμένουν τα ίδια.

γ) Μείωση των παρακάτω φόρων και αναστολή του φόρου συνδρομητικής τηλεόρασης
i. τους υπόχρεους σε καταβολή του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου.
Με το άρθρο πεντηκοστό έβδομο, έγινε μείωση του συντελεστή του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου με την τροποποίηση του άρθρου 21 του Ν.1676/1986.
Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού το ποσοστό του φόρου στη συγκέντρωση κεφαλαίων του άρθ. 21 του Ν.1676/1986 (Α’ 204), μειώνεται στο ήμισυ της μονάδας (0,5%) από ένα τοις εκατό (1%). Η εν λόγω μείωση συντελεστή φόρου καταλαμβάνει πράξεις, για τις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννάται από την 1η.10.2021, ημερομηνία ισχύος της εν λόγω διάταξης.
Η ρύθμιση αυτή ισχύει από την 1η.10.2021 και καταλαμβάνει πράξεις για τις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννάται από την ημερομηνία αυτή και μετά.
Να θυμίσουμε ότι το μέτρο αφορά τις αυξήσεις του κεφαλαίου διότι o φόρος κεφαλαίου έχει καταργηθεί κατά την ίδρυση της εταιρίας (ΠΟΛ 1133/ Αθήνα, 8 Μαΐου 2014).
Λεπτομέρειες για το φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου, σε ποιες περιπτώσεις πληρώνεται και σε ποιες απαλλάσσεται το νομικό πρόσωπο μπορείτε να δείτε στο:
ii. τους συνδρομητές υπηρεσιών συνδρομητικής τηλεόρασης,
Με το άρθρο πεντηκοστό όγδοο, παρατάθηκε η αναστολής επιβολής τέλους συνδρομητικής τηλεόρασης με τροποποίηση του άρθρου 12 του Ν.4728/2020
Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού αναστέλλεται για την περίοδο από 1ης Οκτωβρίου 2021 έως 30 Ιουνίου 2022, η επιβολή του τέλους στην συνδρομητική τηλεόραση, του άρθρου 54 του Ν.4389/2016 (Α’ 94), το οποίο καταβάλλεται υπέρ του Δημοσίου από τους συνδρομητές υπηρεσιών συνδρομητικής τηλεόρασης.
Ισχύς από την 1η.10.2021.
Η αναστολή αυτή είναι η δεύτερη, αφού η πρώτη είχε δοθεί με αρ. 12 του Ν.4728/2020 (Α’ 186) και αφορούσε το διάστημα 1.10.2020 έως30.9.2021. Τότε η ΑΑΔΕ είχε έκδοση σχετικό έγγραφο (Ε 2175/03-11-2020), με Θέμα: Κοινοποίηση των διατάξεων του αρ. 12 του Ν.4728/2020 (Α’ 186), στο οποίο αναφερόταν:
«Κοινοποιούμε τις διατάξεις του αρ.12 του Ν.4728/2020 (Α’ 186) για ενημέρωσή σας, σύμφωνα με τις οποίες αναστέλλεται η επιβολή του τέλους στη συνδρομητική τηλεόραση του αρ.54 του ν 4389/2016 από 1.10.2020 έως 30.9.2021. Κατά συνέπεια για την περίοδο αυτή οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών συνδρομητικής τηλεόρασης δεν επιβάλουν, δεν εισπράττουν και δεν αποδίδουν στην Φορολογική Διοίκηση το τέλος του άρθρου 54 του Ν.4389/2016.
Λογαριασμοί που εκδίδονται, προς τους καταναλωτές από τους πάροχους των εν λόγω υπηρεσιών, δεν επιβαρύνονται με τέλος συνδρομητικής τηλεόρασης κατά το μέρος που αφορούν περίοδο κατανάλωσης μετά την ημερομηνία αναστολής (1.10.2020).
Η αναστολή της υποχρέωσης, πήρε νέα παράταση έως 30 Ιουνίου 2021 με τον Νόμο 4839/2021, Άρθρο πεντηκοστό όγδοο, το οποίο και αναφέραμε ανωτέρω.
i. τους συνδρομητές κινητής και καρτοκινητής τηλεφωνίας, καθώς και όλους τους φορείς που εμπλέκονται στην είσπραξη, απόδοση κλπ. για τις εν λόγω φορολογίες,
Με το άρθρο πεντηκοστό ένατο επέρχεται μείωση των συντελεστών του τέλους κινητής τηλεφωνίας και του τέλους καρτοκινητής τηλεφωνίας και κατάργηση των τελών αυτών για τους νέους μέχρι 29 ετών Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού:
– Μειώνεται το επιβαλλόμενο, υπέρ του Δημοσίου, τέλος συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας, της περ. α της παρ.1 του άρθρου 12 του Ν.2579/1998 (Α’ 31), το οποίο βαρύνει τους συνδρομητές των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας, υπολογιζόμενο προ του ΦΠΑ, σε 10% επί κάθε μηνιαίου λογαριασμού κάθε σύνδεσης, αντί της ισχύουσας κλίμακας 12%-20%.
– Μειώνεται το επιβαλλόμενο, υπέρ του Δημοσίου, τέλος συνδρομητών καρτοκινητής τηλεφωνίας, της περ. β της παρ.1 του άρθρου 12 του Ν.2579/1998 (Α’ 31), σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) επί της αξίας του χρόνου ομιλίας των καρτοκινητών τηλεφώνων, αντί του ισχύοντος ποσοστού 12%. Το τέλος αυτό υπολογίζεται επί της αξίας του παρεχόμενου χρόνου ομιλίας ή επικοινωνίας, ανεξαρτήτως του τρόπου με τον οποίο αυτός χορηγείται, προ του φόρου προστιθέμενης αξίας.
– Τα ανωτέρω ποσοστά ορίζονται σε μηδέν τοις εκατό (0%), για φυσικά πρόσωπα ηλικίας δέκα πέντε (15) έως και είκοσι εννέα (29) ετών, και καταλαμβάνει όσους κατά τη διάρκεια εκάστου έτους εφαρμογής έχουν συμπληρώσει το δέκατο τέταρτο (14ο ) έτος της ηλικίας τους έως την 31η Δεκεμβρίου του προηγουμένου έτους και δεν έχουν συμπληρώσει το τριακοστό (30ό) έτος της ηλικίας τους έως την ημερομηνία αυτή, δηλ. για το έτος 2022, ο μηδενικός συντελεστής εφαρμόζεται σε συνδέσεις ή καρτοκινητά των προσώπων που μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2021 έχουν συμπληρώσει το 14 έτος ηλικίας και δεν έχουν έως το ίδιο χρονικό διάστημα συμπληρώσει το 30 έτος.
Για το σκοπό αυτό δημιουργείται ειδική εφαρμογή προσβάσιμη μέσω της ενιαίας ψηφιακής πύλης της δημόσιας διοίκησης (gοv.gr-ΕΨΠ). Ο μηδενικός συντελεστής εφαρμόζεται για μία (1) σύνδεση ή ένα (1) καρτοκινητό ανά δικαιούχο, μετά την ολοκλήρωση της εγγραφής στην εφαρμογή των δικαιούχων ή των εχόντων την επιμέλειά τους σε περίπτωση ανηλίκων, από την πρώτη τιμολόγηση σε περίπτωση σύνδεσης συμβολαίου ή από την επόμενη ανανέωση χρόνου ομιλίας σε περίπτωση σύνδεσης καρτοκινητής.
Οι εν λόγω διατάξεις του πεντηκοστού ένατου άρθρου καταλαμβάνουν λογαριασμούς που εκδίδονται και κάρτες χρόνου ομιλίας ή επικοινωνίας και ανανεώσεις που ενεργοποιούνται από τους καταναλωτές από την 1η.1.2022 και μετά.

δ) τις ιδιωτικές κλινικές και θεραπευτήρια, που δεσμεύθηκαν αναγκαστικά για την κάλυψη εκτάκτων αναγκών δημόσιας υγείας από την έξαρση του κορωνοϊού COVID-19 αναφορικά με τη θέσπιση ακατάσχετου, ασυμψήφιστου και αφορολόγητου της αποζημίωσης αυτών.
Με το άρθρο τεσσαρακοστό τέταρτο καθορίζεται αποζημίωση ιδιωτικών κλινικών και θεραπευτηρίων, που δεσμεύθηκαν αναγκαστικά για την κάλυψη εκτάκτων αναγκών δημόσιας υγείας από την έξαρση του κορωνοϊού COVID-19 -Παράταση ισχύος του άρθρου πεντηκοστού τρίτου του Ν.4812/2021.
Με το άρθρο 44 τροποποιήθηκε το άρθρο πεντηκοστό τρίτο του Ν.4812/2021 (Α’ 110) και ορίζεται ρητά, μεταξύ άλλων, ότι η προβλεπόμενη στο άρθρο αυτό αποζημίωση ιδιωτικών κλινικών και θεραπευτηρίων, που δεσμεύθηκαν αναγκαστικά για την κάλυψη εκτάκτων αναγκών δημόσιας υγείας από την έξαρση του κορωνοϊού COVID-19 είναι ακατάσχετη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης, δε δεσμεύεται και δε συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη στη Φορολογική Διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους Δήμους και τα νομικά τους πρόσωπα, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία η τα πιστωτικά ιδρύματα και είναι αφορολόγητη. 

ε) τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που έλαβαν έκτακτη οικονομική ενίσχυση για την αντιμετώπιση ζημιών από το σεισμό που εκδηλώθηκε την 27η Σεπτεμβρίου 2021 σε περιοχές της Κρήτης, αναφορικά με την υποχρέωση επιστροφής και συμψηφισμού αυτών.
Με το άρθρο εξηκοστό έκτο καθορίζεται ο συμψηφισμός και επιστροφή ποσών έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης σε φυσικά και νομικά πρόσωπα
Σύμφωνα με την παρ. 1, σε περίπτωση ψευδούς δήλωσης ή σε περίπτωση που, κατά τον έλεγχο από αρμόδια για την εξόφληση και εκκαθάριση του τελικού δικαιούμενου ποσού όργανα, διαπιστωθεί μη τήρηση των όρων χορήγησης της οικονομικής ενίσχυσης ή ότι ο λαβών αυτή δεν είναι δικαιούχος, πέραν των προβλεπόμενων από άλλες διατάξεις κυρώσεων, το χορηγηθέν ποσό εφάπαξ έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης για κτιριακές εγκαταστάσεις και κατοικίες φυσικών ή νομικών προσώπων έναντι στεγαστικής συνδρομής, εφάπαξ έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης φυσικών προσώπων για αποζημίωση οικοσκευής και εφάπαξ έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης επιχειρήσεων και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέων έναντι επιχορήγησης για την αντιμετώπιση ζημιών επιστρέφεται υποχρεωτικά προς το Ελληνικό Δημόσιο και εισπράττεται κατά τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ, Ν.Δ.356/1974, Α’ 90). Ειδικά για τις εφάπαξ έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις προς επιχειρήσεις για κτιριακές εγκαταστάσεις έναντι στεγαστικής συνδρομής και προς επιχειρήσεις και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς έναντι επιχορήγησης για την αντιμετώπιση ζημιών, στις περιπτώσεις του πρώτου εδαφίου επιβάλλεται η άμεση επιστροφή προς το ελληνικό Δημόσιο του συνόλου της χορηγηθείσας ενίσχυσης εντόκως από τη στιγμή που τέθηκε στη διάθεση του δικαιούχου και μέχρι την πραγματική επιστροφή του, και σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με το επιτόκιο ανάκτησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως αυτό καθορίζεται σύμφωνα με την Ανακοίνωσή της σχετικά με την αναθεώρηση της μεθόδου καθορισμού των επιτοκίων αναφοράς και προεξόφλησης (2008/C 14/06), εφαρμοζομένου κατά τα λοιπά του ΚΕΔΕ.
Σύμφωνα με την παρ. 2 η εφάπαξ έκτακτη οικονομική ενίσχυση για κτιριακές εγκαταστάσεις και κατοικίες φυσικών ή νομικών προσώπων έναντι στεγαστικής συνδρομής, συμψηφίζεται με τη στεγαστική συνδρομή, όπως αυτή καθορίζεται μετά την υποβολή φακέλου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Εσωτερικών και Υποδομών και Μεταφορών για την οριοθέτηση της πληγείσας περιοχής και τη χορήγηση στεγαστικής συνδρομής. Σε περίπτωση που δεν κατατεθούν αίτηση και φάκελος για στεγαστική συνδρομή ή ο αιτών δεν κριθεί δικαιούχος μετά την εξέταση του φακέλου από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών ή το ποσό στεγαστικής συνδρομής, όπως αυτό θα καθοριστεί από την τελευταία, είναι μικρότερο από το ποσό που έλαβε ο δικαιούχος, ως εφάπαξ έκτακτη οικονομική ενίσχυση για κτιριακές εγκαταστάσεις και κατοικίες φυσικών ή νομικών προσώπων έναντι στεγαστικής συνδρομής, τότε το συνολικό ποσό ενίσχυσης ή το ποσό που υπερβαίνει το ποσό της στεγαστικής συνδρομής, κατά περίπτωση, επιστρέφεται στο Ελληνικό Δημόσιο ως αχρεωστήτως καταβληθέν. Ειδικά για τις επιχειρήσεις, το συνολικό ποσό ενίσχυσης ή το ποσό που υπερβαίνει το ποσό της στεγαστικής συνδρομής, κατά περίπτωση, επιστρέφεται εντόκως από τη στιγμή που τέθηκε στη διάθεση του δικαιούχου και μέχρι την πραγματική επιστροφή του, και σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με το επιτόκιο ανάκτησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως αυτό καθορίζεται σύμφωνα με την Ανακοίνωσή της σχετικά με την αναθεώρηση της μεθόδου καθορισμού των επιτοκίων αναφοράς και προεξόφλησης, εφαρμοζομένου κατά τα λοιπά του ΚΕΔΕ.
Σύμφωνα με την παρ. 3 η εφάπαξ έκτακτη οικονομική ενίσχυση επιχειρήσεων και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέων έναντι επιχορήγησης για την αντιμετώπιση ζημιών συμψηφίζεται με την επιχορήγηση για την αντιμετώπιση ζημιών του Ν.4797/2021 (Α’ 66). Σε περίπτωση που δεν υποβληθεί φάκελος ή ο λαβών την ενίσχυση δεν κριθεί δικαιούχος από τις αρμόδιες επιτροπές κρατικής αρωγής ή το ποσό της επιχορήγησης, βάσει της εκτιμώμενης ζημίας, όπως αυτή καθορίζεται από τις αρμόδιες επιτροπές κρατικής αρωγής, είναι μικρότερο από το ποσό που έλαβε ο δικαιούχος, ως εφάπαξ έκτακτη οικονομική ενίσχυση επιχειρήσεων και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέων έναντι επιχορήγησης για την αντιμετώπιση ζημιών του Ν.4797/2021, τότε το συνολικό ποσό ενίσχυσης ή το ποσό που υπερβαίνει το ποσό της δικαιούμενης επιχορήγησης, επιστρέφεται στο Ελληνικό Δημόσιο ως αχρεωστήτως καταβληθέν, εντόκως, από τη στιγμή που τέθηκε στη διάθεση του δικαιούχου και μέχρι την πραγματική επιστροφή του, και σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με το επιτόκιο ανάκτησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως αυτό καθορίζεται σύμφωνα με την Ανακοίνωσή της σχετικά με την αναθεώρηση της μεθόδου καθορισμού των επιτοκίων αναφοράς και προεξόφλησης, εφαρμοζομένου κατά τα λοιπά του ΚΕΔΕ.
Σύμφωνα με την παρ. 4 η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, για την είσπραξη των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.
στ) τους πληγέντες από το σεισμό που εκδηλώθηκε την 27η Σεπτεμβρίου 2021 σε περιοχές της Κρήτης που έλαβαν οικονομική ενίσχυση αναφορικά με την καθιέρωση αφορολόγητου και ακατάσχετου αυτής.
Με το άρθρο εξηκοστό έβδομο καθορίζεται το αφορολόγητο και ακατάσχετο των ενισχύσεων προς τους πληγέντες από σεισμό σε περιοχές της Κρήτης.
Σύμφωνα με το άρθρο 67 η εφάπαξ έκτακτη οικονομική ενίσχυση για κτιριακές εγκαταστάσεις και κατοικίες φυσικών ή νομικών προσώπων έναντι στεγαστικής συνδρομής, η εφάπαξ έκτακτη οικονομική ενίσχυση φυσικών προσώπων για αποζημίωση οικοσκευής και η εφάπαξ έκτακτη οικονομική ενίσχυση επιχειρήσεων και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέων έναντι επιχορήγησης για την αντιμετώπιση που καταβάλλεται στα πληγέντα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή τις πληγείσες νομικές οντότητες, επιχειρήσεις και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς που περιέρχονται ή περιήλθαν, προσωρινά ή μόνιμα, σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης εξαιτίας του σεισμού που εκδηλώθηκε την 27η Σεπτεμβρίου 2021 σε περιοχές της Κρήτης, ορίζεται ως αφορολόγητη, μη εφαρμοζομένης της παρ. 1 του άρθρου 47 του Ν.4172/2013 (Α’ 167) σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησής της, ανεκχώρητη και ακατάσχετη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης. Η εν λόγω ενίσχυση δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά, συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του Ν.4172/2013 (Α’ 167), δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς τη Φορολογική Διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.

Από πότε ισχύουν τα νέα μέτρα
Με το άρθρο εξηκοστό ένατο καθορίζεται η έναρξη ισχύος των νέων μέτρων.
Η ισχύς των διατάξεων του Ν.4839/2021 αρχίζει από τη δημοσίευση αυτού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δηλαδή από 2 Οκτωβρίου 2021, εκτός αν στις επιμέρους διατάξεις προβλέπεται διαφορετικά. 

Παράταση και αναστολή καταβολής βεβαιωμένων οφειλών για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που επλήγησαν από τις πυρκαγιές στην Αττική.
Με άλλη απόφαση, του Υφυπουργός Οικονομικών Απόστολου Βεσυρόπουλος [Α.1214/14.9.2021 (ΦΕΚ 4270/Β’ /15.9.2021)], αποφασίστηκε η παράταση και αναστολή βεβαιωμένων οφειλών για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που επλήγησαν από τις πυρκαγιές στην Αττική. Σύμφωνα με την απόφαση αυτή
i. Παρατείνονται μέχρι και την 16.2.2022 οι προθεσμίες καταβολής των βεβαιωμένων στις Δ.Ο.Υ./Ελεγκτικά Κέντρα οφειλών των φυσικών και νομικών προσώπων και οντοτήτων της Περιφέρειας Αττικής που περιλαμβάνονται στον υπ’ αρ. 240897/9/9/21 πίνακα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και τα στοιχεία (ΑΦΜ, ονοματεπώνυμο/επωνυμία) των οποίων έχουν ταυτοποιηθεί από την ΑΑΔΕ, μέχρι την δημοσίευση της παρούσας, οι οποίες λήγουν ή έληξαν από 16.8.2021 μέχρι και 16.2.2022. Έως την ίδια ημερομηνία και για τις ίδιες οφειλές και πρόσωπα, παρατείνονται και οι προθεσμίες καταβολής των δόσεων ρυθμίσεων/διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής βεβαιωμένων οφειλών.
ii Αναστέλλεται μέχρι και την 16.2.2022 η πληρωμή των βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων την 16.8.2021 οφειλών των ανωτέρω προσώπων και οντοτήτων. 

Μείωση συντελεστών ΦΠΑ
Πρέπει αν σημειώσουμε ακόμη ότι βάσει του άρθρου πεντηκοστού πέμπτου του Ν.4839/2021, έγιναν αλλαγές και στο παράστημα ΙΙΙ του Κώδικά ΦΠΑ, στο οποίο περιλαμβάνονται τα αγαπά και οι υπηρεσίες που έχουν μειωμένο (13%) ή υπερμειωμένο (6) συντελεστή ΦΠΑ.
Στο άρθρο πεντηκοστό πέμπτο αναφέρεται συγκεκριμένα:
Στο τέλος της παρ. 18 του Κεφαλαίου «Α. ΑΓΑΘΑ» του Παραρτήματος ΙΙΙ του Ν.2859/2000 (Κώδικας Φόρου Προστιθέμενης Αξίας – Φ.Π.Α, Α’ 248), περί αγροτικών και κτηνοτροφικών αγαθών που υπάγονται σε μειωμένο συντελεστή, προστίθενται δύο (2) εδάφια και η παρ. 18 διαμορφώνεται ως εξής:
«18. Άχυρα και φλοιοί ακατέργαστων δημητριακών, έστω και τεμαχισμένα, αλεσμένα, συμπιεσμένα ή συσσωματωμένα με μορφή σβόλων. Γογγύλια Σουηδίας (γογγυλοκράμβες), τεύτλα κτηνοτροφικά, ρίζες κτηνοτροφικές, χορτονομές (FOIN, LUZERNE), τριφύλλια, κτηνοτροφικά λάχανα, χορτονομές λούπινου, βίκου και παρόμοια κτηνοτροφικά προϊόντα, έστω και συσσωματωμένα με μορφή σβόλων (Δ.Κ. 1213, 1214). Καλαμπόκι, ΕΧ1005, ΕΧ1103, ΕΧ1104.
Ο συντελεστής του φόρου για τα αγαθά της παρούσας ορίζεται σε έξι τοις εκατό (6%).»
Στο τέλος της παρ. 31 του Κεφαλαίου «Α. ΑΓΑΘΑ» του Παραρτήματος ΙΙΙ του Ν.2859/2000, περί βιομηχανικών ειδών διατροφής που υπάγονται σε μειωμένο συντελεστή, προστίθεται τελευταίο εδάφιο και η παρ. 31 διαμορφώνεται ως εξής:
«31. Υπολείμματα και απορρίμματα των βιομηχανικών ειδών διατροφής. Τροφές παρασκευασμένες για ζώα, εξαιρουμένων των τροφών για σκύλους ή γάτες (Δ.Κ. 2301,2302, 2303, 2304, 2305, 2306, 2307, 2308, ΕΧ 2309).
Ο συντελεστής του φόρου για τα αγαθά της παρούσας ορίζεται σε έξι τοις εκατό (6%)
Στο τέλος του Κεφαλαίου «Β. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ» του Παραρτήματος ΙΙΙ του Ν.2859/2000, περί υπηρεσιών που υπάγονται σε μειωμένο συντελεστή (13%), προστίθενται παρ. 9 και 10 ως εξής:
«9. Η παροχή υπηρεσιών από γυμναστήρια από την 1η.10.2021 έως και την 30ή.6.2022.
[Σ.σ. να σημειώσουμε ότι στην κατηγορία αυτή ανήκουν:
Τα εισιτήρια κινηματογράφων και οι μεταφορές προσώπων και των αποσκευών τους.
Δηλαδή Αεροπορικά εισιτήρια, Ακτοπλοϊκά εισιτήρια, Συγκοινωνίες (μεταφορές προσώπων)
Επίσης, διευρύνεται η εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ που ισχύει για τις υπηρεσίες εστίασης και στις επιτόπιες καταναλώσεις των μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων.]
Η παροχή υπηρεσιών από σχολές εκμάθησης χορού από την 1η.10.2021 έως και την 30ή.6.2022 και εφόσον δεν απαλλάσσονται με το άρθρο 22.»
Η παρ. 2 του άρθρου 11 του Ν.4690/2020 (Α’ 104), τροποποιείται ως προς τον χρόνο εφαρμογής του μειωμένου ή υπερμειωμένου συντελεστή Φ.Π.Α. ως εξής:
«2. Οι διατάξεις του Παραρτήματος ΙΙΙ «Αγαθά και Υπηρεσίες που υπάγονται σε μειωμένο συντελεστή (13%) σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 21» του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης αξίας, ο οποίος κυρώθηκε με τον Ν.2859/2000, όπως τροποποιούνται από την παρ. 1, εφαρμόζονται από την 1η.6.2020 έως και την 30η.6.2022.»
σ.σ. στην κατηγορία αυτή ανήκουν:
– Ποτά, με προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ή αρωματισμένα [π.χ. μεταλλικά νερά, αναψυκτικά ποτά τύπου κόλα, λεμονάδα, πορτοκαλάδα, λεμονίτα, βυσσινάδα, παγωμένο τσάι (ice-tea)]
– Μπύρα χωρίς αλκοόλη (μόνο εφόσον έχει μηδενική περιεκτικότητα αλκοόλης)
– Αλλά μη αλκοολούχα ποτά έτοιμα προς πόση [π.χ. καφές, τσάι, υποκατάστατα του γάλακτος (όπως «γάλα» σόγιας), σοκολατούχο γάλα, φρουτοχυμοί, νέκταρ χυμών]
– Τονωτικά παρασκευάσματα, ισοτονικά παρασκευάσματα, ενεργειακά ποτά (π.χ. για αθλητές) και πόσιμοι ηλεκτρολύτες.
Εξαιρούνται όλα τα αγαθά της ΔΚ 2202 που περιέχουν σε οποιοδήποτε βαθμό αλκοόλη.
Το παρόν άρθρο ισχύει από την 1η.10.2021.

*Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.