Πόσο ΕΝΦΙΑ και πότε θα τον πληρώσετε για το 2020;

 Απόστολος Αλωνιάτης*

Με το άρθρο 35 του Ν.4701/2020 (ΦΕΚ Α’ 128/1.7.2020), επεκτάθηκε και για το έτος 2020 η απαλλαγή των αγροτεμαχίων των φυσικών προσώπων από τον συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α., με στόχο τη φορολογική ελάφρυνση των φορολογουμένων.
Ακόμη χορηγήθηκε και για το έτος 2020 η ίδια μείωση που χορηγήθηκε και για το έτος 2019 στο συνολικό ποσό του ΕΝ.Φ.Ι.Α. φυσικών προσώπων ανάλογα με τη συνολική αξία της περιουσίας τους, με σκοπό τον εξορθολογισμό του συγκεκριμένου φόρου και τη φορολογική ελάφρυνση των φορολογουμένων.
Όπως αναφέρει το σχετικό άρθρο:

«Άρθρο 35. Μείωση ΕΝ.Φ.Ι.Α.
1. Το τελευταίο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 5 του ν.4223/2013 (Α’ 287) αντικαθίσταται ως εξής:
«Ειδικά για τα έτη 2016, 2017, 2018, 2019 και 2020 στη συνολική αξία του πρώτου εδαφίου δεν συνυπολογίζεται η αξία των δικαιωμάτων επί γηπέδων εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού».
2. Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 2Α του άρθρου 7 του ν.4223/2013, η φράση «για το έτος 2019» αντικαθίσταται από τη φράση «για τα έτη 2019 και 2020»
3. Η ισχύς του παρόντος άρθρου αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου 2020.».

Με τις περσυνές αντικειμενικές αξίες
Να θυμίσουμε ότι ο υπολογισμός του ΕΝΦΙΑ θα γίνει με τις περσυνές αντικειμενικές αξίες, που ισχύουν από τον Ιούνιο του 2018, μιας και λόγω κορωνοϊού, σταμάτησαν οι διαδικασίες αλλαγής των αντικειμενικών αξιών και ένταξης στο αντικειμενικό σύστημα, με τον καθορισμό τιμών ζώνης, περίπου 3.500 περιοχών της χώρας.
Πιο συγκεκριμένα υπεγράφη η απόφαση του Υπουργού Οικονομικών για την τροποποίηση των υπ’ αριθ. 8843/ΕΞ 2020/27.1.2020 και 18749/ΕΞ 2020/20.2.2002 υπουργικών αποφάσεων «Ανάθεση σε πιστοποιημένους εκτιμητές, εγγεγραμμένους στο Μητρώο Πιστοποιημένων Εκτιμητών στο πεδίο των ακινήτων του Υπουργείου Οικονομικών, της σύνταξης εισήγησης για τον καθορισμό των τιμών εκκίνησης και ρύθμιση θεμάτων σχετικά με τον καθορισμό της μεθοδολογίας, της τεκμηρίωσης, της μορφής των εισηγήσεων και τον χρόνο ολοκλήρωσης του έργου των πιστοποιημένων εκτιμητών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν.1249/1982.».
Με τις αποφάσεις αυτές το υπουργείο προβαίνει από 3.4.2020 σε προσωρινή αναστολή της παράδοσης του έργου των εκτιμητών και της λειτουργίας της βάσης δεδομένων για την ηλεκτρονική καταχώριση από τους εκτιμητές της τιμής εκκίνησης και της αξίας οικοπέδου.
Σημειώνεται ότι οι ιδιώτες εκτιμητές θα αποζημιωθούν για το παραδοτέο έργο τους μέχρι και τη στιγμή της αναστολής, η αναστολή θα διαρκέσει για όσο χρονικό διάστημα διαρκούν τα μέτρα αντιμετώπισης του κορωνοϊού και οι επιπτώσεις αυτών, και η εκτιμητική άσκηση θα συνεχιστεί και θα ολοκληρωθεί σε επόμενη περίοδο εντός του έτους.
Όπως σημειώνεται η αναδιαμόρφωση του πλαισίου προσδιορισμού των αντικειμενικών αξιών θα προωθηθεί κανονικά, καθώς αποσκοπεί στη δικαιότερη κατανομή και στον εξορθολογισμό της επιβάρυνσης από τη φορολογία της ακίνητης περιουσίας στην ελληνική κοινωνία.

Τι λέει η εγκύκλιος για τη μείωση του ΕΝΦΙΑ
Σχετική είναι η εγκύκλιος Ε.2106 που εκδόθηκε στις 7 Ιουλίου 2020, και αναφέρεται στη μείωση ΕΝΦΙΑ φυσικών προσώπων 2020 και την αναστολή εφαρμογής διατάξεων για θέματα υποβολής δηλώσεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών, μεταβίβασης ακινήτων και στοιχείων ακινήτων, με θέμα: «Κοινοποίηση των διατάξεων των άρθρων 35 και 46 του Ν.4701/2020 (ΦΕΚ Α’ 128) για θέματα φορολογίας κεφαλαίου”
«1. Συγκεκριμένα, κατά τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 35, για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α., στη συνολική αξία των δικαιωμάτων επί ακινήτου δεν συνυπολογίζεται κατά το έτος 2020 η αξία των δικαιωμάτων επί γηπέδων εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού (αγροτεμαχίων), όπως ίσχυσε και κατά τα προηγούμενα έτη (2016 – 2019). Επίσης, στην παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου προβλέπεται ότι, κατά την εκκαθάριση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. φυσικών προσώπων έτους 2020, θα χορηγηθεί ποσοστιαία μείωση στο συνολικό ποσό του φόρου (κύριου και συμπληρωματικού) με κριτήριο την αξία της ακίνητης περιουσίας, όπως αυτή χορηγήθηκε για το έτος 2019 και προβλεπόταν στην παράγραφο 2Α του άρθρου 7 του ν.4223/2013 (σχετ. Ε.2150/2019).»

 Ποιες μειώσεις ισχύουν και για το 2020
Οι αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ
Σύμφωνα λοιπόν με όσα ψηφίστηκα, θα επέλθουν, και για το 2020 όπως και το 2019, μειώσεις στα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ ως εξής:
• 30% για ακίνητα αξίας έως 60.000 ευρώ.
• 27% για ακίνητα αξίας έως 70.000 ευρώ.
• 25% για ακίνητα αξίας έως 80.000 ευρώ
• 20% για ακίνητα αξίας έως 1.000.000 ευρώ
• 10% για ακίνητα αξίας άνω του 1.000.000 ευρώ.
Η μείωση του ΕΝΦΙΑ υπολογίζεται στο συνολικό ποσό του φόρου ( κύριου και συμπληρωματικού) που προκύπτει με βάση την ακίνητη περιουσία.
Στη συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας δεν συνυπολογίζεται η αξία των δικαιωμάτων επί των γηπέδων εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού.
Όπως είναι κατανοητό δεν εφαρμόστηκε η εξαγγελία διευκρίνηση ότι η μείωση του 2019 ήταν η πρώτη μείωση και θα έλθει και νέα μείωση για το 2020 στο σχέδιο νόμου του Σεπτεμβρίου (που δεν κατατέθηκε ποτέ). Η διευκρίνηση για νέα μείωση για το 2020 είχε δοθεί σε ερώτημα για την αναφορά του άρθρου ««2Α. Ειδικά για το έτος 2019, χορηγείται μείωση στον ΕΝ.Φ.Ι.Α. φυσικών προσώπων, που προκύπτει…»
Παραδείγματα:

*Για όσες περιουσίες είναι επιπλέον των 250.000 ευρώ υπολογίζεται και συμπληρωματικός φόρος

Σε έξι δόσεις η εξόφληση του ΕΝΦΙΑ 2020
Σύμφωνα τις αλλαγές που επήλθαν, η πληρωμή του ΕΝΦΙΑ 2020 σε 6 μηνιαίες δόσεις, με την 1η δόση να πρέπει να καταβληθεί έως και την Τετάρτη 30η Σεπτεμβρίου 2020 και η 6η μέχρι και την Παρασκευή 26η Φεβρουαρίου 2021. Να θυμίσουμε ότι οι δόσεις πληρώνονται την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα δηλαδή:
• Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου 2020
• Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2020
• Δευτέρα 30 Νοεμβρίου 2020
• Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2020
• Παρασκευή 29 Ιανουάριου 2021
• Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2021

Παραμένουν οι λοιπές μειώσεις
Εξακολουθούν και για το 2020 να ισχύουν οι απαλλαγές σε ορισμένες κατηγορίες φορολογουμένων

Απαλλαγή κατά 50% του ΕΝΦΙΑ
Συγκεκριμένα, για να έχει ο φορολογούμενος την έκπτωση του 50%, θα πρέπει να έχει σωρευτικά τις παρακάτω προϋποθέσεις:
i. Το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» του προηγούμενου έτους να μην έχει υπερβεί τις 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και για κάθε εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας.
ii. Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων τα οποία κατέχει ο φορολογούμενος και τα λοιπά μέλη της οικογένειάς του να μην υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά μέτρα.
iii. Η συνολική αντικειμενική αξία των κτισμάτων και των εντός σχεδίων πόλεων οικοπέδων, που κατέχει ο φορολογούμενος ή η οικογένειά του, να μην υπερβαίνει τα 85.000 ευρώ αν πρόκειται για άγαμο, τα 150.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο χωρίς παιδιά και τα 200.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο με ένα ή δύο εξαρτώμενα τέκνα.

Απαλλαγή κατά 100% του ΕΝΦΙΑ
Αντίστοιχα σε ότι αφορά στους τρίτεκνους, τους πολύτεκνους και τα άτομα με βαριά αναπηρία άνω του 80%, με βάση τα όσα ισχύουν σήμερα, δικαιούνται 100% απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ, σε περίπτωση που πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:
i. Το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» του προηγούμενου έτους δεν έχει υπερβεί τις 12.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος και
ii. Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων, στα οποία κατέχουν δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας, ο υπόχρεος υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του δεν υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά μέτρα.
Να σημειώσουμε ότι οι φορολογούμενοι που έχουν στην κατοχή τους κενά ημιτελή κτίσματα, τα οποία δεν έχουν ακόμη ηλεκτροδοτηθεί ή ηλεκτροδοτούνται με εργοταξιακό ρεύμα, δικαιούνται έκπτωσης 60% στον ΕΝΦΙΑ που αναλογεί στα συγκεκριμένα κτίσματα.
Να θυμίσουμε ότι οι μειώσεις φόρου δίνονται βάσει των στοιχείων που έχουν δηλωθεί με την εμπρόθεσμη δήλωση και δεν μπορούν να αλλάξουν με τροποποιητική μετά την έκδοση του εκκαθαριστικού του ΕΝΦΙΑ, έστω και αν διαπιστωθεί λάθος στην δήλωση φορολογίας εισοδήματος.

Εκκαθαριστικά ΕΝΦΙΑ τον Σεπτέμβριο
Αλλαγές είχαμε και στην ημερομηνία έκδοσης του εκκαθαριστικού του ΕΝΦΙΑ πέρα από την αλλαγή στις δόσεις που από πέντε (5) έγιναν έξι (6).
Σύμφωνα με τον νόμο για τον ΕΝΦΙΑ ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4223 (ΦΕΚ Α’ 287/31.12.2013), αναφέρεται ι στο άρθρο 8. «Πληρωμή του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων»
«1. Ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. καταβάλλεται εφάπαξ μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου ή σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, καθεμιά από τις οποίες δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ευρώ, και από τις οποίες η πρώτη δόση καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου, οι επόμενες δόσεις μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε επόμενου μήνα και η τελευταία δόση καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Ιανουαρίου του επόμενου έτους.»
Με την τροποποίηση η νέα διάταξη διαμορφώθηκε:
«2. Στο τέλος της παρ. 1 του άρθρου 8 του ν.4223/2013 (Α’ 287) προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Ειδικά για το έτος 2020, εφόσον η πράξη προσδιορισμού του φόρου εκδοθεί εντός του Σεπτεμβρίου 2020, η πρώτη δόση καταβάλλεται μέχρι και τις 30 Σεπτεμβρίου 2020 και η τελευταία μέχρι και τις 26 Φεβρουαρίου 2021.».»

Αναστολή εφαρμογής διατάξεων
Με τον ίδιο νόμο και συγκεκριμένα με το άρθρο 46 του ν.4701/2020 (ΦΕΚ Α’ 128) για θέματα φορολογίας κεφαλαίου, δόθηκε αναστολή για θέματα υποβολής δηλώσεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών, μεταβίβασης ακινήτων και στοιχείων ακινήτων.
Όπως αναφέρει και το σχετικό άρθρο:
«Άρθρο 46. Η παράγραφος 2 του άρθρου 14 του ν.4652/2020 (Α’9) αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Αναστέλλεται μέχρι τις 31.12.2020 η εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 47, 48 και 49 του ν.4646/ 2019 (Α’ 201), με εξαίρεση τη διάταξη της Ενότητας Β του άρθρου 48.».»
Όπως διευκρινίζεται και στην εγκύκλιο Ε.2106 που εκδόθηκε στις 7 Ιουλίου 2020:
«Με τις διατάξεις του άρθρου 46 αναστέλλεται η εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 47, 48 και 49 του ν.4646/2019 που αφορούν θέματα υποβολής δηλώσεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών, μεταβίβασης ακινήτων και στοιχείων ακινήτων, μέχρι και τις 31-12-2020, με εξαίρεση τη διάταξη της Ενότητας Β’ του άρθρου 48, με την οποία προστίθεται νέα παράγραφος στο τέλος της ενότητας Α’ του άρθρου 34 του Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών, προικών και κερδών από τυχερά παίγνια, ο οποίος κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του ν.2961/2001.» 

Παράταση απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ των πληττόμενων περιοχών από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018

Στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών «Φορολογικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση της αναπτυξιακής διαδικασίας της ελληνικής οικονομίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών (ΕΕ) 2017/1852, (ΕΕ) 2018/822, (ΕΕ) 2020/876, (ΕΕ)2016/1164, (ΕΕ) 2018/1910 και (ΕΕ) 2019/475, συνεισφορά Δημοσίου για την αποπληρωμή δανείων πληγέντων δανειοληπτών λόγω των δυσμενών συνεπειών της νόσου COVID-19 και άλλες διατάξεις», κατατέθηκε τροπολογία σύμφωνα με την οποία παρατείνεται η απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ των ακινήτων που βρίσκονται στις περιοχές που επλήγησαν από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018.

Αιτιολογική Έκθεση Επί του άρθρου 2
Η προτεινόμενη διάταξη κρίνεται απολύτως αναγκαία για την μη περαιτέρω επιβάρυνση των φυσικών και νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, με τον ΕΝΦΙΑ ακινήτων που ευρίσκονται στις περιοχές που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018 λαμβάνοντας υπόψη και τις δυσμενείς συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19.

Τροποποιούμενη διάταξη
Με το άρθρο 2 της προτεινόμενης τροπολογίας αντικαθίσταται η παρ. 7 του άρθρου 3 του ν.4223/2013 (Α’ 287) που έχει ως εξής:
«7. Ειδικά για τα έτη 2018 και 2019 απαλλάσσονται τα ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές της Περιφέρειας Αττικής και της Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας, τις οποίες έπληξαν οι πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018, εφόσον οι ιδιοκτήτες τους είναι κάτοχοι Δελτίου Επανελέγχου ή Έκθεσης Αυτοψίας ή Πρωτοκόλλου Αυτοψίας Επικινδύνως Ετοιμορρόπου Κτηρίου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που θα έχουν εκδοθεί έως τις 31.12.2019, και κατά τον κρίσιμο χρόνο η κυριότητα ή τα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα στο ακίνητο ανήκουν στον υπόχρεο σε φόρο για τα έτη αυτά. Για τα έτη 2018 και 2019 απαλλάσσονται από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. τα δικαιώματα επί του συνόλου της ακίνητης περιουσίας των θανόντων εξαιτίας των πυρκαγιών του προηγούμενου εδαφίου.»

Διάταξη
“Άρθρο 2
Τροποποίηση άρθρου 3 ν. 4223/2013 – Απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ για το έτος 2020 των ακινήτων στις πληγείσες περιοχές από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018

Η παρ. 7 του άρθρου 3 του ν. 4223/2013 (Α’ 287) αντικαθίσταται ως εξής:
«7. Ειδικά για τα έτη 2018, 2019 και 2020 απαλλάσσονται τα ακίνητα που ευρίσκονται σε περιοχές της Περιφέρειας Αττικής και της Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας, τις οποίες έπληξαν οι πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018, εφόσον οι ιδιοκτήτες τους είναι κάτοχοι Δελτίου Επανελέγχου ή Έκθεσης Αυτοψίας ή Πρωτοκόλλου Αυτοψίας Επικινδύνως Ετοιμόρροπου Κτηρίου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που θα έχουν εκδοθεί έως τις 31.12.2020, και κατά τον κρίσιμο χρόνο η κυριότητα ή τα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα στο ακίνητο ανήκουν στον υπόχρεο σε φόρο για τα έτη αυτά. Για τα έτη 2018, 2019 και 2020 απαλλάσσονται από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. τα δικαιώματα επί του συνόλου της ακίνητης περιουσίας των θανόντων εξαιτίας των πυρκαγιών του προηγούμενου εδαφίου. ».”

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.