Μπορεί να ήταν το θέμα της προηγούμενης εβδομάδας, η οριζόντια μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 13%, σύμφωνα με τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού και τις διευκρινήσεις του οικονομικού επιτελείου, αλλά πρέπει πρώτα να δούμε τη νομοθετική ρύθμιση, για να κάνουμε τις σχετικές αναλύσεις για τους κερδισμένους και τους χαμένους και να μην στηριχθούμε μόνο στα παραδείγματα που δοθήκαν στη δημοσιότητα.

Απόστολος Αλωνιάτης*

Αυτό όχι για πολιτικούς λόγους, αλλά για καθαρά επιστημονικούς. Μην ξεχνάμε ότι από 1/12022 έχουμε νέες τιμές ζώνης, με αποτέλεσμα να έχουμε νέες αντικειμενικές αξίες, αλλά και διαφορετική βάση υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ, αφού όπως γνωρίζουμε η αντικειμενική αξία ενός ακινήτου είναι διαφορετική από την αξία που βλέπουμε στο εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ κάθε χρονιάς. Να υπενθυμίσουμε επίσης ότι έχουμε διαφορετικούς παράγοντες που διαμορφώνουν την αξία του ακινήτου για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ, με πρώτο τη διαφορά στον υπολογισμό της παλαιότητας του ακίνητου.
Έτσι λοιπόν, μόνο όταν κατατεθεί η νομοθετική ρύθμιση θα γνωρίζουμε ποιοι είναι οι κερδισμένοι και ποιοι οι χαμένοι. 

Υπολογισμός αντικειμενικής αξίας
Για τον υπολογισμό της αντικειμενικής αξίας ο συντελεστής παλαιότητας ξεκινάει από το 1 στα νεόδμητα και καταλήγει στο 0,65 για τα ακίνητα από 25 έτη και πάνω. Αντίθετα στον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ η παλαιότητα ξεκινάει από 1,25 στα νεόδμητα και καταλήγει σε συντελεστή 1 για τα κτήρια των 25 ετών και πλέον.
Μιλάμε για τις αντικειμενικές αξίες, όχι μόνο, γιατί σε πολλές περιοχές υπήρχαν αυξήσεις, όπως και μειώσεις βέβαια, στην τιμή ζώνης, αλλά και γιατί είχαμε την ένταξη στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού των αξιών 3.643 νέες περιοχές, και κατά πληροφορίες μας ετοιμάζονται και άλλες 1.500, με αποτέλεσμα αυτές οι νέες περιοχές να έχουν πολύ μεγάλη αύξηση στην αξία υπολογισμού του φόρου. 

Τι εξαγγέλθηκε
Για να μην είμαστε όμως εκτός επικαιρότητας, ας καταγράψουμε τα όσα εξαγγέλθηκαν, και θα επανέλθουμε.
α) Μείωση κατά 13% του φόρου.
β) Υπολογισμό του συμπληρωματικού φόρου για περιουσίες πάνω από 400. 000, από 250. 000 που είναι σήμερα
γ) Αύξηση των δόσεων από πέντε 5, βάσει νόμου, ή έξι (6) βάσει των αποφάσεων των τελευταίων ετών, σε 10, που θα αρχίζουν από τον Απρίλιο.
δ) Θέσπιση μηχανισμού που θα εξετάζει τις αγοραίες αξίες και θα αναπροσαρμόζει αυτόματα της τιμές ζώνης, ώστε το σύστημα να προσαρμόζει αυτόματα την αντικειμενική με την εμπορική αξία.

Απορίες
Αντιγράφουμε από την ιστοσελίδα της ΑΑΔΕ (https://www.aade.gr/polites/akinita/dilosi-e9-enfia):
«Προθεσμίες
Από την 1η Ιανουαρίου 2019 και εφεξής, όσοι έχουν μεταβολές στην ακίνητη περιουσία τους (σύσταση, απόκτηση κ.λπ.), υποχρεούνται να τις δηλώνουν υποβάλλοντας τη δήλωση Ε9 μέχρι την 31η Μαΐου του επόμενου έτους από την ημέρα της μεταβολής».
Πώς λοιπόν θα αρχίσουμε να πληρώνουμε από τον Απρίλιο άρα με εκκαθαριστικά που θα εκδοθούν τον Μάρτιο, χωρίς να έχουμε ενημερώσει ακόμη τις αλλαγές του 2021;
Σύμφωνα με την νομοθεσία που υπάρχει σήμερα, για να πάρει κάποιος φορολογούμενος την έκπτωση του 50% ή του 100% στον ΕΝΦΙΑ, πρέπει αν πληροί τα κριτήρια του νόμου, με βάση τα στοιχεία της εμπρόθεσμης δήλωσης. Ως γνωστό, οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, έχουν ως καταληκτική ημερομηνία, πάντα βάσει νόμου, την 30^η Ιουνίου 2022. Θα κάνουμε συμπληρωματικές δηλώσεις, για την έκπτωση; Από που θα αντληθούν τα κριτήρια της έκπτωσης, μιας και είναι γνωστό ότι αυτά κρίνονται κάθε χρόνο, βάσει των εισοδημάτων που δηλώνονται στις φορολογικές δηλώσεις.

Επισήμανση
Μήπως θα πρέπει να δούμε το όλο ζήτημα του φόρου ακίνητης περιουσίας από την αρχή. Οι εκπτώσεις που ισχύουν σήμερα, είναι πάνω σε ένα αρχικό υπολογισμό. Ίσως έχει έλθει η ώρα για τον ολικό σχεδιασμό ενός νέου φόρου ακίνητων, βασισμένου όχι σε συσσωρευμένες εκπτώσεις που δίνει η κάθε πολιτική ηγεσία, αλλά βασισμένη πάνω σε νέους συντελεστές και νέο σκεπτικό εφαρμογής του φόρου ακίνητης περιουσίας.
Ακόμη θα πρέπει να νομοθετηθούν ή να τροποποιηθούν νομοθετικές διατάξεις που στηρίζονται πάνω στις αντικειμενικές αξίες. Για παράδειγμα τα ποσά υπολογισμού της αντικειμενικής δαπάνης ακινήτων. Η θέση μας είναι γνωστή υπέρ της κατάργησης των αντικειμενικών δαπανών, αλλά μέχρι τότε θεωρούμε ότι η άνοδο των τιμών ζώνης, πρέπει να αναθεωρήσουν και τους πίνακες υπολογισμού των αντικειμενικών δαπανών για τα ακίνητα.
Ακόμη θα πρέπει αν αναθεωρηθούν όλα εκείνα τα νομοθετικά αντικείμενα που στηρίζονται στα αντικειμενικές αξίες. Π.χ. αν για ένα επίδομα που νομοθετήθηκε το 2015, υπήρχε ως κριτήριο για την περιουσία τα 150.000 ευρώ, από τότε μέχρι σήμερα η αξία της περιουσίας του φορολογουμένου μπορεί να έχει «πάρει» δυο και τρεις αυξήσεις και ο συγκεκριμένος φορολογούμενος με το ίδιο μοναδικό ακίνητο, σήμερα να χάσει αυτό το επίδομα.

Διευκρινήσεις για τις περιπτώσεις διαγραφής οχημάτων, θέσης σε ακινησία και μεταβίβαση

Απόσυρση και τέλη κυκλοφορίας
Η διοίκηση με την Ε.2009/27.1.2022, παρείχε μια σειρά οδηγιών και διευκρινίσεων επί θεμάτων σχετικών με τα τέλη κυκλοφορίας σε περίπτωση διαγραφής οχήματος, θέσης σε ακινησία και μεταβίβασης εντός του χρόνου παράτασης της προθεσμίας για την καταβολή των τελών κυκλοφορίας και τη θέση των οχημάτων σε ακινησία

Ποιους αφορά
Αφορά τους ιδιοκτήτες/κατόχους οχημάτων, καθώς και τους φορείς και υπηρεσίες που εμπλέκονται στις διαγραφές οχημάτων, μεταβιβάσεις, εκδόσεις αδειών κυκλοφορίας και χορήγησης απαλλαγών από τέλη κυκλοφορίας, που γίνονται εντός της χορηγηθείσας παράτασης καταβολής τους.

Οι οδηγίες
Παρέχονται οι ακόλουθες οδηγίες και διευκρινίσεις σχετικά με θέματα τελών κυκλοφορίας και ιδίως ως προς την παράταση για την εμπρόθεσμη καταβολή τους και τη θέση των οχημάτων σε ακινησία:
α) Στην περίπτωση κατά την οποία, ιδιοκτήτης οχήματος, το οποίο τελεί σε κίνηση, επιθυμεί την οριστική διαγραφή αυτού λόγω ανακύκλωσης, δεν οφείλει τα τέλη κυκλοφορίας του έτους 2022 εφόσον παραδώσει το προς διαγραφή όχημα στα εγκεκριμένα από την Ε. Δ. Ο. Ε. κέντρα εναλλακτικής διαχείρισης ή διαγράψει οριστικά αυτό από τα μητρώα αδειών του Υπ. Υποδομών και Μεταφορών, έως την ημερομηνία λήξης της παράτασης που έχει δοθεί και για τη θέση οχήματος σε ακινησία, ήτοι έως τις 28.2.2022 (Α.1268/2021). Κάτι τέτοιο ισχύει καθώς η παράδοση ενός οχήματος στην Ε. Δ. Ο. Ε προς καταστροφή/ανακύκλωση έχει ως άμεση συνέπεια την αποξένωση του κατόχου από το όχημα και ως εκ τούτου συνιστά αναγκαστική ακινησία, η οποία επιφέρει τα ίδια αποτελέσματα με την εκούσια όσον αφορά σε θέματα έκπτωσης τελών κυκλοφορίας (σχετικές οι διατάξεις του άρθρου 22 του ν.2367/1953 και η ΠΟΛ.1091/2012) και καλύπτει την περίοδο από την παράδοση του οχήματος έως την οριστική διαγραφή.
β) Στην περίπτωση κατά την οποία, ιδιοκτήτης οχήματος, το οποίο τελεί σε ακινησία, επιθυμεί την οριστική διαγραφή αυτού με ανακύκλωση, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 22 του ν.2367/1953, σύμφωνα με τις οποίες δεν αίρεται η ακινησία, τα δε στοιχεία κυκλοφορίας του, άδεια και πινακίδες αριθμού κυκλοφορίας, διαβιβάζονται από την αρμόδια υπηρεσία της Φορολογικής Διοίκησης, μετά από αίτηση του κατόχου ή ιδιοκτήτη αυτού, στην αρμόδια Περιφερειακή Διεύθυνση Υποδομών και Μεταφορών, ή παραδίδονται από τον ίδιο, εφόσον αυτά βρίσκονται στην κατοχή του λόγω θέσης του οχήματος σε ακινησία ηλεκτρονικά.
γ) Από την ισχύουσα, περί τελών κυκλοφορίας, νομοθεσία δεν προβλέπεται χορήγηση βεβαίωσης περί μη οφειλής τελών κυκλοφορίας σε περιπτώσεις οριστικής διαγραφής λόγω ανακύκλωσης, παρότι έχει παρατηρηθεί ότι κάποιες εταιρείες ανακύκλωσης και περιφερειακές Υπηρεσίες Μεταφορών, ζητούν βεβαίωση ως απαραίτητο δικαιολογητικό για την διαγραφή οχημάτων με ανακύκλωση.
δ) Η παράταση της προθεσμίας θέσης οχήματος σε ακινησία έως και 28/2/2022, ισχύει και για τα οχήματα που έχουν τεθεί προσωρινά σε κίνηση έως τις 31/12/2021 με καταβολή αναλογικών τελών κυκλοφορίας, [αρ. 47 του ν. 4797/2021 (Α’ 66)]. Στις περιπτώσεις αυτές, εφόσον μέχρι τη λήξη της παράτασης δεν καταβληθούν τα τέλη κυκλοφορίας του έτους 2022 ή δεν τεθεί το όχημα εκ νέου σε ακινησία, τότε ισχύουν τα διαλαμβανόμενα στην εγκύκλιο Ε. 2105/2021 και για το 2021 επιβάλλεται το πρόστιμο για μη εμπρόθεσμη θέση σε ακινησία.
(σ.σ. 4. Η εκπρόθεσμη καταβολή των τελών κυκλοφορίας (πέραν των 15 ημερών), στην εν λόγω περίπτωση, επισύρει αυτοτελές πρόστιμο που ισούται με το διπλάσιο των αναλογούντων στο όχημα ετησίων τελών κυκλοφορίας.
5. Η υποχρέωση καταβολής των αναλογικών τελών κυκλοφορίας, στην περίπτωση άρσης της αναγκαστικής ακινησίας, υφίσταται ανεξαρτήτως εάν ο ιδιοκτήτης ή κάτοχος στη συνέχεια επιλέξει να θέσει το όχημα σε ακινησία.)
ε) Αναφορικά με τη χορήγηση βεβαίωσης περί μη οφειλής τελών κυκλοφορίας που απαιτείται για την μεταβίβαση οχήματος, ισχύουν οι διατάξεις της περ. 7α της υποπ. Ε7 του άρθρου πρώτου του ν.4093/2012, σύμφωνα με τις οποίες δεν επέρχεται μεταβίβαση της κυριότητας αυτοκινήτου οχήματος, εάν δεν καταβληθούν προηγουμένως τα τέλη κυκλοφορίας του έτους εντός του οποίου λαμβάνει χώρα η μεταβίβαση αυτή.
Επομένως, κατά την μεταβίβαση οχήματος εντός του χρονικού διαστήματος της παράτασης, για να χορηγηθεί η σχετική βεβαίωση, πρέπει να καταβληθούν τα τέλη κυκλοφορίας του έτους 2022.
Ομοίως και στις περιπτώσεις χορήγησης βεβαίωσης περί μη οφειλής τελών κυκλοφορίας λόγω εξαγωγής / επαναταξινόμησης του οχήματος στο εξωτερικό, εντός της παράτασης, πρέπει να καταβληθούν τα τέλη του έτους της εξαγωγής / επαναταξινόμησης, προκειμένου να χορηγηθεί η σχετική βεβαίωση.
στ) Η παράταση καταβολής των τελών κυκλοφορίας και θέσης οχήματος σε ακινησία, ισχύει και για τη χορήγηση απαλλαγής από τέλη κυκλοφορίας σε αναπήρους δικαιούχους, κατόπιν αιτήματός τους εντός του χρονικού διαστήματος της παράτασης (δια της εκδόσεως σχετικής απόφασης Προϊσταμένου αρμόδιας ΔΟΥ), εφόσον βεβαίως πληρούνται και οι προϋποθέσεις του ισχύοντος περί απαλλαγών θεσμικού πλαισίου.
ζ) Σε περίπτωση μεταβολής των στοιχείων της άδειας κυκλοφορίας οχήματος εντός του χρονικού διαστήματος της παράτασης, λόγω αλλαγής των χαρακτηριστικών του οχήματος η οποία επηρεάζει το ύψος των τελών κυκλοφορίας (π.χ. υποκυβισμός), τα νέα τέλη οφείλονται από το επόμενο ημερολογιακό έτος της μεταβολής, σύμφωνα με τις διατάξεις της υποπαρ. Ε7 του αρ. πρώτου του ν.4093/2012, ήτοι το 2023. Για το 2022 καταβάλλονται, έως τη λήξη της παράτασης, τα αναλογούντα, προ της αλλαγής των χαρακτηριστικών του οχήματος (π. χ. προ του υποκυβισμού), τέλη κυκλοφορίας. Αυτονόητο είναι ότι στις περιπτώσεις μεταβολής των στοιχείων της άδειας κυκλοφορίας οχήματος εντός του χρονικού διαστήματος της παράτασης, η οποία δεν επηρεάζει το ύψος των τελών κυκλοφορίας (π. χ. αλλαγή χρώματος, αντικατάσταση άδειας κυκλοφορίας λόγω φθοράς, άρση παρακράτησης κυριότητας), τα τέλη καταβάλλονται μέχρι τη λήξη της προθεσμίας της παράτασης.
η) Στην περίπτωση που έχουν καταβληθεί τα τέλη κυκλοφορίας και στη συνέχεια εντός του χρονικού διαστήματος της παράτασης τεθεί το όχημα σε ακινησία (εκούσια ή αναγκαστική) ή διαγραφεί λόγω ανακύκλωσης, τα τέλη κυκλοφορίας δύνανται να επιστρέφονται κατόπιν αιτήματος του φορολογούμενου, ως αχρεωστήτως καταβληθέντα, χωρίς να απαιτείται για την θεμελίωση του αχρεώστητου να παρέλθει το έτος για το οποίο καταβλήθηκαν τα τέλη κυκλοφορίας (σχετ. ΠΟΛ.1158/2002).
θ) Διευκρινίζεται ότι η υποχρέωση καταβολής των τελών κυκλοφορίας τρέχοντος έτους (έτους 2022) πριν την άρση της ακινησίας, υφίσταται και στην περίπτωση άρσης ακινησίας εντός του χρόνου παράτασης, καθότι σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ. 22 του ν.2367/1953 και του άρθ. 36 του ν. 2093/1992, η ακινησία δεν αίρεται εάν ο κάτοχος του οχήματος δεν καταβάλει προηγουμένως τα τέλη κυκλοφορίας του έτους κατά το οποίο γίνεται η άρση.
ι) Επίσης, στην περίπτωση άρσης αναγκαστικής ακινησίας τα τέλη καταβάλλονται εντός 10 ημερών από το γεγονός που αίρει την ακινησία, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά από σχετικές διατάξεις νόμων (1066578/5748/0014/ΠΟΛ.1147/8.6.1994).

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.