Οδηγός επιβίωσης από… τις φορολογικές δηλώσεις

Μες στου Μαγιού τις μυρωδιές… ήλθε η ώρα για να βγει ο πρώτος λογαριασμός πληρωμής στην εφορία -λέγε με ΕΝΦΙΑ- αλλά και να αρχίσει ο πραγματικός χρόνος της υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, μιας και από πληροφορίες μας ακόμη περιμένουμε να ανέβουν στοιχεία από τις υπηρεσίες του δημοσίου. 

Απόστολος Αλωνιάτης* 

Σύμφωνα με απόφαση της Διοίκησης, όπως αυτή αποτυπώθηκε στην υπό στοιχεία Α.1034/9.3.2022 (ΦΕΚ 1098/Β’/11.3.2022), που αφορά τον τύπο και το περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2021, για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, πρέπει:

Α. Υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων
α. Οι ετήσιες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2021, των υπόχρεων της παρ. 1 του άρθρου 67 του ν.4172/2013 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος, εφεξής ΚΦΕ), υποβάλλονται υποχρεωτικά, με χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδικτύου και συγκεκριμένα με τη χρήση της διαδικτυακής Υπηρεσίας Υποβολής Δηλώσεων Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων της ΑΑΔΕ, μέσω της ψηφιακής πύλης myAADE, έως την ημερομηνία που ορίζουν οι οικείες διατάξεις. Οι ίδιες ημερομηνίες ισχύουν και για τις δηλώσεις που, κατ’ εξαίρεση, δε θα υποβληθούν με τον ανωτέρω τρόπο αλλά σε χειρόγραφη μορφή στις Δ.Ο.Υ.
β. Οι εκπρόθεσμες αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικών ετών 2016 και έπειτα, υποβάλλονται υποχρεωτικά με τη χρήση της ανωτέρω διαδικτυακής Υπηρεσίας υποβολής δηλώσεων μέσω της ψηφιακής πύλης myAADE.

Β. Υποβολή χειρόγραφης δήλωσης
Οι δηλώσεις που, κατ’ εξαίρεση, δεν υποβάλλονται με χρήση της διαδικτυακής Υπηρεσίας υποβολής δηλώσεων μέσω της ψηφιακής πύλης myAADE, κατά τα αναφερόμενα ανωτέρω, υποβάλλονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. είτε με αποστολή αιτήματος μέσω της πλατφόρμας “Τα Αιτήματά μου” στην ψηφιακή πύλη myAADE https://www1.aade.gr/gsisapps5/myaade/#!/arxiki), στο οποίο επισυνάπτεται αρχείο σάρωσης (scan) του εντύπου Ε1 της δήλωσης και των συνυποβαλλόμενων εντύπων (συμπληρωμένων), των συνοδευτικών δικαιολογητικών και λοιπών εγγράφων είτε με αποστολή των ανωτέρω με φυσικό φάκελο, ταχυδρομικά με συστημένη επιστολή ή με υπηρεσία ταχυμεταφοράς.
Τα στοιχεία επικοινωνίας των Δ.Ο.Υ. είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα της Α.Α.Δ.Ε. στο διαδίκτυο (www.aade.gr/menoy/aade/epikoinonia> ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ>ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ).
Ως ημερομηνία υποβολής των δηλώσεων που υποβάλλονται στη Δ.Ο.Υ. θεωρείται είτε η ημερομηνία αποστολής του αιτήματος στην πλατφόρμα “Τα Αιτήματά μου” της ΑΑΔΕ είτε η ημερομηνία αποστολής του φυσικού φακέλου που προκύπτει από τη σφραγίδα του Ταχυδρομείου ή της υπηρεσίας ταχυμεταφοράς.
Το αποδεικτικό του ταχυδρομείου ή της υπηρεσίας ταχυμεταφοράς, αποτελεί αποδεικτικό υποβολής της δήλωσης και υπέχει θέση απόδειξης παραλαβής εκ μέρους του αποδέκτη.
Επίσης, είναι δυνατή η υποβολή των ανωτέρω δηλώσεων με κατάθεση στο γραφείο πρωτοκόλλου της Δ.Ο.Υ. Μέσω της εφαρμογής «τα Ραντεβού μου» στην ψηφιακή πύλη myAADE παρέχεται η δυνατότητα προγραμματισμού ραντεβού για την υποβολή των δηλώσεων.
Κατά την υποβολή των δηλώσεων με χρήση της διαδικτυακής Υπηρεσίας υποβολής δηλώσεων μέσω της ψηφιακής πύλης myAADE, στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει ηλεκτρονική πληροφόρηση για ορισμένα εισοδήματα και φόρους, δύναται να μην εκκαθαρίζεται άμεσα η δήλωση και να ζητηθεί να προσκομισθούν ή να αποσταλούν τα δικαιολογητικά στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., μέσω της πλατφόρμας “Τα Αιτήματά μου” στην ψηφιακή πύλη myAADE και τους λοιπούς προβλεπόμενους τρόπους, εντός δεκαπέντε (15) ημερών.
Στις περιπτώσεις που κριθεί απαραίτητος ο έλεγχος των δικαιολογητικών των αρχικών ή τροποποιητικών δηλώσεων που υποβάλλονται με χρήση της διαδικτυακής Υπηρεσίας υποβολής δηλώσεων μέσω της ψηφιακής πύλης myAADE, οι φορολογούμενοι ειδοποιούνται μέσω μηνύματος να προσκομίσουν ή να αποστείλουν τα δικαιολογητικά στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., μέσω της πλατφόρμας “Τα Αιτήματά μου” στην ψηφιακή πύλη myAADE και τους λοιπούς τρόπους που προβλέπονται, εντός δεκαπέντε (15) ημερών.
Μετά το πέρας της ανωτέρω προθεσμίας, οι δηλώσεις εκκαθαρίζονται από τις Δ.Ο.Υ., διαγράφοντας ή διορθώνοντας, όπου απαιτείται, ποσά τα οποία συνεπάγονται φορολογική απαλλαγή, έκπτωση ή ελάφρυνση του δηλούμενου εισοδήματος ή μείωση του φόρου, τα οποία δεν καλύπτονται από ηλεκτρονικά αρχεία ούτε προσκομίζονται για αυτά τα κατάλληλα δικαιολογητικά σε φυσική μορφή και στη συνέχεια εκδίδονται οι πράξεις προσδιορισμού φόρου, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 32 ΚΦΔ (σχετ. η Ε.2162/2020 εγκύκλιος).

Γ. Υποβολή μέσω λογιστή
α. Τα παραπάνω ισχύουν για δηλώσεις που υποβάλλονται είτε από τους ίδιους τους φορολογούμενους με τους προσωπικούς τους κωδικούς πρόσβασης, είτε από εξουσιοδοτημένο φοροτεχνικό – λογιστή – λογιστικό γραφείο με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης.
β. Η εξουσιοδότηση προς τον φοροτεχνικό – λογιστή -λογιστικό γραφείο αφορά στη διαχείριση των εντύπων Ε1, Ε2 και Ε3 και πραγματοποιείται διαδικτυακά στην εφαρμογή διαχείρισης εξουσιοδοτήσεων του λογαριασμού του φορολογούμενου, μέσω της ψηφιακής πύλης myAADE.
γ. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 93 ν.4764/2020, σε περίπτωση που λογιστής – φοροτεχνικός βεβαιωμένα πάσχει από κορωνοϊό COVID-19 και εξαιτίας αυτού έχει νοσηλευτεί σε δημόσιο νοσοκομείο που παρέχει νοσηλεία για κορωνοϊό COVID-19, όπως αυτό αποδεικνύεται από τη σχετική βεβαίωση του εν λόγω νοσοκομείου, οι προθεσμίες υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος του ιδίου και των εντολέων πελατών του που λήγουν σε ημερομηνίες που συμπίπτουν με τη διάρκεια της νοσηλείας του, παρατείνονται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα που ακολουθεί τον μήνα του εξιτηρίου. Η εν λόγω ρύθμιση ισχύει για τους εντολείς πελάτες για τους οποίους ο λογιστής φοροτεχνικός αποδεδειγμένα έχει εξουσιοδοτηθεί με τον ανωτέρω αναφερόμενο τρόπο, κατά τον προηγούμενο μήνα της ημερομηνίας εισαγωγής του στο νοσοκομείο και παραμένει εξουσιοδοτημένος, σύμφωνα με τα στοιχεία της σχετικής εξουσιοδότησης. Σε περίπτωση θανάτου λογιστή φοροτεχνικού λόγω κορωνοϊού COVID-19, οι ως άνω προθεσμίες παρατείνονται μέχρι την εξουσιοδότηση του εντολέα πελάτη του σε άλλον λογιστή φοροτεχνικό και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν των τριών μηνών από την ημερομηνία θανάτου. Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις η δήλωση φορολογίας εισοδήματος υποβάλλεται εντός των νέων προθεσμιών στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., κατά τα αναφερόμενα στην παρ. 1γ του παρόντος, χωρίς την επιβολή προστίμου του άρθρου 54 και υπολογισμού του τόκου του άρθρου 53 του ν.4174/2013 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας, εφεξής ΚΦΔ).
Σημείωση: Σε περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα υποβολής με τη χρήση της διαδικτυακής Υπηρεσίας υποβολής δηλώσεων μέσω της ψηφιακής πύλης myAADE, λόγω αποδεδειγμένης τεχνικής αδυναμίας που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ή εφόσον κρίνεται από τον αρμόδιο Προϊστάμενο Δ.Ο.Υ. σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν συντρέχει αντικειμενική και πραγματική αδυναμία υποβολής της δήλωσης με τον ανωτέρω τρόπο, επιτρέπεται να υποβληθούν αυτές στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ., κατά τα αναφερόμενα στην παρ. 1γ του παρόντος. Αυτό ισχύει και στις περιπτώσεις που η προθεσμία υποβολής της δήλωσης λήγει στο τέλος του έτους, εφόσον υπάρχει αδυναμία υποβολής με τη χρήση της διαδικτυακής Υπηρεσίας υποβολής δηλώσεων μέσω της ψηφιακής πύλης myAADE.

Δ. Πότε είναι υποχρεωτική η υπογραφή λογιστή
Η υποχρέωση για την συμπλήρωση και υπογραφή υποχρεωτικά από λογιστή – φοροτεχνικό, αφορά το έντυπο Ε3 (Κατάσταση Οικονομικών Στοιχείων από Επιχειρηματική Δραστηριότητα) και Κατάστασης Φορολογικής Αναμόρφωσης φορολογικού έτους 2021.
Οι περιπτώσεις που το έντυπο Ε3 συμπληρώνεται υποχρεωτικά από λογιστή – φοροτεχνικό αναφέρονται στις σχετικές απόφαση του Υπουργού Οικονομικών όπως ισχύουν σήμερα, δηλαδή το άρθρο 38 του ν.2873/2000 – ΦΕΚ 285/Α’ και η ΠΟΛ.1008/2011 – ΦΕΚ 136/Β’, οι οποίες αναφέρουν ότι την υποχρέωση αυτή την έχουν:
α. για όλα τα νομικά πρόσωπα / νομικές οντότητες ανεξαρτήτως ύψους ακαθαρίστων εσόδων και ατομικές επιχειρήσεις με διπλογραφικά λογιστικά αρχεία,
β. για ατομικές επιχειρήσεις με απλογραφικά λογιστικά αρχεία με ακαθάριστα έσοδα πάνω από πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ για εμπορική δραστηριότητα ή για παροχή υπηρεσιών ή μικτή,
γ. για νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της περίπτωσης γ’ του άρθρου 45 του ν.4172/2013 όταν έχουν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα πάνω από πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ και τηρούν απλογραφικά λογιστικά αρχεία, καθώς και
δ. σε κάθε περίπτωση που υπάρχει ένδειξη ότι συμπληρώνεται από λογιστή- φοροτεχνικό, το έντυπο αυτό υποβάλλεται αποκλειστικά με τους κωδικούς του λογιστή – φοροτεχνικού και όχι με τους κωδικούς του επιχειρηματία (φυσικού ή νομικού προσώπου).
Στις περιπτώσεις αυτές η υποβολή των λοιπών εντύπων φορολογίας εισοδήματος δεν απαιτείται να γίνει με τους κωδικούς του λογιστή – φοροτεχνικού. (Ε.2025/17.3.2022).

Ποια επιδόματα και ποσά του ΟΑΕΔ δεν έχουν προσυμπληρωθεί
Αρκετοί φορολογούμενοι ψάχνουν να βρουν ποσά, που πήραν από τον ΟΑΕΔ, τα οποία χρειάζονται για να καλύψουν τεκμήρια.
Πρέπει να θυμίσουμε ότι κάποια από αυτά τα επιδόματα δεν θα τα βρουν προσυμπληρωμένα στη φορολογική τους δήλωση, επειδή απλούστατα δεν έχουν αποσταλεί με τις βεβαιώσεις.
Με την υπό στοιχεία απόφαση Α.1275/31.12.2021 (ΦΕΚ 6375/Β’/31.12.2021), η ΑΑΔΕ έδωσε οδηγίες για την αποστολή των βεβαιώσεων αποδοχών, τόκων και μερισμάτων για τα εισοδήματα του έτους 2021.
Σύμφωνα με την απόφαση δεν θεωρούνται εισόδημα και δεν θα σταλούν μέσω της βεβαίωσης τα παρακάτω ποσά:
i. Αμοιβές που καταβάλλονται σε μισθωτούς, και αφορούν αποζημίωση εξόδων διαμονής και σίτισης, ημερήσια αποζημίωση, αποζημίωση εξόδων κίνησης (περ. α’ και β’ παρ. 1 του άρθρου 14 του ν.4172/2013), επίδομα βιβλιοθήκης, δεν αποστέλλονται κατά την υποβολή του ηλεκτρονικού αρχείου βεβαιώσεων, καθόσον οι αμοιβές αυτές καταβάλλονται προκειμένου να αποζημιωθεί ο υπάλληλος για τα έξοδα που πραγματοποίησε για λογαριασμό της υπηρεσίας του.
ii. Για τον ίδιο λόγο δεν αποστέλλεται αρχείο, για την πρόσθετη μηνιαία αποζημίωση χρήσης και συντήρησης οχήματος της παρ. 7 του άρθρου 56 του ν.4611/2019 που καταβάλλεται σε εργαζόμενους που απασχολούνται στη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων και οι οποίοι χρησιμοποιούν για την εκτέλεση της εργασίας τους μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα δικής τους ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής (ΔΕΑΦ Α 1152016 ΕΞ 2019/29.10.2019 έγγραφο).
iii. Ομοίως, δεν αποστέλλεται αρχείο, για την ελεγκτική αποζημίωση που καταβάλλεται στους επιθεωρητές του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που διενεργούν ελέγχους (παρ. 1 του άρθρου 70 του ν.4647/2019).
iv. Επίσης, δεν αποστέλλεται αρχείο, για το επίδομα που χορηγείται στους δικαστικούς λειτουργούς και στα μέλη του κυρίου προσωπικού του ΝΣΚ προκειμένου για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση των υποθέσεων, καθώς και για την αντιστάθμιση δαπανών στις οποίες υποβάλλονται κατά την άσκηση του λειτουργήματός τους και των καθηκόντων τους (άρθρο 30 και παρ. Α3 του άρθρου 33 του ν.3205/2003), όπως και για την αποζημίωση εξόδων παράστασης που χορηγείται στους δικαιούχους δικαστικούς λειτουργούς και μέλη του κυρίου προσωπικού του ΝΣΚ (παρ. Α6 του άρθρου 30 και παρ. Α6 του άρθρου 33 του ν.3205/2003).
v. Περαιτέρω, δεν αποστέλλεται αρχείο, για το Επίδομα Στέγασης που σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν.4472/2017 θεσπίζεται από το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για νοικοκυριά που διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία ή επιβαρύνονται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας και το οποίο σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του ίδιου άρθρου και νόμου δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος. 

Ο ΟΠΕΚΑ δεν αποστέλλει αρχείο για τις ακόλουθες παροχές και υπηρεσίες που χορηγεί και διαχειρίζεται:
α. έξοδα κηδείας της περ. γ’ του άρθρου 4 του ν.4520/ 2018,
β. παροχές και υπηρεσίες του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας σύμφωνα με τον ν.3050/2002 (περ. δ’ του άρθρου 4 του ν.4520/2018),
γ. προνοιακές παροχές, οικονομικές και εισοδηματικές ενισχύσεις και κοινωνικές υπηρεσίες για την οικονομική στήριξη – ενίσχυση ειδικών και ευπαθών ομάδων (υποπερ. αα’, ββ’, γγ’ της περ. στ’ του άρθρου 4 του ν.4520/2018),
δ. παροχή της περ. θ’ του άρθρου 4 του ν.4520/2018, (η χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας στους μοναχούς και μοναχές που είναι εγγεγραμμένοι στα μοναχολόγια Ιερών Μονών ή Μητροπόλεων της Ελλάδας, εγκαταβιούν στις Ιερές Μονές,
ε. επίδομα ομογενών προσφύγων που χορηγείται βάσει των διατάξεων του ν.δ.57/1973 στα πλαίσια παροχής προγραμμάτων Κοινωνικής Προστασίας του οποίου η διαδικασία χορήγησης προβλέπεται από τις υπό στοιχεία Γ1α/οικ842/19.4.1988 (Β’ 242), Π3οικ/603/23.2.1994 (Β’ 148), Π3οικ.2091/6.6.1995 (Β’ 537), Π3/οικ.3427/5.10.1995 (Β’ 868) υπουργικές αποφάσεις (εκτός του μηνιαίου χρηματικού βοηθήματος),
στ. έκτακτες εφάπαξ οικονομικές ενισχύσεις σε δικαιούχους που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές,
ζ. επίδομα γέννησης (άρθρο 1 του ν.4659/2020) που χορηγείται στους δικαιούχους και το οποίο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν.4659/2020, μεταξύ άλλων, απαλλάσσεται από κάθε φόρο και εισφορά (συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ν.4172/2013) και δεν προσμετράται στο συνολικό, πραγματικό ή τεκμαρτό οικογενειακό εισόδημα.
Πολλά από τα παραπάνω ποσά, όπως είπαμε, μπορούν να καλύψουν τεκμήρια και γι’ αυτό οι φορολογούμενοι θα πρέπει να αιτηθούν βεβαίωσης από τον φορέα που εκδίδει αυτά τα επιδόματα, ώστε να συμπληρώσουν τους αντίστοιχους κωδικού του εντύπου της φορολογικής δήλωσης (έντυπο Ε1).

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.