Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τον ΕΝΦΙΑ του έτους 2020

 Απόστολος Αλωνιάτης*

Με καθυστέρηση, λόγω των εξαγγελιών του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη, εκδόθηκαν τα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ 2020.
Ο φόρος έχει υπολογιστεί με τις παλιές αντικειμενικές αξίες, αφού, λόγω πανδημίας και lockdown, ανεστάλησαν οι εργασίες των εμπειρογνωμόνων για την αναθεώρηση των τιμών ζώνης και την εναρμόνισή τους με τις εμπορικές αξίες.
Πέρα από τις τιμές υπολογισμού, με το άρθρο 35 του Ν.4701 (ΦΕΚ 128/Α’/1.7.2020), επεκτάθηκε και για το έτος 2020 η απαλλαγή των αγροτεμαχίων των φυσικών προσώπων από τον συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α., με στόχο τη φορολογική ελάφρυνση των φορολογουμένων.
Ακόμη χορηγήθηκε και για το έτος 2020 η ίδια μείωση που χορηγήθηκε και για το έτος 2019 στο συνολικό ποσό του ΕΝ.Φ.Ι.Α. φυσικών προσώπων ανάλογα με τη συνολική αξία της περιουσίας τους, με σκοπό τον εξορθολογισμό του συγκεκριμένου φόρου και τη φορολογική ελάφρυνση των φορολογουμένων.

 Τι λέει η εγκύκλιος

Σχετική είναι η εγκύκλιος Ε.2106/7.7.2020, και αναφέρεται στη μείωση ΕΝΦΙΑ φυσικών προσώπων 2020, με θέμα «Κοινοποίηση των διατάξεων των άρθρων 35 και 46 του Ν.4701/2020 (ΦΕΚ Α’ 128) για θέματα φορολογίας κεφαλαίου».
«1. Συγκεκριμένα, κατά τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 35, για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α., στη συνολική αξία των δικαιωμάτων επί ακινήτου δεν συνυπολογίζεται κατά το έτος 2020 η αξία των δικαιωμάτων επί γηπέδων εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού (αγροτεμαχίων), όπως ίσχυσε και κατά τα προηγούμενα έτη (2016 – 2019). Επίσης, στην παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου προβλέπεται ότι, κατά την εκκαθάριση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. φυσικών προσώπων έτους 2020, θα χορηγηθεί ποσοστιαία μείωση στο συνολικό ποσό του φόρου (κύριου και συμπληρωματικού) με κριτήριο την αξία της ακίνητης περιουσίας, όπως αυτή χορηγήθηκε για το έτος 2019 και προβλεπόταν στην παράγραφο 2Α του άρθρου 7 του Ν.4223/2013 (σχετ. Ε.2150/2019).»

Ποιες μειώσεις ισχύουν και για το 2020

Σύμφωνα λοιπόν με όσα ψηφίστηκαν, θα επέλθουν, και για το 2020 όπως και το 2019, μειώσεις στα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ ως εξής:
– 30% για ακίνητα αξίας έως 60.000 ευρώ
– 27% για ακίνητα αξίας έως 70.000 ευρώ
– 25% για ακίνητα αξίας έως 80.000 ευρώ
– 20% για ακίνητα αξίας έως 1.000.000 ευρώ
– 10% για ακίνητα αξίας άνω του 1.000.000 ευρώ
Η μείωση του ΕΝΦΙΑ υπολογίζεται στο συνολικό ποσό του φόρου (κύριου και συμπληρωματικού) που προκύπτει με βάση την ακίνητη περιουσία.
Στη συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας δεν συνυπολογίζεται η αξία των δικαιωμάτων επί των γηπέδων εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού.
Όπως είναι κατανοητό δεν θα εφαρμοστεί η εξαγγελία, ότι η μείωση του 2019 ήταν η πρώτη μείωση και θα έλθει και νέα μείωση που θα αφορά το 2020, σε επόμενα σχέδια νόμου· η οποία δεν κατατέθηκε ποτέ. Η διευκρίνηση για νέα μείωση το 2020 είχε δοθεί σε ερώτημα για την αναφορά του άρθρου «2Α. Ειδικά για το έτος 2019, χορηγείται μείωση στον ΕΝ.Φ.Ι.Α. φυσικών προσώπων, που προκύπτει…»

Παραδείγματα:

Μειώσεις ΕΝ.Φ.Ι.Α.*

* Για όσες περιουσίες είναι επιπλέον των 250.000 ευρώ υπολογίζεται και συμπληρωματικός φόρος

Σε 5+1 δόσεις η εξόφληση

Το υπουργείο με στόχο τη «διευκόλυνση» των φορολογουμένων, με την οποία δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες είτε να καταβάλουν την πρώτη από τις έξι μηνιαίες δόσεις του ΕΝΦΙΑ έως 30 Σεπτεμβρίου, είτε να καταβάλουν τις πρώτες δύο δόσεις του ΕΝΦΙΑ (Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου) μέχρι τις 30 Οκτωβρίου, χωρίς καμία προσαύξηση. Οι δόσεις πληρώνονται την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα δηλαδή:
– Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου 2020
– Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2020
– Δευτέρα 30 Νοεμβρίου 2020
– Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2020
– Παρασκευή 29 Ιανουάριου 2021
– Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2021
Επισημαίνεται ότι τα εκκαθαριστικά για τον ΕΝΦΙΑ θα ξεκινήσαν να αναρτώνται από 25 Σεπτεμβρίου αργά το απόγευμα και ολοκληρώθηκαν την Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου προκειμένου να γίνουν οι αναγκαίες αλλαγές στο σύστημα εκκαθάρισης του φόρου που οφείλονται στην πρόσφατη ρύθμιση, με την οποία απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ οι κάτοικοι των μικρών νησιών και των περιοχών που άλλαξε η αντικειμενική αξία. 

Προσοχή:
Α) Ο υπουργός Οικονομικών κ. Σταϊκούρας στις 22/9/2020 σε τηλεοπτική εκπομπή, δήλωσε ότι μέχρι την Παρασκευή 25.9.2020 θα αναρτηθούν τα εκκαθαριστικά του ΕΝ.Φ.Ι.Α. Οι πολίτες θα μπορέσουν να πληρώσουν διπλή δόση του ΕΝ.Φ.Ι.Α τον Οκτώβριο χωρίς πρόστιμο.
Β) Με το άρθρο 29 του Ν.4726/2020:
Επεκτείνεται η απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ των κατοίκων ακριτικών νησιών με πληθυσμό μικρότερο των 1.200 κατοίκων
– Επίσης με τις αποφάσεις Α.1210/2020, Α.1211/2020 και Α.1212/2020 παρατείνεται η καταβολή βεβαιωμένων Οφειλών (συμπεριλαμβάνεται και ο ΕΝΦΙΑ 2020 σε αυτές) έως τον Μάρτιο του 2021 στις περιοχές που επλήγησαν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που σημειώθηκαν στις 18 και 19/9/2020

Μειώσεις που παραμένουν
Για το 2020 συνεχίζουν να ισχύουν οι απαλλαγές σε ορισμένες κατηγορίες φορολογουμένων. 

Απαλλαγή κατά 50% του ΕΝΦΙΑ
Συγκεκριμένα, για να έχει ο φορολογούμενος την έκπτωση του 50%, θα πρέπει να έχει σωρευτικά τις παρακάτω προϋποθέσεις:
i. Το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» του προηγούμενου έτους να μην έχει υπερβεί τις 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και για κάθε εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας.
ii. Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων τα οποία κατέχει ο φορολογούμενος και τα λοιπά μέλη της οικογένειάς του να μην υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά μέτρα.
iii. Η συνολική αντικειμενική αξία των κτισμάτων και των εντός σχεδίων πόλεων οικοπέδων, που κατέχει ο φορολογούμενος ή η οικογένειά του, να μην υπερβαίνει τα 85.000 ευρώ αν πρόκειται για άγαμο, τα 150.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο χωρίς παιδιά και τα 200.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο με ένα ή δύο εξαρτώμενα τέκνα. 

Απαλλαγή κατά 100% του ΕΝΦΙΑ
Αντίστοιχα σε ότι αφορά στους τρίτεκνους, τους πολύτεκνους και τα άτομα με βαριά αναπηρία άνω του 80%, με βάση τα όσα ισχύουν σήμερα, δικαιούνται 100% απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ, σε περίπτωση που πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:
i. Το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» του προηγούμενου έτους δεν έχει υπερβεί τις 12.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος και
ii.  Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων, στα οποία κατέχουν δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας, ο υπόχρεος υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του δεν υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά μέτρα.
Να σημειώσουμε ότι οι φορολογούμενοι που έχουν στην κατοχή τους κενά ημιτελή κτίσματα, τα οποία δεν έχουν ακόμη ηλεκτροδοτηθεί ή ηλεκτροδοτούνται με εργοταξιακό ρεύμα, δικαιούνται έκπτωσης 60% στον ΕΝΦΙΑ που αναλογεί στα συγκεκριμένα κτίσματα.
Να θυμίσουμε ότι οι μειώσεις φόρου δίνονται βάσει των στοιχείων που έχουν δηλωθεί με την εμπρόθεσμη δήλωση και δεν μπορούν να αλλάξουν με τροποποιητική μετά την έκδοση του εκκαθαριστικού του ΕΝΦΙΑ, έστω και αν διαπιστωθεί λάθος στην δήλωση φορολογίας εισοδήματος.

Ψηφίστηκε πριν λίγες ημέρες (Ν.4726/2020)

Κατάργηση σε 28 νησιά
Ψηφίστηκε με το άρθρο 29 του Ν.4726/2020 (ΦΕΚ 181/Α’/18.9.2020) η απαλλαγή από τον Ε.Ν.Φ.Ι.Α. των δικαιωμάτων επί ακινήτων των κατοίκων σε μικρά ακριτικά νησιά.
“1. Στην παρ. 1 του άρθρου 3 του Ν.4223/2013 (Α’ 287) προστίθεται περ. θ) ως εξής:
«θ) Σε φυσικά πρόσωπα, φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας, των οποίων η κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του προηγούμενου φορολογικού έτους ευρίσκεται σε μικρά ακριτικά νησιά με πληθυσμό κάτω των χιλίων διακοσίων (1.200) κατοίκων, βάσει των ως άνω δηλώσεων, των Περιφερειακών Ενοτήτων Ικαρίας, Λήμνου, Σάμου, Χίου, Καλύμνου, Καρπάθου, Ρόδου και Κω, καθώς και στον Δήμο Γαύδου της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και στον Δήμο Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων της Περιφερειακής Ενότητας Κέρκυρας. Η απαλλαγή αφορά αποκλειστικά στα δικαιώματα επί των ακινήτων του προηγούμενου εδαφίου που βρίσκονται στα νησιά αυτά.»
Η διάταξη του άρθρου αυτού ισχύει από την κατάθεσή της στη Βουλή των Ελλήνων και εφαρμόζεται για τον υπολογισμό του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) έτους 2020 και επομένων.”

Να θυμίσουμε ακόμη ότι παράταση απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ των πληττόμενων περιοχών από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018, δόθηκε με το Νόμο 4714/2020 (ΦΕΚ 148/Α’/31.7.2020).
Άρθρο 96. Τροποποίηση του άρθρου 3 του Ν.4223/2013 – Απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ για το έτος 2020 των ακινήτων στις πληγείσες περιοχές από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018.
Η παρ. 7 του άρθρου 3 του Ν.4223/2013 (Α’ 287) αντικαθίσταται ως εξής:
«7. Ειδικά για τα έτη 2018, 2019 και 2020 απαλλάσσονται τα ακίνητα που ευρίσκονται σε περιοχές της Περιφέρειας Αττικής και της Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας, τις οποίες έπληξαν οι πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018, εφόσον οι ιδιοκτήτες τους είναι κάτοχοι Δελτίου Επανελέγχου ή Έκθεσης Αυτοψίας ή Πρωτοκόλλου Αυτοψίας Επικινδύνως Ετοιμόρροπου Κτηρίου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που θα έχουν εκδοθεί έως τις 31.12.2020, και κατά τον κρίσιμο χρόνο η κυριότητα ή τα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα στο ακίνητο ανήκουν στον υπόχρεο σε φόρο για τα έτη αυτά. Για τα έτη 2018, 2019 και 2020 απαλλάσσονται από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. τα δικαιώματα επί του συνόλου της ακίνητης περιουσίας των θανόντων εξαιτίας των πυρκαγιών του προηγούμενου εδαφίου.»

 Πως θα εκτυπώσετε το εκκαθαριστικό σας

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της ΑΑΔΕ στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.aade.gr
Κάντε κλικ «Ο λογαριασμός μου» της ενότητας «MyTaxisnet».
Η είσοδος στο λογαριασμό γίνεται με κωδικούς του Taxisnet (username και password).
Κάντε κλικ στο «Εφαρμογές Taxisnet».
Πατήσετε στο «Εφαρμογή Περιουσιολογίου Ε9» και στη συνέχεια κάντε κλικ «ΕΙΣΟΔΟΣ» στην επόμενη σελίδα.
Στην αριστερή στήλη αλλάξτε το έτος αναφοράς από 2021 σε 2020.
Στις «Εκτυπώσεις» θα πατήσετε τη δεύτερη επιλογή (Εκτύπωση εκκαθαριστικού τελευταίας εκκαθάρισης για το έτος 2020).
Για να δείτε και να εκτυπώσετε το εκκαθαριστικό του 2020, θα πατήσετε στο εικονίδιο του εκτυπωτή επάνω δεξιά.

Τροποποιητικές Δηλώσεις Ε9 

Διόρθωση λαθών ακόμη και …. κατόπιν εορτής
Τα πιο συχνά λάθη, που αυξάνουν το φόρο, αφορούν κυρίως τα ημιτελή κτίσματα, τα κτίσματα που βρίσκονται σε αγροτεμάχια, παραλείψεις στην δήλωση των εμπράγματων δικαιωμάτων και της συνιδιοκτησίας, καθώς και στη δήλωση των κύριων και βοηθητικών χώρων.
Ακόμα όμως και μετά την έκδοση του εκκαθαριστικού, οι φορολογούμενοι θα έχουν τη δυνατότητα να εξαλείψουν τις επιπλέον χρεώσεις, υποβάλλοντας τροποποιητικές δηλώσεις Ε9 για να δηλώσουν ορθά τα ακίνητα που κατείχαν την 1η-1-2020.
Η ηλεκτρονική εφαρμογή για την υποβολή τροποποιητικών-διορθωτικών δηλώσεων Ε9 έτους 2020 αναμένεται εντός του Σεπτεμβρίου να τεθεί ξανά σε λειτουργία, στην ιστοσελίδα της (Α.Α.Δ.Ε.).
Όσοι φορολογούμενοι διαπιστώσουν παραλείψεις ή λάθη σε δηλώσεις Ε9 προηγούμενων ετών με αποτέλεσμα η εικόνα της περιουσιακής κατάστασης της 1ης-1-2020 να μην αποτυπώνεται ορθά, θα χρειαστεί να υποβάλουν διορθωτικές δηλώσεις και για τα παλαιότερα έτη.
Οι αλλαγές θα γίνουν και τα παλαιότερα χρόνια, τουλάχιστον μια πενταετία πίσω, με πρόστιμο εκπροθέσμου 100 ευρώ ανά ακίνητο, και χαρτόσημο 2,4% (102,40) για όλα τα χρόνια που αυτές θα γίνουν, δηλαδή πρόστιμο ανά ακίνητο και όχι ανά χρόνο.
Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η υποβολή των διορθωτικών αυτών δηλώσεων δεν συνεπάγεται την επιβάρυνση τους με το αυτοτελές πρόστιμο εκπρόθεσμης υποβολής των 100 ευρώ, τουλάχιστον μέχρι να ολοκληρωθεί η ένταξη των περιοχών των ακινήτων τους στο Κτηματολόγιο.
Η υποβολή διορθωτικών δηλώσεων στοιχείων ακινήτων (Ε9) θα είναι δυνατή μέσω της εφαρμογής «Ε9 Περιουσιολόγιο» που βρίσκεται στο λογαριασμό κάθε φορολογούμενου στο σύστημα TAXISNET (στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.aade.gr).
Σε κάθε περίπτωση, μετά την ηλεκτρονική υποβολή διορθωτικής δήλωσης με σκοπό την μείωση του αρχικώς βεβαιωθέντος ΕΝ.Φ.Ι.Α., για ένα ή περισσότερα από τα έτη 2014-2020, θα εκδοθεί νέο εκκαθαριστικό σημείωμα ΕΝ.Φ.Ι.Α. μόνο για κάθε έτος για το οποίο προκύπτει μείωση του φόρου μέχρι 300 ευρώ.
Αν από την υποβολή της διορθωτικής δήλωσης προκύψει μείωση του αρχικώς βεβαιωθέντος ΕΝ.Φ.Ι.Α. πάνω από 300 ευρώ, τότε ο φορολογούμενος θα κληθεί με ηλεκτρονικό μήνυμα μέσω του ΤΑΧΙSNET να προσέλθει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. προσκομίζοντας όλα τα δικαιολογητικά που επιβεβαιώνουν το λόγο υποβολής της διορθωτικής δήλωσης, προκειμένου να γίνει έλεγχος και να οριστικοποιηθεί το αποτέλεσμα της εκκαθάρισης.

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.