Απόστολος Αλωνιάτης*

Τελικά οι φετινές δηλώσεις κινδυνεύουν να γίνουν ανέκδοτο. Τελειώνει σχεδόν και ο μήνας Ιούλιος και δεν μπορούμε ακόμη να στείλουμε δηλώσεις, αν και κατά τ’ άλλα ανοίξαμε 27 Μαΐου δηλαδή μετράει σχεδόν δύο μήνες που είναι ανοιχτό το σύστημα αλλά μόνο για να μας δείχνει την προθεσμία λήξης υποβολής.
Το κράτος αποδεικνύει για μια ακόμη φορά ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί τα του οίκου του, μιας και δεν μπορεί να στείλει αρχεία στο taxisnet για όλα τα επιδόματα που έχουν δοθεί από το υπουργείο Εργασίας για τις αναστολές, δηλαδή τα αρχικά 800 ευρώ για Μάρτιο Απρίλιο, τα 534 ευρώ στη συνέχεια, το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, αλλά και το υπουργείο Οικονομικών δεν μπορεί να ανεβάσει την επιδότηση των 600 ευρώ που πήραν οι επιστήμονες για το γνωστό «σχοιλ ελικίκου».
Εκατοντάδες λοιπόν δηλώσεις είναι έτοιμες ν’ ανέβουν στο σύστημα, αλλά δεν μπορούν να σταλούν γιατί δεν έχουν «ανέβει» αυτά τα ποσά ακόμη, αλλά και γιατί οι σχετικές αιτιολογίες είναι «κλειδωμένες» με αποτέλεσμα να μην μπορούν να συμπληρωθούν από τους φορολογούμενους, παρόλες τις οδηγίες που έχουν δοθεί από την Ανεξάρτητα Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).
Θα αποτελέσει άραγε αστεία δικαιολογία για την παράταση ή όχι της ημερομηνίας λήξης των δηλώσεων, καλά δεν σας φτάνουν τρεις μήνες για την υποβολή των δηλώσεων, γιατί μπήκαμε στον Ιούλιο και χάθηκε ήδη ένας μήνας από τους τρείς, …ρητορική η ερώτηση μάλλον. 

Επιδότηση λόγω Covid 19

Σύμφωνα με απάντηση που δόθηκε από την ΑΑΔΕ σχετικά με τα επιδόματα (ΔΕΑΦ/1051307/ΕΞ 2021), σε επιστολή του Οικονομικού Επιμελητήριου (ΟΕΕ):

«Ως προς τα αναφερόμενα στην επιστολή σας για την προσυμπλήρωση ποσών που αποτελούν εισόδημα ή αποζημίωση (κωδ.617-618 και κωδ.781-782, αντίστοιχα)

• Για τα ποσά που υπόκεινται σε φόρο ή αποτελούν εισόδημα που όμως απαλλάσσεται από φόρο και εισφορά αλληλεγγύης (Κωδ. 617-618), διενεργείται προσυμπλήρωση από την ΑΑΔΕ με βάση τα στοιχεία που αποστέλλουν οι φορείς που τα χορήγησαν. Αν δεν έχει αποσταλεί σχετικό αρχείο από τον αρμόδιο φορέα, μπορούν να συμπληρωθούν από τον ίδιο το φορολογούμενο (Κωδ. 657-658).

• Τα ποσά που δεν αποτελούν εισόδημα αλλά αποζημίωση συμπληρώνονται προαιρετικά από τον φορολογούμενο στους κωδικούς 781-782 και χρησιμεύουν μόνο στην κάλυψη τεκμηρίων διαβίωσης ή απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Στην κατηγορία αυτή ανήκει και η συντριπτική πλειονότητα των ενισχύσεων που δόθηκαν εντός του 2020 για την αντιμετώπιση της πανδημίας.»

Όπως γνωρίζετε, τα ποσά των κωδικών 781-782 συμπληρώνονται από τον ίδιο τον φορολογούμενο, ο οποίος τα γνωρίζει και τα επικαλείται. Ωστόσο, για την περαιτέρω διευκόλυνση των φορολογουμένων, για πρώτη φορά φέτος, η ΑΑΔΕ προχώρησε σε προσυμπλήρωση των κωδικών 781-782. Ειδικότερα, από την προηγούμενη εβδομάδα, έχει προσυμπληρώσει στους κωδικούς αυτούς ποσά Επιστρεπτέας Προκαταβολής και Αποζημιώσεων Ειδικού Σκοπού που καταβλήθηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών μέσω της ΑΑΔΕ και είναι σε διαρκή συνεργασία με τους λοιπούς φορείς που χορήγησαν αντίστοιχες ενισχύσεις αποζημιωτικού χαρακτήρα, ώστε να τις συμπεριλάβει και αυτές στους κωδικούς 781-782.

Επιδοτήσεις ενοικίων

Τα ποσά που συμψηφίστηκαν εντός του 2020 με οφειλές στη φορολογική διοίκηση, λόγω είσπραξης μειωμένου μισθώματος, δεν αναγράφονται στη δήλωση, καθώς οι συμψηφισμοί φόρων δεν δύναται να καλύψουν τεκμήρια διαβίωσης ή απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.
Τα ποσά των αποζημιώσεων που έλαβαν οι φορολογούμενοι επειδή εισέπραξαν μειωμένα μισθώματα μηνών Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου 2020, λόγω Covid 19, θα αναγραφούν στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος του επόμενου φορολογικού έτους, καθώς καταβλήθηκαν εντός του 2021. (Δελτίο Τύπου 7.6.2021)

Τεκμήριο αγοράς ακινήτου σε μικρότερη αξία

Ένα από τα πολλά πρόβλημα που έχουν δημιουργηθεί φέτος, είναι και η δήλωση της αγοράς ακινήτου σαν τεκμήριο.
«γ) Αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή δεξαμενής κολύμβησης. Ως τίμημα αγοράς λαμβάνεται το ποσό της συνολικής επιβάρυνσης, όπως προκύπτει από τα οικεία πωλητήρια συμβόλαια, εκτός εάν από έλεγχο προκύπτει μεγαλύτερο ποσό, οπότε λαμβάνεται υπόψη αυτό. (άρθρο 32 ΚΦΕ)».
Δηλαδή στους κωδικούς 735-736, θα έπρεπε να ανεβούν τα ποσά που δόθηκαν μέσα στο φορολογικό έτος 2020, συν τα έξοδα για την αγορά του ακινήτου, διότι, όπως λέει και το σχετικό άρθρο, στα ποσά των κωδικών αυτών θα συμπεριληφθεί το άθροισμα του τιμήματος, του φόρου μεταβίβασης ακινήτων, των συμβολαιογραφικών εξόδων καθώς και λοιπών εξόδων και φόρων, που καταβλήθηκαν το 2020 για την αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων.
Παρόλα αυτά αν στο ποσό δεν βάλει ο φορολογούμενος την αντικειμενική αξία και τα έσοδα, η δήλωση βγαίνει σε έλεγχο.
Όπως επισημαίνει η ΑΑΔΕ στο έγγραφο ΔΕΑΦ/1051307/ΕΞ 2021:
«Ως προς τα αναφερόμενα στην επιστολή σας για το τεκμήριο αγοράς ακινήτων (κωδ. 735-736)
Σύμφωνα με το νόμο, στην περίπτωση απόκτησης ακινήτου, ως δαπάνη αγοράς λαμβάνεται το πραγματικό τίμημα, όπως έχει καταγραφεί στα ηλεκτρονικά βιβλία μεταγραφής Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτων των ΔΟΥ και όχι η τυχόν μικρότερη αντικειμενική αξία. Οπότε στην περίπτωση αναγραφής στη δήλωση μικρότερου ποσού, η δήλωση οδηγείται για έλεγχο στη ΔΟΥ και ο φορολογούμενος χρειάζεται να αποστείλει ψηφιακά το αντίστοιχο συμβόλαιο αγοράς στη ΔΟΥ για την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης της δήλωσης.
Συνεπώς, όσα αναφέρονται στην επιστολή σας δεν είναι «σφάλμα», αλλά εφαρμογή των συστημικών ελέγχων για την ορθή δήλωση των δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τα συμβόλαια που οι φορολογούμενοι έχουν υπογράψει.»
Συνεπώς, όσα αναφέρονται στην επιστολή σας δεν είναι «σφάλμα», αλλά εφαρμογή των συστημικών ελέγχων για την ορθή δήλωση των δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τα συμβόλαια που οι φορολογούμενοι έχουν υπογράψει.»
Δηλαδή, στο όνομα της πάταξης της φοροδιαφυγής ΑΛΛΑ κύρια στο όνομα της αδυναμίας μηχανογράφησης του τμήματος ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ, δηλαδή της ηλεκτρονική καταγραφής των συμβολαίων μεταβιβάσεων με πώληση ή με γονική παροχή ή κληρονομιά, πρέπει να μπούμε στην «ηλεκτρονική» γραφειοκρατία.
Κατά τα άλλα το MyDATA μας μάρανε!!
Συμπερασματικά, λοιπόν, έχουμε ένα φορολογούμενο που αγόρασε ένα σπίτι αξίας 100.000 και θα το εξοφλήσω σε 5 χρόνια με την κατάθεση 20.000 σε δυο δόσεις, 10.000 τον Ιουνίου και 10.000 τον Δεκέμβριο. Το πραγματικό γεγονός είναι ότι έχω τεκμήριο 20.000 για 5 χρόνια. Κάθε χρόνο θα πρέπει να πηγαίνει το συμβόλαιο στην ΔΟΥ γιατί κάθε χρόνο θα βγαίνω σε έλεγχο.
Άρα κάθε χρόνο και μέχρι να γίνει η εκκαθάριση ο φορολογούμενος αυτός θα χάνει ότι επίδομα θα λήγει μέχρι την ημερομηνία αυτή, όπως και τις αιτήσεις για το Α21, τους παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς, κ.λπ. Διότι είναι γνωστό ότι σε όλα αυτά και όσα άλλα έχουν ως κριτήριο το εισόδημα, θέλει εκκαθαριστικό εφορίας.

Δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής

Σχετικά με τις αποδείξεις με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (Κωδ. 049-050), η ΑΑΔΕ διευκρινίζει ότι όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, και φέτος οι κωδικοί 049-050 δεν προσυμπληρώνονται από την ΑΑΔΕ, καθώς την πλήρη εικόνα των εν λόγω δαπανών έχει ο ίδιος φορολογούμενος. Για τη διευκόλυνση των φορολογουμένων, υπάρχει σχετικό πεδίο όπου ο κάθε φορολογούμενος μπορεί να δει τα ποσά ετήσιων δαπανών που έχει αποστείλει γι’ αυτόν η τράπεζά του. Εφόσον συμφωνεί με αυτά, μπορεί να μεταφέρει το άθροισμα τους στους παραπάνω κωδικούς. Εφόσον διαπιστώσει κάποιο σφάλμα, μπορεί να συμπληρώσει το ορθό κατά την κρίση του ποσό.
Συνεπώς, η διαδικασία αυτή είναι από ετών γνωστή και δεν αποτελεί ειδικό ζήτημα ή πρόβλημα των φετινών δηλώσεων.

e-αποδείξεις και εξαιρούμενοι

Εδώ θα πρέπει να γίνει διευκρίνηση ότι μετά τον Ν.4646/2019, που επέβαλε την κάλυψη του 30% του πραγματικού εισοδήματος που αφορά μισθούς, συντάξεις, εισόδημα από ενοίκια, σε αποδείξεις που έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, όσες κατηγορίες φορολογουμένων απαλλάσσονται από την συλλογή αυτών των αποδείξεων ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ ΑΠΟΔΕΙΞΕΩΝ και συμπλήρωση των κωδικών 049-050.
Οι φορολογούμενοι αυτοί συμπληρώνουν τους κωδικούς 023-024, που από το φορολογικό έτος 2020 και εφεξής, συμπληρώνονται από τους φορολογούμενους που απαλλάσσονται από την υποχρέωση πραγματοποίησης δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και κλικάρουν μια από της παρακάτω επιλογές που αφορούν τον λόγω απαλλαγής τους.
Τα πρόσωπα που εμπίπτουν στην εν λόγω εξαίρεση είναι τα ακόλουθα:

• Φορολογούμενοι που έχουν συμπληρώσει το εβδομηκοστό (70ό) έτος της ηλικίας τους ήτοι όσοι γεννήθηκαν έως και την 31-12-1950.
• Άτομα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω.
• Όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
• Οι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.
• Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή.
• Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (για το φορολογικό έτος 2020 όσοι γεννήθηκαν από την 1-1-2002 και έπειτα).
• Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
• Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους. Ως τουριστικοί τόποι ορίζονται όσοι περιλαμβάνονται στο Π.Δ. 899/1976, όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 664/1977.
• Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, του άρθρου 29 του ν.4659/2020 [(πρώην Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ)].
• Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των έξι (6) μηνών).
• Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα.
• Οι φυλακισμένοι.

 Ειδικές κατηγορίες απαλλαγής

Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι κωδικοί αυτοί 023-024 αφορούν τα πρόσωπα που γενικώς απαλλάσσονται από την υποχρέωση επίκλησης δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, καθώς και, ειδικά για φέτος, τους φορολογουμένους άνω των 60 ετών (ειδικά για τους τελευταίους, η σχετική πληροφορία λαμβάνεται από το αρχείο του μητρώου της ΑΑΔΕ).
Οι κωδικοί αυτοί δεν συμπληρώνονται από πληττόμενους από την πανδημία.
Γι’ αυτούς, προστέθηκαν επιπλέον κωδικοί στον πίνακα 9 (κωδ.985-986), οι οποίοι προ-συμπληρώνονται με βάση τα διαθέσιμα αρχεία και οι φορολογούμενοι αυτοί απαλλάσσονται φέτος τόσο από την υποχρέωση επίκλησης δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής δαπάνες όσο και, υπό προϋποθέσεις, από για τις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης.
Συνεπώς, δεν υπάρχει κάποια περίπτωση δικαιούχων εξαίρεσης από την επίκληση δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής που δεν έχει αντιμετωπιστεί μέσα από την εφαρμογή υποβολής δηλώσεων Ε1. 

Λοιπές Αλλαγές

Κλείνοντας θα θέλαμε να αναφερθούμε και στις υπόλοιπες παρατηρήσεις που έδωσε με το δελτίο τύπου στις 7.6.2021 και την ΔΕΑΦ/1051307/ΕΞ 2021.
Έχουν ήδη προσυμπληρωθεί στον κωδικό 999 του εντύπου Ε3 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, τα ποσά που εισέπραξαν οι επιχειρήσεις εντός του έτους 2020 ως Επιστρεπτέα Προκαταβολή.
Προσοχή: Οι επιστρεπτέες προκαταβολές που καταβλήθηκαν μέσα στο 2020, πρέπει να αντιμετωπισθούν ως δάνεια και δεν θα επηρεάσουν το φορολογικό αποτέλεσμα.
Για την περαιτέρω διευκόλυνση των φορολογουμένων, τα παραπάνω ποσά Επιστρεπτέας Προκαταβολής και Αποζημιώσεων Ειδικού Σκοπού θα έχουν προσυμπληρωθεί κατά περίπτωση στους κωδικούς 781-782 του εντύπου Ε1.

*Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.