Οι εξαγγελίες έγιναν πρόταση σχεδίου νόμου, το οποίο και ανέβηκε στο  opengov, για διαβούλευση.

 Απόστολος Αλωνιάτης*

Το εν λόγω σχέδιο νόμου δεν περιλαμβάνει μόνο την πρόταση της κυβέρνησης για την τεκμαρτή φορολόγηση των αυτοαπασχολουμένων, αλλά και μια σειρά άλλα φορολογικά θέματα, όπως:
– Βραχυχρόνιες μισθώσεις: Το νέο πλαίσιο φορολόγησης
– myDATA: Καθολική εφαρμογή και παράταση χορήγησης κινήτρων για ηλεκτρονική τιμολόγηση
– Διαφορετικός τρόπος φορολόγησης στη σύσταση μονοπρόσωπων εταιρειών που προέρχονται από μετατροπή ατομικής επιχειρήσεις μετά την εφαρμογή του νέο σύστημα τεκμαρτής φορολόγησης επιχειρεί το Υπ.Οικ.
– Πρόστιμα myDATA
– Τεκμαρτή φορολόγηση επαγγελματιών – Πως θα εφαρμοστεί
– Έως 3.000 ευρώ η επιβράβευση για καταγγελία μέσω QRcode appodixi
– Τέλος επιτηδεύματος: Οι περιπτώσεις όπου μειώνεται κατά 50% και 25
– Μη αναγνώριση δαπανών που δεν έχουν «ανέβει» στο myDATA.
Σήμερα θα θέλαμε να σας παρουσιάσουμε τα προτεινόμενα πρόστιμα για τη μη ενημέρωση από τις επιχειρήσεις της πλατφόρμας myDATA. 

Τι λέει η πρόταση
Με την πρόταση του Υπουργείου οικονομίας και Οικονομικών, στο Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ), προστίθεται νέο άρθρο που αφορά τα πρόστιμα της μη διαβίβασης τιμολόγιών εσόδων, παραστατικών αυτοτιμολόγησης, τίτλων κτήσεις, λογιστικών εγγραφών.
Πιο συγκεκραμένα οι προτεινόμενες διατάξεις έχουν ως εξής:
Στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4987/2022, Α’ 206), μετά το άρθρο 54ΙΒ, προστίθεται άρθρο 54ΙΓ ως εξής:

«Άρθρο 54ΙΓ
Κυρώσεις για παράβαση της υποχρέωσης προς ηλεκτρονική διαβίβαση δεδομένων στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων
1. Σε οντότητα που παραβιάζει την υποχρέωση της παρ. 1 του άρθρου 15Α παραλείποντας να διαβιβάσει ή διαβιβάζοντας εκπρόθεσμα τα δεδομένα των εκδιδόμενων λογιστικών αρχείων στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) επιβάλλονται οι εξής κυρώσεις:

Διαβίβαση παραστατικών εσόδων
α) Αν, ως εκδότης, δεν διαβιβάσει συνόψεις εκδοθέντων παραστατικών εσόδων τιμολόγησης, εξόδων αυτοτιμολόγησης, τίτλων κτήσης και λογιστικών στοιχείων που εκδίδονται κατ’ εφαρμογή ειδικών φορολογικών διατάξεων, πρόστιμο ίσο με το δέκα τοις εκατό (10%) της καθαρής αξίας κάθε μη διαβιβασθέντος στοιχείου, που δεν μπορεί να υπερβαίνει τα διακόσια πενήντα ευρώ (250 €) σε ημερήσια βάση και τις εκατό χιλιάδες ευρώ (100.000 €) ανά φορολογικό έτος,

Διαβίβαση λογιστικών εγγραφών
β) αν δεν διαβιβάσει δεδομένα που αφορούν εγγραφές μισθοδοσίας, αποσβέσεων και λοιπές εγγραφές τακτοποίησης εσόδων και εξόδων για σκοπούς προσδιορισμού του λογιστικού και φορολογικού αποτελέσματος ή δεν διαβιβάσει, ως εκδότης τιμολόγησης ή ως λήπτης αυτοτιμολόγησης, χαρακτηρισμούς δεδομένων εσόδων, με αποτέλεσμα οι χαρακτηρισμοί αυτοί να μην περιληφθούν στην οικεία δήλωση φορολογίας εισοδήματος, πρόστιμο διακοσίων πενήντα ευρώ (250 €) ανά φορολογικό έτος για κάθε παράβαση, εφόσον πρόκειται για υπόχρεο τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος, και πρόστιμο πεντακοσίων ευρώ (500 €) ανά φορολογικό έτος για κάθε παράβαση, εφόσον πρόκειται για υπόχρεο τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος,

Διαβίβαση παραλήψεων – αποκλίσεων
γ) αν διαβιβάσει ως εκδότης σύνοψη εκδοθέντος παραστατικού, μετά από διαβίβαση παράλειψης ή απόκλισης από τον λήπτη, εφόσον η αρχική διαβιβασθείσα αξία είναι μικρότερη της πραγματικής, πρόστιμο ίσο με το πέντε τοις εκατό (5%) της καθαρής αξίας κάθε μη διαβιβασθέντος στοιχείου,

Διαβίβαση Δελτίων Αποστολής
δ) αν δεν διαβιβάσει ψηφιακά παραστατικά διακίνησης, πρόστιμο εκατό ευρώ (100 €) για κάθε παράβαση μη διαβίβασης, που δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πεντακόσια ευρώ (500 €) σε ημερήσια βάση και τις είκοσι χιλιάδες ευρώ (20.000 €) ανά φορολογικό έτος και
(Προσοχή! Η υποχρέωση ανάρτησης στην σελίδα του myDATA παραστατικών διακίνησης δεν έχει ακόμη γίνει υποχρεωτική και βρίσκεται σε επεξεργασία των τεχνικών θεμάτων.)

Διαβίβαση λοιπών παραστατικών
ε) αν δεν διαβιβάσει λοιπά παραστατικά είσπραξης, επιστροφής ή παραγγελίας, πρόστιμο εκατό ευρώ (100 €) για κάθε παράβαση μη διαβίβασης.
Προσοχή! Τα παραστατικά αυτά θεσμοθετήθηκαν με την απόφαση Α.1170/2023, η οποία Τροποποίηση της υπό στοιχεία Α.1138/12.6.2020 κοινής απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών και του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) «Καθορισμός της έκτασης εφαρμογής, του χρόνου και της διαδικασίας ηλεκτρονικής διαβίβασης δεδομένων στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, καθώς και κάθε άλλου αναγκαίου θέματος για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 15Α του Ν.4174/2013 (ΚΦΔ)» (Β’ 2470), βασική απόφαση για την εφαρμογή των myDATA.

Με επιβολή προστίμου
Δεν επιβάλλεται πρόστιμο αν το παραστατικό εσόδου με το οποίο τα λοιπά παραστατικά είσπραξης συσχετίζονται έχει εκδοθεί προ κάθε φορολογικού ελέγχου.

Πρόστιμο για εκπρόθεσμη ενημέρωση
Σε περίπτωση παραβάσεων εκπρόθεσμης διαβίβασης των περ. α), β) και δ) επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το πενήντα τοις εκατό (50%) του αντίστοιχου προστίμου που προβλέπεται σε περίπτωση μη διαβίβασης.

Επαναλαμβανόμενες παραβάσεις
«2. Αν διαπραχθεί η ίδια παράβαση εντός πέντε (5) ετών από την κοινοποίηση πράξης επιβολής προστίμου της παρ. 1, τα πρόστιμα της παρ. 1 διπλασιάζονται και για κάθε νέα ίδια παράβαση εντός της πενταετίας τετραπλασιάζονται, χωρίς να υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια των περ. α), β) και δ) της παρ. 1 ανά φορολογικό έτος. Η Α.Α.Δ.Ε. δύναται να δημοσιοποιεί τα στοιχεία των οντοτήτων που, κατά την έννοια του πρώτου εδαφίου, υποτροπιάζουν ως προς την παράβαση της περ. α) της παρ. 1.» 

ΠΡΟΣΤΙΜΑ Διαβίβασης MyData
Τιμολογίων Εσόδων, Αποδείξεων Λιανικής Εσόδων (ΑΛΠ ή ΑΠΥ), τίτλων κτήσης 

 Παράδειγμα 1:
1ος: Έλεγχος έστω την επόμενη ημέρα από την έκδοση του εσόδου ή οποιαδήποτε στιγμή, διαπιστώνει πως ΔΕΝ έχουν διαβιβαστεί στο MyData 2 τιμολόγια των 1.000€ έκαστο. Πρόστιμο 2*1000*10%=200€ για τη μέρα αυτή.
2ος έλεγχος μετά το 1ο πρόστιμο για όμοια ποσά : 2*1000*20%=400€ περιοριζόμενο στα 250€ για την ημέρα αυτή.

 Παράδειγμα 2: Έλεγχος μετά από μήνες διαπιστώνει πως διαβιβάστηκαν στο MyData 2 τιμολόγια των 1.000€ έκαστο ΜΕΤΑ από Δήλωση των εσόδων ως Απόκλιση στο MyData από τον πελάτη της επιχείρησης (οι πελάτες θα δηλώνουν αποκλίσεις για να μπορούν να εκπέσουν το ΦΠΑ στις δηλώσεις ΦΠΑ). Πρόστιμο 2*1000*5%=100€ για τη μέρα αυτή. 

Παράδειγμα 3: Έλεγχος μετά από μήνες διαπιστώνει πως διαβιβάστηκαν στο MyData 2 τιμολόγια των 1.000€ έκαστο ΕΚΠΡΟΘΕΣΜΑ ΜΕΤΑ την ημερομηνία έκδοσης (σύγκριση ημερομηνίας τιμολογίου & ημερομηνίας διαβίβασης)
 Πρόστιμο 2*1000*5%=100€ για τη μέρα αυτή. 

Χρόνος έναρξης προστίμων
Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών μετά από εισήγηση του Διοικητή ορίζονται η έναρξη εφαρμογής και οι οντότητες, στις οποίες εφαρμόζονται οι παρ. 1 και 2.
Με απόφαση του Διοικητή καθορίζονται η διαδικασία και οι λεπτομέρειες εφαρμογής των κυρώσεων της παρ. 1, οι όροι και οι προϋποθέσεις για τη δημοσιοποίηση των στοιχείων των υπότροπων οντοτήτων της παρ. 2, ο τρόπος, ο χρόνος και το μέσο δημοσιοποίησης, καθώς και κάθε άλλο ειδικότερο θέμα για την εφαρμογή του παρόντος.».

Δηλαδή, για την εφαρμογή των προστίμων για τα myDATA, περιμένουμε δυο αποφάσεις. Μια από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής και μια από τον Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), για τον τρόπο και τις λεπτομέρειες εφαρμογής τους.

Αντιδράσεις
Οι αντιδράσεις για τα πρόστιμα είναι πολλές και μπορεί να τις δει κανείς, όχι μόνο από τις ανακοινώσεις που έχουν βγει από τους συλλόγους και τα επιμελητήρια, αλλά και από τις αναρτήσεις που έχουν γίνει στην διεύθυνση της διαβούλευσης (opengov | σχόλια).
Καταγράφοντας μερικές από αυτές τις παρατηρήσεις-σχόλια στο νομοσχέδιο, είναι:
– ότι η πλατφόρμα δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, και άρα δεν μπορούν να θεσμοθετηθούν τέτοια εξοντωτικά πρόστιμα, επίσης
– ότι υπάρχει έντονο το προστιμοκεντρικό μοντέλο, και ότι είναι οριζόντιο και άδικο, να θεσμοθετούνται τα πρόστιμα χωρίς να έχει περάσει αρκετός χρόνος να δοκιμαστεί το νέο αυτό εγχείρημα και
– εν τέλη δεν αντιμετωπίζει το θέμα της φοροδιαφυγής.
Ακόμη ότι τα κόστη που έχει επωμιστεί η αγορά για τις προσαρμογές στο σύνολο των μέτρων του myData, POS κλπ. σε λογισμικά, εξοπλισμό και χρονοώρες, είναι δυσανάλογα και δεν δικαιολογούνται από τα ελάχιστα συγκριτικά επιπλέον έσοδα που θα δηλωθούν και το μέγεθος των προστίμων καθιστούν το χαρακτήρα των προστίμων αυτών περισσότερο φοροεισπρακτικό παρά αποτρεπτικό της όποιας παράβασης.
Αναμένουμε να δούμε το τελικό κείμενο του σχεδίου νόμου και το κατά πόσο το υπουργείο θα λάβει υπόψη του τις παρατηρήσεις της διαβούλευσης.

Αναγνώριση δαπάνης
Όπως θα παρατηρήσατε στα όσα γράψαμε μέχρι τώρα, δεν υπάρχει πρόταση για θεσμοθέτηση προστίμων για τη μη αναρτήσει εξόδων ή τον μη χαρακτηρισμό παραστατικών από τον λήπτη.
Δεν είναι όμως έτσι ακριβώς. Να θυμίσουμε εδώ τις δηλώσεις τόσο του αρμόδιου υφυπουργού όσο και του διοικητή της ΑΑΔΕ, ότι από 1.1.2024 θα «κλειδώσει» η Περιοδική Δήλωση ΦΠΑ και δεν θα δέχεται έσοδα λιγότερα από αυτά που είναι στο myDATA και έξοδα περισσότερα από αυτά που έχουν ανέβει στην πλατφόρμα.
Οι εξαγγελίες αυτές προτείνεται να θεσμοθετηθούν για όλα τα έντυπα και για τον καθορισμό του λογιστικού και φορολογικού αποτελέσματός των επιχειρήσεων.
Πιο συγκεκριμένα στο σχέδιο νόμου που είναι σε δημόσια διαβούλευση, γίνεται τροποποίηση του άρθρου 15Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4987/2022, Α’ 206), περί υποχρεωτικής ηλεκτρονικής διαβίβασης πληροφοριών.
Πιο συγκεκριμένα με την παράγραφο 2 του τροποποιημένου άρθρου, ουσιαστικά η φορολογική διοίκηση δεν λαμβάνει υπόψη της τις δαπάνες που δεν έχουν διαβιβαστεί στην πλατφόρμα του myDATA, άσχετα αν αυτές προέρχονται από νόμιμα παραστατικά, τιμολόγια, Αποδείξεις Λιανικών Συναλλαγών αγοράς αγαθών ή λήψεις παροχής υπηρεσιών, είτε από παραστατικά που σύμφωνα με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (ΕΛΠ -Ν.4308/2014).

Προσοχή! Σύμφωνα με τα ΕΛΠ και την ερμηνεία τους στην ΠΟΛ.1003/13.12.2014

«ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 – ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Άρθρο 8: Τιμολόγιο πώλησης
Παράγραφος 1
8.1.1 Η παράγραφος αυτή, σύμφωνα με την Οδηγία 2006/112/ΕΚ ορίζει με σαφήνεια ότι «τιμολόγιο» εκδίδεται για πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών και σε κάθε περίπτωση συναλλαγής που υπόκειται σε Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.).
8.1.2 Για την είσπραξη αποζημιώσεων, επιδοτήσεων, οικονομικών ενισχύσεων, επιστροφών τόκων, εισφορών και λοιπών συναφών εσόδων, δεν προβλέπεται ή έκδοση τιμολογίου από την Οδηγία 2006/112/ΕΕ. Η συναλλαγή δύναται να τεκμηριώνεται από παραστατικό που εκδίδει ο χορηγών το σχετικό ποσό ή η τράπεζα που το καταβάλλει (π.χ. απόφαση επιχορήγησης, βεβαίωση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ που περιλαμβάνει τα στοιχεία του δικαιούχου, το ποσό, την ημερομηνία ή άλλο ανάλογο στοιχείο).
Παράγραφος 2
8.2.1 Η απαιτούμενη αποδοχή (παράγραφος 2) του τιμολογίου πώλησης (ή έγγραφου που εξομοιώνεται με τιμολόγιο) εκ μέρους του παραλήπτη των αγαθών ή υπηρεσιών που υπόκεινται σε τιμολόγηση μπορεί να διενεργείται με κάθε πρόσφορο τρόπο, έγγραφο ή ηλεκτρονικό. Ενδεικτικά, η εξόφληση του τιμολογίου θεωρείται ως έμμεση αποδοχή αυτού.
Η διατύπωση της σχετικής παραγράφου στο προτεινόμενο νομοσχέδιο έχει ως εξής:
 «2. Η αξία των φορολογητέων πράξεων και των εσόδων που λαμβάνεται υπόψη από τη Φορολογική Διοίκηση για τον προσδιορισμό του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας και του φόρου εισοδήματος για κάθε οντότητα δεν δύναται να υπολείπεται αυτών που προκύπτουν από τα παραστατικά που έχουν διαβιβασθεί ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ σύμφωνα με την παρ. 1. Εκπτώσεις φόρων και δαπάνες προς έκπτωση δεν λαμβάνονται υπόψη, αν τα παραστατικά στα οποία στηρίζονται δεν έχουν διαβιβασθεί ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ σύμφωνα με την παρ. 1.». 

Τι λένε οι λογιστές
Ζητήσαμε την άποψη των λογιστών – φοροτεχνικών σχετικά με τη μη αναγνώριση των δαπανών που δεν θα έχουν διαβιβαστεί στην πλατφόρμα του myDATA.
Παραθέτουμε ορισμένες από τις απόψεις:
– Το άρθρο έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το σύνολο σχεδόν των φορολογικών νομοθετικών διατάξεων και κυρίως με το βασικό φορολογικό νομοθέτημα ως προς την έκπτωση των δαπανών, δηλαδή τις προϋποθέσεις του άρθρου 22 του ν.4172/2013 αλλά και των χρόνων έκδοσης των παραστατικών, άρθρων του Ν. 4308/2014 (ΕΛΠ).
– Οι κανόνες της λογιστικής επιστήμης υποτάσσονται με το άρθρο αυτό στις πληροφοριακές και πληροφορικής φύσεως απαιτήσεις μιας ημιτελούς, δύσχρηστης και κακοσχεδιασμένης πλατφόρμας διαβίβασης.
– Η έμμεση επιβολή ποινής της μη αναγνώρισης έκπτωσης φόρου ΦΠΑ, σε περίπτωση μη διαβίβασης παραστατικών από τρίτο πρόσωπο (προμηθευτή), χωρίς υπαιτιότητα της ίδιας της επιχείρησης, καταστρατηγεί κάθε έννοια δικαίου. Σημειωτέων πως το ΦΠΑ έχει ήδη πληρωθεί από την επιχείρηση στον προμηθευτή. Το ΣτΕ, έχει εκδώσει πλήθος αποφάσεων, κρίνοντας πως είναι γενική αρχή του δικαίου, ότι η συνδρομή στο πρόσωπο του παραβάτη του στοιχείου της υπαιτιότητας αποτελεί προϋπόθεση για την επιβολή της κύρωσης.
Η έμμεση επιβολή υποχρέωσης διαβίβασης απόκλισης είναι υποκατάσταση των ελεγκτικών διαδικασιών του κράτους και μεταφορά της υποχρέωσης στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Η δυνατότητα δήλωσης απόκλισης δεν θεραπεύει την αντισυνταγματικότητα της επιβολής κύρωσης στην επιχείρηση λόγω υπαιτιότητας τρίτου.

Υ.Γ. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους συναδέλφους λογιστές – φοροτεχνικούς Δαμιανό Ευστρατιάδη και Θέμη Μπουρνά.

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.