Μια διαφορετική έκθεση Θεσσαλονίκης ζήσαμε αυτή τη χρονιά. Από τη μια πλευρά ήταν η τελευταία έκθεση με αυτήν τη μορφή, μιας και όπως έχει ανακοινωθεί, από τη σημερινή διαρρύθμισή της θα μείνουν μόνο το πρώτο κτήριο που έγινε στην έκθεση και ο πύργος, και τα υπόλοιπα κτήρια θα γκρεμιστούν και θα γίνει νέα διαρρύθμιση.

Απόστολος Αλωνιάτης*

Αποτέλεσμα, η έκθεση να μη γίνει το 2024! Βέβαια αυτά τα ακούμε τα τελευταία δέκα χρόνια, άρα θα περιμένουμε να δούμε τις μπουλντόζες να μπαίνουν στην έκθεση για να πειστούμε ότι όντως θα γίνει η ανάπλασή της!
Από την άλλη είχαμε εξαγγελίες, που δεν ήταν στη συνήθη γραμμή των υποσχέσεων που δίνονται στις πρωθυπουργικές ομιλίες στη ΔΕΘ, μιας και είναι ακόμη νωπά τα γεγονότα και οι καταστροφές στον Έβρο και τον θεσσαλικό κάμπο, με τους νεκρούς ανθρώπους, τα νεκρά ζώα, τα καμένα στρέμματα, τα πλημμυρισμένα χωριά και χωράφια.

Ομιλία πρωθυπουργού
Για μια ακόμη χρονιά η ομιλία του πρωθυπουργού έφερε νέα μέτρα που ενδιαφέρουν άμεσα τις επιχειρήσεις και τους πολίτες αυτής της χώρας.
Σταχυολογώντας τα όσα ειπώθηκαν δια στόματος Κυριάκου Μητσοτάκη στη φετινή ΔΕΘ, σημειώνουμε τα παρακάτω:
– Το market pass θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος του έτους, όμως μόνο για Θεσσαλία και Έβρο.
– Από τον Δεκέμβριο αυξάνεται κατά 8% το Ελάχιστο Εγγυημένο εισόδημα.
– Από τον Απρίλιο του 2024 θα έχουμε νέα αύξηση του κατώτατου μισθού.
– Τον Ιανουάριο θα δοθεί έκτακτη βοήθεια σε όσους αδικεί η προσωπική διαφορά.
– Από 1.1.2024 ξεπαγώνουν οι τριετίες και κάθε επίδομα προϋπηρεσίας που βρίσκονταν σε αναστολή από το 2012.
– Από 1.1.2024 τα εισοδήματα από βραχυχρόνιες μισθώσεις από 3 ή περισσότερα ακίνητα θα υπόκεινται σε ΦΠΑ και στα τέλη που ισχύουν για ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια.
– Οι ηλεκτρονικές πληρωμές θα επεκταθούν σε όλη τη λιανική αγορά υποχρεωτικά. Επίσης, οι αγοροπωλησίες ακινήτων θα γίνονται υποχρεωτικά μόνο με ηλεκτρονικές πληρωμές και καταργούνται οριστικά τα μετρητά.
– Δρομολογούνται τα ηλεκτρονικά τιμολόγια και τα ηλεκτρονικά βιβλία και τα δηλωμένα έσοδα του φορολογούμενου δεν θα μπορεί πια να υπολείπονται εκείνων που προκύπτουν από την ηλεκτρονική ενημέρωση.
– Ως έξοδα, ειδικά για τους ελεύθερους επαγγελματίες, θα υπολογίζονται μόνο όσα έχουν δηλωθεί στην πλατφόρμα myDATA.
– Από τον Ιανουάριο ενεργοποιείται το ψηφιακό δελτίο αποστολής.
– Οι λιανικές συναλλαγές άνω των 500 ευρώ με μετρητά που απαγορεύονται στο εξής θα έχουν πρόστιμο διπλάσιο του ύψους τους.

Υποχρεωτική ασφάλιση για φυσικές καταστροφές
Ο πρωθυπουργός εξήγγειλε και την υποχρεωτική ασφάλιση των ακινήτων, και όχι μόνο, από φυσικές καταστροφές, πέρα από την νομοθετημένη ασφάλιση των ακινήτων και την φοροαπαλλαγή του 10% από τον ΕΝΦΙΑ.
Πιο συγκεκριμένα, και σύμφωνα με τις εξαγγελίες:
«Η ασφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών για μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις πρέπει να καταστεί άμεσα υποχρεωτική, ενώ θα προχωρήσει γρήγορα και η αναδιάρθρωση της ασφάλισης στην αγροτική παραγωγή.
Και ναι, είναι καιρός να ξεκινήσει και στην Ελλάδα ένας δημόσιος διάλογος για την υποχρεωτική ασφάλιση όλων των περιουσιών, όλων των σπιτιών, όλων των παραγωγικών μονάδων από φυσικές καταστροφές. Σε έναν τόπο που αντιμετωπίζει φωτιές, πλημμύρες αλλά και σεισμούς, η επιδίωξη αυτή γίνεται μονόδρομος. Είναι ταυτόχρονα και μία μορφή συλλογικής προστασίας στην οποία έχουμε χρέος να μετέχουμε όλοι.».

Εξειδίκευση των μέτρων
Την Τρίτη 19 Σεπτεμβρίου, σε κοινή συνέντευξη τύπου, το οικονομικό επιτελείο δηλαδή ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης και οι υφυπουργοί Χάρης Θεοχάρης και Θάνος Πετραλιάς, εξειδίκευσε τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν στην Θεσσαλονίκη.
Πιο συγκεκριμένα, ο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αναφέρθηκε σε μια σειρά παρεμβάσεων που προωθούνται, τονίζοντας ότι η οικονομική πολιτική της χώρας θα κινηθεί σε τέσσερις άξονες:
– Ο πρώτος άξονας αφορά στον τραπεζικό κλάδο.
– Ο δεύτερος άξονας στην πάταξη φοροδιαφυγής.
– Ο τρίτος άξονας στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος.
– Ο τέταρτος άξονας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τα μέτρα για τις φυσικές καταστροφές. 

Τράπεζες
Αναφορικά με τις τράπεζες ο κ. Χατζηδάκης είπε ότι αλλαγές θα γίνουν σε πέντε άξονες.
Παρεμβάσεις για να καταστεί πιο εύκολη η χορήγηση δανείων και από μην τραπεζικά ιδρύματα. Αυτό θα επεκταθεί προκειμένου να καλύψει και άλλες κατηγορίες δανείων όπως και τα στεγαστικά δάνεια. Όπως εξήγησε, αυτό γίνεται και στο εξωτερικό, ενώ υπάρχει ενδιαφέρον.
Ακόμη:
– Η χρήση του προγράμματος Ηρακλής για τις εκκρεμότητες που υπάρχουν. Στο σημείο αυτό τόνισε το οικονομικό επιτελείο βρίσκεται σε συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
– Νομοσχέδιο που θα θεσπίζει κανόνες διαφάνειας και υποχρεώσεων για τους servicers. Στο πλαίσιο αυτό θα θεσπιστούν και κυρώσεις για τους servicers.
Όπως επισήμανε ο κ. Χατζηδάκης, η κυβέρνηση είναι υπέρ της χρήσης της υπηρεσίας IRIS για τις εγχρήματες συναλλαγές μέσω των συστημικών τραπεζών και μάλιστα όπως είπε χαρακτηριστικά η «κυβέρνηση αγκαλιάζει την υπηρεσία IRIS. Αυτή έγινε με πρωτοβουλία των τραπεζών και αφορά διατραπεζικές συναλλαγές. Η κυβέρνηση στηρίζει τη χρήση και την επέκταση της εφαρμογής.
Τέλος σημείωσε ότι προχωράει η απομείωση του ΤΧΣ από τις τράπεζες, μια κίνηση που εκτιμάει ότι θα ωφελήσει τον τραπεζικό κλάδο αλλά και την ελληνική οικονομία.

Φοροδιαφυγή
Η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής είναι ένα μαραθώνιος, δεν είναι ένα σπριντ και η μάχη θα είναι συνεχής, τόνισε παίρνοντας τον λόγο ο υφυπουργός Οικονομικών, Χάρης Θεοχάρης.
Ο υφυπουργός υποστήριξε ότι ο λόγο για τον οποίο επιθυμούμε την πάταξη της φοροδιαφυγής δεν είναι πρωτίστως για να ενισχυθούν τα έσοδα: είναι ζήτημα δικαιοσύνης. Και πρόσθεσε ότι η «μάχη» αυτή θα δοθεί σε τρείς άξονες:
– Το φορολογικό σύστημα.
– Ενίσχυση ηλεκτρονικών πληρωμών.
– Ενίσχυση ελέγχων και εργαλείων.

Επίσης παρουσίασε τα 10 μέτρα για την πάταξη της φοροδιαφυγής!
1. Ολοκληρώνεται η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS τους πρώτους μήνες του 2024 (αφορά 450.000 περίπου επιχειρήσεις). Έτσι θα πιστοποιείται ότι κάθε συναλλαγή POS θα καταγράφεται στην ταμειακή μηχανή και τα δεδομένα θα διαβιβάζονται σε σχεδόν πραγματικό χρόνο στην ΑΑΔΕ.
2. Καθίστανται μέσα στο 2024 υποχρεωτικά τα ηλεκτρονικά τιμολόγια. Ώστε οι συναλλαγές να διασταυρώνονται 2.και να επαληθεύονται σε πραγματικό χρόνο! Παράλληλα αυξάνονται, αυτοματοποιούνται και ψηφιοποιούνται οι έλεγχοι των φορολογικών αρχών.
3. Εφαρμόζονται καθολικά τα ηλεκτρονικά βιβλία (myDATA). Τα έσοδα που δηλώνονται δεν μπορεί να υπολείπονται από αυτά που προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση (myDATA, ταμειακές-POS), ενώ ως τιμολόγια εξόδων θα προσμετρώνται για φορολογικούς σκοπούς μόνο όσα έχουν διαβιβαστεί ηλεκτρονικά στο myDATA. Η επέκταση του myDATA βρίσκεται σε εξέλιξη και η πλήρης εφαρμογή θα ολοκληρωθεί εντός του 2024.
4. Επεκτείνεται η υποχρέωση κατοχής συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών (EFT/POS) στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν την υποχρέωση. Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές οδήγησαν στην αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ και στον περιορισμό της διακίνησης «μαύρου» χρήματος και η επέκτασή τους θα διευρύνει τη φορολογική βάση, θα διευκολύνει το έργο των ελεγκτικών μηχανισμών και θα περιορίσει τα περιθώρια φοροδιαφυγής.
5. Θεσμοθετείται η υποχρέωση αγοραπωλησίας ακινήτων μόνο με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Τα συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων θα αναγράφουν υποχρεωτικά την εξόφληση του τιμήματος μεταβίβασης αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Στόχος, να καταργηθεί η δυνατότητα αγοράς ακινήτων με μετρητά, η οποία συντηρεί φαινόμενα φοροδιαφυγής και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.

Σημειώνεται ότι από την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας myPROPERTY (Μάρτιος 2021) έχουν καταχωριστεί 42.613 δηλώσεις μεταβίβασης ακινήτων, το τίμημα των οποίων εξοφλήθηκε αποκλειστικά με μετρητά και ανέρχεται αθροιστικά στα 462.493.710,3 €. Έχουν καταχωριστεί επιπλέον 41.741 δηλώσεις μεταβίβασης ακινήτων το τίμημα των οποίων εξοφλήθηκε εν μέρει μόνο με μετρητά και ανέρχεται αθροιστικά στα 2.980.580.395.13€ (το ποσό είναι το συνολικό για τις δηλώσεις αυτές, διότι δεν καταχωρείται διακριτά το ποσό που καταβάλλεται με μετρητά).
Συνολικά οι μεταβιβάσεις που έγιναν αποκλειστικά ή εν μέρει με μετρητά αποτελούν το 24,9 % του συνόλου των μεταβιβάσεων (μία στις τέσσερις).
6. Ενεργοποιείται το ψηφιακό δελτίο αποστολής (πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως πριν από το τέλος του ίδιου έτους) με στόχο να γίνεται σε πραγματικό χρόνο (real time) η παρακολούθηση των διακινούμενων αγαθών.
7. Αυξάνεται το πρόστιμο χρήσης μετρητών άνω των 500 ευρώ, σε ποσό διπλάσιο της συναλλαγής, με ενίσχυση των ελέγχων για εφαρμογή του μέτρου μέσω ψηφιακής πληροφόρησης.
8. Θεσμοθετείται η πληρωμή της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (επιδόματα τέκνων, επίδομα γέννησης, επιδόματα ανεργίας) μέσω χρεωστικών καρτών. Σε συνδυασμό με την διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, το μέτρο αποκλείει την διοχέτευση των επιδομάτων προς την παραοικονομία.
9. Αποκλείονται οι παραβάτες λαθρεμπορίας από συνεργασία με όλες τις εταιρίες εμπορίας καυσίμων, με νομοθετική ρύθμιση με την οποία θεσμοθετείται η υποχρέωση λήψης μέτρων δέουσας επιμέλειας στην εφοδιαστική αλυσίδα καυσίμων, η δημιουργία μητρώου παραβατών και η απαγόρευση συνεργασίας με παραβάτες λαθρεμπορίας.
Στόχος, το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο να ενισχύσει την υποχρέωση και την ευθύνη όσων συμμετέχουν στην εφοδιαστική αλυσίδα καυσίμων να προβαίνουν στους αναγκαίους ελέγχους για τα πρόσωπα με τα οποία συναλλάσσονται και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου.
10. Στον τομέα των βραχυχρόνιων μισθώσεων θεσμοθετείται συνδυασμός παρεμβάσεων.

Να σημειώσουμε ότι ο υπουργός Οικονομικών ερωτηθείς για την αλλαγή της φορολόγησης των Επιτηδευματιών που δρουν με ατομικές επιχειρήσεις και των πρώην ελευθέρων επαγγελματιών, ανακοίνωσε ότι θα επίκεινται αλλαγές, αλλά δεν θέλησε να ανοίξει τα χαρτιά του πάνω σε αυτό το θέμα, απαντώντας ότι μελετώνται οι τρόποι φορολόγησης και όταν το οικονομικό επιτελείο θα είναι έτοιμο, τότε το σχέδιο νόμου θα δοθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Αναμένουμε την κατάθεση των σχετικών νομοσχεδίων στη Βουλή και θα επανέλθουμε.

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.