Τα μυστικά της ηλεκτρονικής υποβολή δήλωσης φόρου δωρεών, γονικών παροχών

Απόστολος Αλωνιάτης*

Φτάνοντας στις τελευταίες ημέρες του χρόνου, αναλογιζόμαστε τις εκκρεμότητες που έχουμε και τις βρίσκουμε πολλές.
Ήδη ανακοινώθηκε η παράταση της εξόφλησης της επιστρεπτέας προκαταβολής, όπου κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στη Βουλή, για τον προϋπολογισμό, ο κ. Σταϊκούρας, ανέφερε ότι μετατίθεται η πληρωμή της πρώτης εκ των 60 άτοκων δόσεων της επιστρεπτέας προκαταβολής, από την 31η Ιανουαρίου 2022, στις 30 Ιουνίου 2022.
Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα αποπληρωμής του συνόλου του επιστρεπτέου ποσού έως τις 31 Μαρτίου 2022 με έκπτωση 15% επί του ποσού προς επιστροφή.
Ακόμη ο υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε ότι:
i. Επεκτείνεται η περίοδος λήξης των πιστωτικών που έχουν εκδοθεί στο Πρόγραμμα των Παγίων Δαπανών, έως τις 30 Ιουνίου 2022.
ii. Επεκτείνεται το Πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ με την επιδότηση μέρους του μισθολογικού και ασφαλιστικού κόστους για εργαζόμενους, έως τις 31 Μαρτίου 2022.
iii. Παρατείνονται, όπως συζητάμε αυτές τις ημέρες στη Βουλή, οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ για αγαθά που χρησιμοποιούνται στην αιμοκάθαρση, καθώς και στα μέσα ατομικής προστασίας και υγιεινής για την προστασία από ιούς, έως τις 30 Ιουνίου 2022. Επίσης, παρατείνεται η αναστολή της υποχρέωσης των Μονάδων Χρόνιας Αιμοκάθαρσης να καταβάλλουν στο Δημόσιο το 5% των νοσηλίων που εισπράττουν, έως τις 30 Ιουνίου 2022.
iv. Από το 2022 και για 3 έτη, επιλεγμένες δαπάνες που αφορούν σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση, εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κατά τον χρόνο της πραγματοποίησής τους, προσαυξημένες κατά ποσοστό έως 100%.

Παράταση ρυθμίσεων
Ανοιχτό είναι ακόμη το ενδεχόμενο παράτασης στην προθεσμία έναρξης αποπληρωμής των χρεών της πανδημίας και τη ρύθμιση των 36-72 δόσεων. Μέχρι στιγμής οι αιτήσεις ένταξης στη ρύθμιση κινούνται σε πολύ αργούς ρυθμούς. Από τους περίπου 830.000 δικαιούχους ρύθμισης οφειλών με ευνοϊκούς όρους, αιτήσεις ρύθμισης έχουν υποβάλει μέχρι τώρα περίπου 30.000 φυσικά και νομικά πρόσωπα. Δεν αποκλείεται λοιπόν, τις τελευταίες ημέρες του χρόνου να αυξηθούν οι αιτήσεις για ένταξη στην ρύθμιση, έτσι αναμένετε να δοθεί μια μικρή παράταση για την αποπληρωμή των χρεών προς την εφορία. Η παράταση θα αφορά και τις ασφαλιστικές εισφορές, αφού παρά το γεγονός ότι το ΚΕΑΟ έχει βεβαιώσει τα χρέη των μη μισθωτών ασφαλισμένων, δεν έχει βεβαιώσει τα χρέη των εργοδοτών. Το οικονομικό επιτελείο έχει καταθέσει στην Βουλή  πολυνομοσχέδιο με θέματα όπως οι e-αποδείξεις και η μεταβίβαση με παλαιές αντικειμενικές αξίες, αλλά αναμένουμε τι άλλο από τις εκκρεμότητες θα καλυφθούν μέχρι την ψήφισή του.

Ηλεκτρονική η δήλωση Δωρεάς/Γονικής Παροχής
Με την απόφαση Α.1249/9.12.2021 (ΦΕΚ 5779/Β’/10.12.2021), δόθηκαν οδηγίες από την διοίκηση για την Ηλεκτρονική υποβολή δήλωσης φόρου δωρεών, γονικών παροχών.
Να θυμίσουμε εδώ ότι θα πρέπει μέχρι το τέλος του χρόνου να προχωρήσουν σε δήλωση γονικών παροχών ή γενικότερα δωρεών σε χρήμα όσοι θέλουν να καλύψουν τεκμήρια για το φορολογικό έτος 2021, ώστε να μην επιβαρυνθούν με επιπλέον φόρο επί της διαφοράς των τεκμηρίων που δεν μπορούν να καλύψουν είτε με τα εισοδήματα του 2021, είτε με «ανάλωση φορολογικών αποθεμάτων», ή όπως είναι γνωστή με ανάλωση κεφαλαίου.

Ποιες δηλώσεις αφορά
Οι αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις φόρου δωρεάς και γονικής παροχής, για τη σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου δωρεάς ή γονικής παροχής υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω της εφαρμογής «myPROPERTY – Φορολογία Δωρεών – Γονικών Παροχών» της Α.Α.Δ.Ε., εφόσον η φορολογική υποχρέωση γεννιέται μετά την έναρξη της ηλεκτρονικής εφαρμογής και αφορούν:
α) ακίνητα τα οποία βρίσκονται σε περιοχές στις οποίες ισχύει το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού αξίας ακινήτων (Α.Π.Α.Α.),
β) κινητά περιουσιακά στοιχεία κάθε είδους (ενδεικτικά μετοχές, απαιτήσεις, αξίες, αυτοκίνητα, έργα τέχνης, κ.λπ.) και
γ) χρηματικά ποσά προς τα πρόσωπα που υπάγονται στην Α’ κατηγορία της παρ. 1 του άρθρου 29 του Κώδικα.
Ηλεκτρονικά επίσης υποβάλλονται και οι δηλώσεις για τη ματαίωση σύνταξης συμβολαιογραφικού εγγράφου, εφόσον οι αρχικές έχουν υποβληθεί με τον ίδιο τρόπο. Γεωτρήσεις και κατασκευές επί ακινήτων εντός Α.Π.Α.Α. (ενδεικτικά πέργκολες, υπόστεγα κ.λπ.), η αξία των οποίων δεν προσδιορίζεται με τα έντυπα προσδιορισμού αξίας ακινήτων, περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική δήλωση με αγοραία αξία δηλούμενα στην κατηγορία των κινητών.

Υπόχρεοι
Ανά συμβόλαιο συντάσσεται κατά κανόνα μία δήλωση ανά ζεύγος δωρητή/δωρεοδόχου, ανεξαρτήτως του αριθμού και του είδους των μεταβιβαζόμενων περιουσιακών στοιχείων (ακινήτων, κινητών, μετρητών). Δωρητές και δωρεοδόχοι μπορεί να είναι είτε φυσικά είτε νομικά πρόσωπα καθώς και τα πρόσωπα της παρ. 3 του άρθρου 25 του Κώδικα . Σε περίπτωση περισσότερων του ενός δωρητών ή δωρεοδόχων συντάσσονται αντίστοιχα, περισσότερες δηλώσεις ανά συμβόλαιο.
Σημείωση: Τα πρόσωπα της παρ. 3 του άρθρου 25 είναι: «Τα Ν.Π.Δ.Δ., οι νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις, οι δήμοι, οι κοινότητες, οι ιεροί ναοί, οι ιερές μονές, το Ιερό Κοινό του Πανάγιου Τάφου, η Ιερά Μονή του Όρους Σινά, το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, η Εκκλησία της Κύπρου, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας και τα μη κερδοσκοπικά πρόσωπα).

Άλλες δηλώσεις
Πλην των ανωτέρω, δηλώσεις που αφορούν οποιαδήποτε άλλη περίπτωση επιβολής φόρου δωρεάς ή γονικής παροχής για κτήση ακινήτων ή κινητών, αξιών, χρηματικών ποσών κ.λπ., για τις οποίες συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο, εξακολουθούν να υποβάλλονται σε έντυπη μορφή είτε μέσω της εφαρμογής «Τα αιτήματά μου» στην περίπτωση Δ.Ο.Υ., η οποία έχει ενταχθεί στην εφαρμογή αυτή, είτε με τη διαδικασία που καθορίζεται στην υπό στοιχεία Α.1137/2020 (Β’ 2423) απόφαση. Ενδεικτικά: οι εκπρόθεσμες δηλώσεις, οι τροποποιητικές δηλώσεις, οι δηλώσεις με αίτημα αναβολής φορολογίας, οι δηλώσεις που υποβάλλονται για τη σύνταξη συμβολαίου δωρεάς αιτία θανάτου καθώς και για τη διόρθωση ή επανάληψη συμβολαίου, οι δηλώσεις που αφορούν ακίνητα εκτός Α.Π.Α.Α., οι δηλώσεις με αντικείμενο κινητά κάθε είδους ή μετρητά, για τα οποία ο φορολογούμενος παρέχει ασφάλεια ή εγγυητική επιστολή τράπεζας, προκειμένου να βεβαιωθεί ο φόρος σε δόσεις, οι δηλώσεις με αντικείμενο χρηματικά ποσά προς τους δικαιούχους της Β’ και Γ’ κατηγορίας, οι δηλώσεις με αντικείμενο χρηματικά ποσά προς δικαιούχους της Α’ κατηγορίας, όταν ο φόρος υπολογίζεται αυτοτελώς με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%), δηλώσεις δωρεάς ακινήτου σε εκτέλεση προσυμφώνου με αυτοσύμβαση και γενικότερα δηλώσεις που υποβάλλονται μονομερώς από το δωρεοδόχο. Σε έντυπη μορφή υποβάλλονται επίσης οι δηλώσεις δωρεάς επικαρπίας, η οποία περιέρχεται στον ψιλό κύριο που έχει ήδη υπαχθεί σε φόρο για την ψιλή κυριότητα και αποκτά και την επικαρπία, για την οποία υπόκειται σε φόρο για τα υπόλοιπα δέκατα της αξίας της πλήρους κυριότητας (δεύτερο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 15 του Κώδικα).

Σε περίπτωση προβλήματος
Στην περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης δωρεάς/γονικής παροχής λόγω αποδεδειγμένης τεχνικής αδυναμίας, η δήλωση υποβάλλεται σε έντυπη μορφή στη Δ.Ο.Υ. μετά από αίτηση των υπόχρεων σε δήλωση και απόφαση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Εφαρμογής Φορολογίας Κεφαλαίου και Περιουσιολογίου της Α.Α.Δ.Ε.. 

Διαδικασία
i. Η δήλωση δωρεάς/γονικής παροχής συμπληρώνεται από τον πιστοποιημένο συμβολαιογράφο που θα καταρτίσει την συμβολαιογραφική πράξη και υποβάλλεται από τους συμβαλλομένους με τη χρήση των προσωπικών τους κωδικών TAXISnet. Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η δήλωση συμπληρώνεται από τον συμβολαιογράφο, η υποβολή αυτής από τους συμβαλλομένους συνεπάγεται την αποδοχή του περιεχομένου της και της ακρίβειας των δηλουμένων από αυτούς. Εφόσον ζητείται απαλλαγή πρώτης κατοικίας, η υποβολή της δήλωσης γονικής παροχής έχει για το δικαιούχο τέκνο τις συνέπειες της υποβολής υπεύθυνης δήλωσης κατά το άρθρο 8 του Ν.1599/1986, ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων της απαλλαγής.
ii. Κατά την υποβολή της δήλωσης δωρεάς/γονικής παροχής συμπληρώνονται όλα τα πεδία του συνημμένου υποδείγματος 1, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας. Με τη δήλωση, εφόσον πρόκειται για ακίνητο, συμπληρώνονται από το συμβολαιογράφο τα αντίστοιχα κατά περίπτωση φύλλα υπολογισμού για τον προσδιορισμό της αξίας των ακινήτων. Εφόσον πρόκειται για επιχείρηση, μερίδες ή μερίδια και μη εισηγμένες στο χρηματιστήριο μετοχές, συμπληρώνονται και επισυνάπτονται κατά περίπτωση τα έντυπα τα σχετικά με την εφαρμογή της υπό στοιχεία 1031583/253/Α0013/1.4.2003 – ΠΟΛ.1055/2003 (Β’ 477) απόφασης του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, και της υπό στοιχεία 1070691/499/Α’0013/28.7.2003. Για τα λοιπά κινητά περιουσιακά στοιχεία αναγράφεται η αγοραία αξία αυτών. Σε όλες τις δηλώσεις συμπληρώνονται οι τυχόν απαλλαγές, εκπτώσεις ή μειώσεις, αναγράφονται οι προγενέστερες δωρεές ή γονικές παροχές, εφόσον υπάρχουν, και συνυποβάλλονται τα κατά περίπτωση νόμιμα δικαιολογητικά.

Προσδιορισμός φόρου
Με την υποβολή της δήλωσης δωρεάς/γονικής παροχής εκδίδεται αμέσως η πράξη διοικητικού προσδιορισμού του φόρου, που έχει ως το συνημμένο υπόδειγμα 2, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας, η οποία κοινοποιείται στον υπόχρεο σε φόρο σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 5 του Ν.4174/2013, και η ταυτότητα οφειλής. Μετά τη σύνταξη του μεταβιβαστικού συμβολαίου ο συμβολαιογράφος υποχρεούται να καταχωρήσει τα στοιχεία αυτού και να το επισυνάψει στην ως άνω ηλεκτρονική εφαρμογή εντός 15 εργάσιμων ημερών. Εάν ο φόρος είναι καταβλητέος σε δόσεις και καταβληθεί ολόκληρος μέσα στην προθεσμία της πρώτης διμηνιαίας δόσης, παρέχεται έκπτωση κατά ποσοστό πέντε τοις εκατό (5%).
Σε περίπτωση υποβολής δήλωσης για τη ματαίωση σύνταξης συμβολαίου εκδίδεται άμεσα ατομικό φύλλο έκπτωσης (Α.Φ.EΚ.).

Αρμόδια υπηρεσία
Για τις δηλώσεις φόρου δωρεών/γονικών παροχών, είτε υποβάλλονται ηλεκτρονικά είτε σε έντυπη μορφή, αρμόδιος είναι οποιοσδήποτε υπάλληλος της Δ.Ο.Υ. της φορολογίας εισοδήματος του υπόχρεου σε φόρο δωρεοδόχου/τέκνου. Στην περίπτωση που ο δωρεοδόχος/τέκνο είναι κάτοικος εξωτερικού, αρμόδιος είναι οποιοσδήποτε υπάλληλος της Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοίκων Ημεδαπής. Στην περίπτωση που ο δωρεοδόχος είναι νομικό πρόσωπο και η Δ.Ο.Υ. εισοδήματός του είναι η Δ.Ο.Υ. Φ.Α.Ε., αρμόδιος είναι οποιοσδήποτε υπάλληλος της Δ.Ο.Υ. στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας υπάγεται η έδρα του νομικού προσώπου και έχει αρμοδιότητα σε θέματα φορολογίας δωρεών/γονικών παροχών ή της Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοίκων Ημεδαπής κατά περίπτωση.

Ενημέρωση φορολογούμενου
– Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. ενημερώνεται ηλεκτρονικά αμέσως μετά την υποβολή της δήλωσης δωρεάς/γονικής παροχής και ελέγχει την ακρίβεια των δηλούμενων και τη συνδρομή των προϋποθέσεων απαλλαγής μέσα σε 60 ημέρες από την υποβολή αυτής. Σε περίπτωση που απαιτούνται πρόσθετα δικαιολογητικά, ο φορολογούμενος καλείται από το Τμήμα Συμμόρφωσης και Σχέσεων με τους φορολογουμένους για την υποβολή των επιπλέον ζητούμενων δικαιολογητικών εντός 5 εργάσιμων ημερών, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 14 του Ν.4174/2013 με τη διαδικασία που προβλέπεται στην υπό στοιχεία Α.1137/2020.
– Η συνημμένη πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου εκδίδεται σε κάθε περίπτωση υποβολής δήλωσης φόρου δωρεάς/γονικής παροχής είτε αυτή υποβάλλεται ηλεκτρονικά είτε σε έντυπη μορφή.
– Σύμφωνα με την απόφαση από τη δημοσίευση της (ΦΕΚ 5779/Β’/10.12.2021), καταργείται οποιαδήποτε προηγούμενη απόφαση προβλέπει διαφορετικά για τα οριζόμενα στην απόφαση.
Από την 20ή Δεκεμβρίου 2021 η υποβολή των δηλώσεων φόρου δωρεάς/γονικής παροχής γίνεται αποκλειστικά μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής. Δηλώσεις που έχουν υποβληθεί στις Δ.Ο.Υ. μέχρι την έναρξη ισχύος της παρούσας σε έντυπη μορφή, για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί η πράξη προσδιορισμού του φόρου και δεν έχει συνταχθεί το οικείο συμβολαιογραφικό έγγραφο, διεκπεραιώνονται από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. χωρίς να απαιτείται η εκ νέου ηλεκτρονική υποβολή τους μέσω της εφαρμογής myPROPERTY. Εφόσον οι συμβαλλόμενοι επιθυμούν να τις υποβάλουν μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής, τότε υποχρεούνται να ανακαλέσουν τις χειρόγραφες δηλώσεις.
Κλείνουμε με τις πιο θερμές ευχές μας για τις άγιες ημέρες που ακολουθούν. Πέρα από την υγεία που αποτελεί πολύτιμο αγαθό στις μέρες μας , σας ευχόμαστε αυτές τις ημέρες να τις περάσετε με τους ανθρώπους που αγαπάτε, ήσυχα και ήρεμα.

*Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.