Δημοσίευση νέων νόμων και αναδιοργάνωση παλαιών, διευκρινίσεις σε τρέχοντα ζητήματα και νέα έκδοση myDATA, είχαμε την περασμένη εβδομάδα. Ας δούμε τα πιο σημαντικά από αυτά. 

Απόστολος Αλωνιάτης*

Η κυβέρνηση κύρωσε τo νέο νόμο σχετικά με τον «Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων». Δόθηκαν ακόμη στη δημοσιότητα, η νέα κωδικοποίηση του Κώδικά Φορολογικής Διαδικασίας, με παρεμβάσεις στο Νόμο 4174/2013, καθώς και η νέα έκδοση της πλατφόρμας για τα myDATA version 1.0.6., η οποία περιλαμβάνει την προσθήκη νέων και κατάργηση συνδυασμών χαρακτηρισμών και επιπλέον Κατηγορίες εξαιρέσεων ΦΠΑ, Παρακρατούμενων Φόρων, Λοιπών Φόρων και Τελών (Α.1090/2022 – Τροποποίηση Α.1138/2020).

Ρύθμιση ασφαλιστικών εισφορών σε 24 μηνιαίες δόσεις
Με νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση για δημόσια διαβούλευση, προβλέπεται μεταξύ άλλων και η ρύθμιση ασφαλιστικών εισφορών σε 24 μηνιαίες δόσεις.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο:
i. Αυξάνονται από 12 σε 24 οι μηνιαίες δόσεις των υπό ρύθμιση ασφαλιστικών οφειλών, με ελάχιστο μηνιαίο ποσό τα 50 ευρώ. Η αίτηση ρύθμισης γίνεται ηλεκτρονικά στο ΚΕΑΟ. Με την προτεινόμενη διάταξη εξισώνονται οι δόσεις για πάγια ρύθμιση χρεών σε e-ΕΦΚΑ και εφορία και διευκολύνονται οι οφειλέτες ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών στην τήρηση της ρύθμισης.
ii. Παύει υφ’ όρων η ποινική δίωξη των οφειλετών ρυθμισμένων ασφαλιστικών οφειλών για όσο διάστημα εξυπηρετείται η ρύθμιση, ενώ μέχρι τώρα αναστελλόταν. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η επαναλαμβανόμενη προσέλευση του συνεπή στη ρύθμιση οφειλέτη και των υπαλλήλων του e-ΕΦΚΑ στο δικαστήριο προς επιβεβαίωση ότι η ρύθμιση τηρείται. Διευκρινίζεται, ότι οι σχετικές υποθέσεις τίθενται στο αρχείο και ανασύρονται με εισαγγελική διάταξη σε περίπτωση που η ρύθμιση δεν τηρηθεί. Επιτυγχάνεται επίσης η ελάφρυνση των πινακίων και του αντίστοιχου φόρτου των δικαστηρίων, παράλληλα με τον σεβασμό της αξιοπρέπειας των πολιτών.

Προτεινόμενες διατάξεις
Σύμφωνα με τις προτεινόμενες διατάξεις στο άρθρο 6, προβλέπεται η αύξηση των δόσεων στις ρυθμίσεις. Πιο συγκεκριμένα στην υποπαρ. ΙΑ.1. της παρ. ΙΑ’ του άρθρου πρώτου του Ν.4152/2013 (Α’ 107), περί της δυνατότητας πάγιας ρύθμισης των οφειλόμενων εισφορών στους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, αντικαθίσταται ως εξής:

Δόσεις ρυθμίσεων
1. Ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) και τους λοιπούς φορείς κοινωνικής ασφάλισης, μετά των πάσης φύσεως προσαυξήσεων, προσθέτων τελών, τόκων λόγω μη εμπρόθεσμης καταβολής, προστίμων και λοιπών συνδεδεμένων με αυτές επιβαρύνσεων, δύνανται, μετά από αίτηση των οφειλετών, να ρυθμίζονται και να καταβάλλονται:
α) σε δύο (2) έως είκοσι τέσσερις (24) ισόποσες μηνιαίες δόσεις ή
β) σε δύο (2) έως σαράντα οκτώ (48) ισόποσες μηνιαίες δόσεις, εφόσον πρόκειται για οφειλές που βεβαιώνονται μετά από ουσιαστικό έλεγχο. Το ελάχιστο ποσό μηνιαίας δόσης της ρύθμισης δεν μπορεί να είναι μικρότερο των πενήντα (50) ευρώ.

Αίτηση
3. Αίτηση για υπαγωγή στην παρούσα ρύθμιση υποβάλλεται:
α) Μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (Κ.Ε.Α.Ο.) για ληξιπρόθεσμες οφειλές του e-Ε.Φ.Κ.Α., πλην αυτών του πρώην Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (Ν.Α.Τ.), και για βεβαιωμένες στο Κ.Ε.Α.Ο. οφειλές, καθώς και για ληξιπρόθεσμες οφειλές των λοιπών φορέων κοινωνικής ασφάλισης, για τις οποίες η αρμοδιότητα είσπραξης ανήκει κατά νόμο αποκλειστικά στο Κ.Ε.Α.Ο.
β) Στον οικείο φορέα για ληξιπρόθεσμες οφειλές του πρώην Ν.Α.Τ. και για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τους λοιπούς φορείς κοινωνικής ασφάλισης, για τις οποίες η αρμοδιότητα είσπραξης δεν ανήκει κατά νόμο αποκλειστικά στο Κ.Ε.Α.Ο.

Αρμόδια όργανα
4. Αρμόδια όργανα για την έκδοση της απόφασης υπαγωγής στην παρούσα ρύθμιση είναι:
α) Οι προϊστάμενοι των περιφερειακών υπηρεσιών του Κ.Ε.Α.Ο. για οφειλές της περ. α) της παρ. 2.
β) Ο προϊστάμενος της αρμόδιας οργανικής μονάδας του οικείου φορέα για οφειλές της περ. β) της παρ.2.

Καταβολή της πρώτης δόσης
5. Για την υπαγωγή στη ρύθμιση πρέπει να καταβληθεί η πρώτη (1η) δόση μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα υπαγωγής στη ρύθμιση. Οι επόμενες δόσεις καταβάλλονται έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε επόμενου μήνα από τον μήνα υπαγωγής στη ρύθμιση.

Ωφέλειες
6. Με την υπαγωγή στη ρύθμιση, κατά τη διάρκεια αυτής και εφόσον τηρούνται οι όροι αυτής:
α) Χορηγείται στον οφειλέτη αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας κατά τις ισχύουσες διατάξεις,
β) παραγράφεται το αξιόποινο και παύει η ποινική δίωξη σε βάρος του οφειλέτη, κατά το άρθρο 1 του Α.Ν.86/1967 (Α’ 136), και η σχετική δικογραφία τίθεται στο αρχείο με πράξη του αρμόδιου Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών. Για την τυχόν απώλεια της ρύθμισης, που επέρχεται σύμφωνα με την παρ. 8, ο φορέας κοινωνικής ασφάλισης υποχρεούται να ενημερώσει αμελλητί, με σχετική βεβαίωση του χρόνου απώλειας της ρύθμισης και του υπολειπόμενου οφειλόμενου χρέους, τον αρμόδιο Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, ο οποίος με πράξη του ανασύρει τη δικογραφία από το αρχείο και συνεχίζει την ποινική διαδικασία. Ο διανυθείς χρόνος από την παύση της ποινικής διαδικασίας μέχρι τον χρόνο απώλειας της ρύθμισης δεν υπολογίζεται στον χρόνο παραγραφής της πράξης, κατά παρέκκλιση των χρονικών περιορισμών του άρθρου 113 του Ποινικού Κώδικα (Ν.4619/2019, Α’ 95), περί αναστολής της παραγραφής. Σε περίπτωση ρύθμισης από οφειλέτη, που έχει απωλέσει ρύθμιση στο παρελθόν για την ίδια οφειλή, αναστέλλεται η ποινική δίωξη σε βάρος του οφειλέτη, κατά το άρθρο 1 του Α.Ν.86/1967, και αναστέλλεται η παραγραφή του ποινικού αδικήματος, κατά παρέκκλιση των χρονικών περιορισμών του άρθρου 113 του Ποινικού Κώδικα,
γ) αναστέλλεται η εκτέλεση ποινής που έχει επιβληθεί ή, εφόσον άρχισε η εκτέλεσή της, αυτή διακόπτεται,
δ) αναστέλλεται η συνέχιση της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών ή ακινήτων. Εάν ο οφειλέτης απωλέσει το ευεργέτημα της ρύθμισης, τα μέτρα που έχουν ανασταλεί συνεχίζονται, και ε) αναστέλλεται ο χρόνος παραγραφής των οφειλών.

6. Για την καταβολή των δόσεων δεν απαιτείται ιδιαίτερη ειδοποίηση του οφειλέτη.

Πότε χάνεται
7. α) Κατά τη διάρκεια της ρύθμισης επιτρέπεται η καθυστέρηση πληρωμής μιας (1) δόσης ανά δωδεκάμηνο και η καταβολή αυτής γίνεται υποχρεωτικά μέχρι την ημερομηνία καταβολής της επόμενης δόσης με προσαύξηση εκπρόθεσμης καταβολής, η οποία ανέρχεται σε ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%).
β) Η μη εμπρόθεσμη καταβολή και δεύτερης δόσης εντός του δωδεκαμήνου ή η δημιουργία νέας οφειλής έχουν ως συνέπεια για το σύνολο της οφειλής:
βα) την απώλεια των ευεργετημάτων της ρύθμισης,
ββ) την κατάσταση ως απαιτητού του συνόλου του υπολοίπου της οφειλής και των προσαυξήσεων,
βγ) την επιδίωξη της είσπραξής του με όλα τα προβλεπόμενα από την ισχύουσα νομοθεσία μέτρα.
γ) Ειδικά η μη εμπρόθεσμη καταβολή και δεύτερης δόσης εντός του δωδεκαμήνου έχει ως συνέπεια και την απαγόρευση υπαγωγής της οφειλής σε νέα ρύθμιση.

Επιβάρυνση ρύθμισης
8. Το ποσό της κύριας οφειλής που υπάγεται στην παρούσα ρύθμιση επιβαρύνεται από τον μήνα υπαγωγής στη ρύθμιση με επιτόκιο ίσο με το επιτόκιο αναχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης, προσαυξημένο κατά πέντε (5) εκατοστιαίες μονάδες, ετησίως υπολογισμένο. Για τις οφειλές που έχουν ήδη υπαχθεί στην παρούσα ρύθμιση το επιτόκιο επαναπροσδιορίζεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο πρώτο εδάφιο για τον υπολειπόμενο αριθμό των ανεξόφλητων δόσεων. 

Ποινική αντιμετώπιση
Στο άρθρο 7, του προτεινόμενου σχεδίου νόμου, προβλέπεται η ποινική αντιμετώπιση οφειλετών των φορέων κοινωνικής ασφάλισης μετά τη ρύθμιση των οφειλών τους.
Σε όλες τις περιπτώσεις ρύθμισης οφειλών προς φορείς κοινωνικής ασφάλισης, ανεξαρτήτως του ειδικότερου νομοθετικού πλαισίου που τις διέπει, επέρχονται οι παρακάτω συνέπειες, ως προς την ποινική μεταχείριση του οφειλέτη με την υπαγωγή στη ρύθμιση και εφόσον τηρούνται οι όροι της: α) παραγράφεται το αξιόποινο, παύει η ποινική δίωξη σε βάρος του οφειλέτη, κατά το άρθρο 1 του Α.Ν.86/1967 (Α’ 136), και η σχετική δικογραφία τίθεται στο αρχείο με πράξη του αρμόδιου Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών. Για την τυχόν απώλεια της ρύθμισης, ο φορέας κοινωνικής ασφάλισης υποχρεούται να ενημερώσει αμελλητί, με σχετική βεβαίωση του χρόνου απώλειας της ρύθμισης και του υπολειπόμενου οφειλόμενου χρέους, τον αρμόδιο Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, ο οποίος με πράξη του ανασύρει τη δικογραφία από το αρχείο και συνεχίζει την ποινική διαδικασία. Ο διανυθείς χρόνος από την παύση της ποινικής διαδικασίας μέχρι τον χρόνο απώλειας της ρύθμισης, δεν υπολογίζεται στον χρόνο παραγραφής της πράξης, κατά παρέκκλιση των χρονικών περιορισμών του άρθρου 113 του Ποινικού Κώδικα (Ν.4619/2019, Α’ 95), περί αναστολής της παραγραφής. Σε περίπτωση ρύθμισης από οφειλέτη, που έχει απωλέσει ρύθμιση στο παρελθόν, για την ίδια οφειλή, αναστέλλεται η ποινική δίωξη σε βάρος του οφειλέτη, κατά το άρθρο 1 του Α.Ν.86/1967, και αναστέλλεται η παραγραφή του ποινικού αδικήματος, κατά παρέκκλιση των χρονικών περιορισμών του άρθρου 113 του Ποινικού Κώδικα, και β) αναστέλλεται η εκτέλεση ποινής που έχει επιβληθεί ή, εφόσον άρχισε η εκτέλεσή της, αυτή διακόπτεται.

Χωρίς αριθμό ΓΕΜΗ οι αποδείξεις και τα τιμολόγια
Μεγάλη αναταραχή υπήρχε με την εφαρμογή από 1.10.2022 της αναγραφής του αριθμού ΓΕΜΗ, στα εταιρικά έντυπα.
Να θυμίσουμε ότι από την παραπάνω ημερομηνία οι επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στον Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.), είναι υποχρεωμένες να αναγράφουν στην εταιρική τους ταυτότητα και τον αριθμό Γ.Ε.ΜΗ.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο 95207/5.10.2022, και θέμα «Διευκρίνιση σχετικά με την υποχρέωση εγγραφής του αριθμού Γ.Ε.ΜΗ στα έντυπα των εταιρειών», το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων απάντηση σε πλήθος ερωτημάτων που δέχθηκε η Γενική Γραμματεία Εμπορίου σχετικά με την εν θέματι υποχρέωση διευκρινίζοντας τα εξής:

Που αναγράφεται υποχρεωτικά
1. Από την παρ. 3 του άρθρου 22 του Ν.4919/2022 προβλέπεται ότι «ο αριθμός ΓΕΜΗ αναγράφεται υποχρεωτικά:
α) Σε κάθε έγγραφο που υποβάλλεται προς καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ.,
β) σε κάθε έγγραφο που εκδίδουν οι Υ.Γ.Ε.ΜΗ.,
γ) σε κάθε έγγραφο που αφορά στον υπόχρεο και φέρει την επωνυμία του,
δ) στους διαδικτυακούς τόπους του υπόχρεου, και
ε) στα ηλεκτρονικά καταστήματα του υπόχρεου».
2. Από την παρ. 1 του άρθρου 37 του Ν.4919/2022 προβλέπεται ότι «κάθε έγγραφο της εταιρείας, περιλαμβανομένων των επιστολών και των εγγράφων παραγγελίας, που χρησιμοποιείται από υποκαταστήματα αλλοδαπής εταιρείας στην Ελλάδα, φέρει εκτός των ενδείξεων που προβλέπονται στην παρ. 4 του άρθρου 22, ανάλογα με την περίπτωση, και την ένδειξη του αριθμού καταχώρισης του υποκαταστήματος στο Γ.Ε.ΜΗ.

Πρόστιμα
3. Από την περ. γ της παρ. 1 του άρθρου 50 προβλέπεται ότι «για παραβάσεις των άρθρων 22 και 37 σχετικά με παράλειψη εγγραφής των προβλεπόμενων στοιχείων στα έγγραφα και τις επιστολές εταιρείας ή υποκαταστήματος αλλοδαπής, επιβάλλεται πρόστιμο από διακόσια (200) έως πεντακόσια (500) ευρώ.

Διευκρινήσεις
Για την ορθή εφαρμογή των ανωτέρω διευκρινίζονται τα εξής:
1. Η υποχρέωση αφορά αποκλειστικά στα έγγραφα της εταιρείας, όπως οι επιστολές και τα έγγραφα παραγγελίας και δεν καταλαμβάνει τις αποδείξεις λιανικής πώλησης ή τα τιμολόγια.
2. Η εν λόγω υποχρέωση αποτελεί ενσωμάτωση στο ελληνικό δίκαιο των άρθρων 26, 28 35, 39 και 40 της κωδικοποιημένης Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Ιουνίου 2017 σχετικά με ορισμένες πτυχές του εταιρικού δικαίου», τα οποία έχουν ήδη ενσωματωθεί με τα άρθρα 14 του Ν.4548/2018 (για τις ΑΕ), 47 του Ν.4042/2012 (για τις ΙΚΕ) και 4 του Ν.3190/1950. Αυτό που εκκρεμούσε πριν από την έκδοση του Ν.4919/2022 ήταν η επιβολή κυρώσεων, κατά τα προβλεπόμενα των άρθρων 28 και 40 της ανωτέρω Οδηγίας.
3. Σε ό,τι αφορά στις κυρώσεις του άρθρου 50 του Ν.4919/2022 δεν θα εφαρμοστούν άμεσα, καθώς εκκρεμεί η έκδοση της σχετικής Υπουργικής απόφασης. 

Μία παρατήρηση σχετικά με την ορθή παράθεση των εντύπων, στα οποία δεν εφαρμόζεται η αναγραφή του αριθμού ΓΕΜΗ, και συγκεκριμένα στα φορολογικά έντυπα διακίνησης και αξίας. Η εγκύκλιος αναφέρει ότι η αναγραφή «δεν καταλαμβάνει τις αποδείξεις λιανικής πώλησης ή τα τιμολόγια», αφήνει όμως χωρίς διευκρίνηση αν ο αριθμός μητρώου πρέπει να αναγραφεί στα φορολογικά έντυπα διακίνησης, π.χ. στα έντυπα διακίνησης μη τιμολογηθέντων αγαθών (Δελτία Αποστολής) ή στο Συγκεντρωτικό Δελτίο Αποστολής.
Θα έπρεπε το Υπουργείο να είναι συγκεκριμένο σε τέτοια θέματα, γιατί σε περίπτωση ελέγχου μπορεί να γίνουν «παρεξηγήσεις» εκατέρωθεν. 

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.