Όπως γράψαμε σε προηγούμενο άρθρο: «Μπορεί να περιμένουμε τη νομοθέτηση των αλλαγών στον ΕΝΦΙΑ, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις διορθώσεις στο Ε9, ώστε να γίνει σωστός ο υπολογισμός του. Να θυμίσουμε ότι ο υπολογισμός του ΕΝΦΙΑ γίνεται με τα στοιχεία που υπάρχουν την 1η Ιανουαρίου κάθε χρόνου. Μπορεί οι αλλαγές για τη χρονιά 2021 να επιτρέπονται μέχρι την 31η Μαΐου 2022, αλλά βάσει των εξαγγελιών της κυβέρνησης τα εκκαθαριστικά θα εκδοθούν τον Απρίλιο.» 

Απόστολος Αλωνιάτης*

Το οικονομικό επιτελείο έλυσε τον γόρδιο δεσμό του ΕΝΦΙΑ, εφαρμόζοντας τη μέθοδο «έχω το πεπόνι, έχω και το μαχαίρι». Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου το Υπουργείο Οικονομικών, μεταβάλλει τον χρόνο υποβολής Δήλωσης Στοιχείων Ακινήτων (Ε9) και μεταφέρει την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των διορθώσεων και αλλαγών στο έντυπο Δήλωσης Στοιχείων Ακινήτων (Ε9) στις 31 Μαρτίου 2022.
Συγκεκριμένα, από το 2022 και εφεξής, η καταληκτική ημερομηνία για την υποχρέωση υποβολής Δήλωσης Στοιχείων Ακινήτων (Ε9) θα είναι η 31η Μαρτίου εκάστου έτους, αντί για την 31η Μαΐου που ίσχυε πριν.
Η εν λόγω αλλαγή κρίθηκε απαραίτητη, δεδομένης της έκδοσης των Πράξεων Προσδιορισμού του ΕΝ.Φ.Ι.Α. τον Απρίλιο εκάστου έτους, αντί για τον Σεπτέμβριο που ίσχυε πριν, και της καταβολής του ΕΝ.Φ.Ι.Α. σε 10 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, με καταληκτική πληρωμή της τελευταίας δόσης τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους.
Σπεύσατε λοιπόν να κάνετε τις διορθώσεις που είναι αναγκαίες, για να μην πληρώσετε λανθασμένο ΕΝΦΙΑ.

Τέλος χρόνου για τη ρύθμιση των κορωνοχρεών
Στις 28 Φεβρουάριου, και ύστερα από τρεις παρατάσεις, τελείωσε ό χρόνος για τη ρύθμιση των χρεών της πανδημίας, που δημιουργήθηκαν από οφειλές των επιχειρήσεων, κατά τη διάρκειά της, προς την εφορία και τους ασφαλιστικούς οργανισμούς. Είχαμε γράψει για την ανάγκη και νέας παράτασης, λόγω της συνέχισης της πανδημίας, αλλά και των προβλημάτων που υπήρχαν και συνεχίζουν να υπάρχουν, με τη μεταφορά των ασφαλιστικών εισφορών, που έπρεπε να πληρωθούν από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι και τον Ιούλιο του 2021 και είχαν πάρει αναστολή.
Βέβαια, το βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά. Αυτό ήταν και το κριτήριο για τις προηγούμενες παρατάσεις που έδωσε το αρμόδιο Υπουργείο.
Να σημειώσουμε ότι οι επιχειρήσεις δεν έχουν ανταποκριθεί στην υποχρέωση αυτή. Στην πρώτη καταληκτική ημερομηνία, που ήταν 31 Δεκεμβρίου 2021, από τους περίπου 826.435 οφειλέτες της εφορίας, που έχουν χαρακτηριστεί πληγέντες -με βάση τους ΚΑΔ- από την πανδημία, είχαν ανταποκριθεί μόλις 30.000 περίπου επιχειρήσεις. Μέχρι και πριν τη λήξη της δεύτερης καταληκτικής ημερομηνίας στις 26.1.2022, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, λιγότεροι από 50.000 οφειλέτες είχαν υποβάλει αίτηση. Να θυμίσουμε ότι το ποσό που θα έπρεπε να ρυθμίσουν οι επιχειρήσεις είναι 2,26 δισ. ευρώ.
Η τελευταία, και οριστική; καταληκτική ημερομηνία δεν άλλαξε την εικόνα της κατάστασης. Όπως αποδείχθηκε από τα συνολικά αποτελέσματα, μόνο ένας στους δέκα, ρύθμισαν τις οφειλές τους, αφού, συνολικά, οι πολίτες, επιτηδευματίες και επιχειρήσεις που ρύθμισαν δεν ξεπερνούν τις 80.000.
Όπως είναι αντιληπτό οι υπόλοιποι, θα μπουν σε μια μεγάλη περιπέτεια με χρέη προς το δημόσιο και στους ασφαλιστικούς οργανισμούς, ενώ ταυτόχρονα θα έχουμε αύξηση των ληξιπρόθεσμων χρεών.

Φορολογητέο εισόδημα η ενίσχυση από τις Περιφέρειες
Μιας και μιλάμε για ρευστότητα στην αγορά, ας μιλήσουμε για ένα ακόμη πρόβλημα που θα δημιουργηθεί με την κατάθεση των φορολογικών δηλώσεων, και αφορά τις οικονομικές ενισχύσεις που δόθηκαν στις επιχειρήσεις από τις περιφέρειες.
Αρκετές Περιφέρειες έδωσαν στις επιχειρήσεις που είχαν πληγεί από την πανδημία, χρηματικές ενισχύσεις, μέσα από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την αγορά πρώτων υλών και την κάλυψη δαπανών τους.
Τα χρήματα όμως αυτά δεν είναι αφορολόγητα, όπως οι άλλες ενισχύσεις που δόθηκαν στους πληγέντες. Τα ποσά που εγκρίθηκαν για τις επιχειρήσεις, θα φορολογηθούν ως συνήθη έσοδα με 22% και πάνω στα κέρδη που θα προκύψουν, θα υπολογιστεί και προκαταβολή 55% για τις ατομικές επιχειρήσεις και 80% για τα νομικά πρόσωπα. Θα αναρωτηθείτε γιατί εμπλέκουμε την προκαταβολή, αφού θα συμψηφιστεί την επόμενη χρονιά από τους υπόχρεους; Την αναφέρουμε, γιατί σε κάθε περίπτωση ο φόρος και η προκαταβολή, θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα ρευστότητας, σε μια αγορά που πλήττεται ακόμη από τις συνέπειες του κορωνοϊού, αλλά και από την αύξηση των πρώτων υλών, της ενέργειας, αλλά και των μεταφορικών που φέρνει η αύξηση των τιμών του πετρελαίου και της βενζίνης.
Αν μια εταιρία, νομικό πρόσωπο, πήρε, για παράδειγμα το ανώτερο ποσό που έδινε η περιφέρεια Αττικής, δηλαδή 40.000 ευρώ, και έχει κέρδη ας πούμε όλα αυτά τα χρήματα, θα πρέπει να πληρώσει με τη φορολογική του δήλωση 40.000 Χ 22% = 8.800 ευρώ φόρο και 8.800 Χ 80% = 7.040 ευρώ προκαταβολή. Δηλαδή πρέπει να «επιστρέψει» στο κράτος από τον Ιούλιο του 2022 έως τον Φεβρουάριο του 2023, αν ισχύσουν και φέτος οι οκτώ δόσεις, 15.840 ευρώ δηλαδή το 39,60% των χρημάτων που εισέπραξε ως ενίσχυση.
Να επαναλάβουμε για μία ακόμη φορά ότι το ποσό των 7.040 ευρώ θα συμψηφιστεί με τα κέρδη του 2023, εάν αυτά υπάρχουν.
Μήπως θα πρέπει το Υπουργείο Οικονομικών να ξαναδεί, έστω και την τελευταία στιγμή τη φορολογική αντιμετώπιση αυτών των ενισχύσεων;

Λύθηκε το πρόβλημα και με τους «ανασφάλιστους» του ΕΦΚΑ
Δεν ξέρω αν έφταιγε ότι στη Βουλή συζητούσαν πριν λίγες μέρες την αλλαγή στη λειτουργία και το ρόλο του ΕΦΚΑ, αλλά δυστυχώς, τον τελευταίο καιρό η κατάσταση δυσκολεύει.
Μετά από την καθυστέρηση στην απονομή των συντάξεων, το μπέρδεμα με τις ΑΠΔ του Ιανουαρίου, τα προβλήματα με την εφαρμογή των αλλαγών στην επικουρική ασφάλιση και το νέο επικουρικό ΤΕΚΑ, σχεδόν όλοι οι ασφαλισμένοι που είχαν ανάγκη περίθαλψης την 1η Μαρτίου 2022, διεπίστωσαν στα νοσοκομεία ή στους γιατρούς που πήγαν, ότι ήταν ανασφάλιστοι.
Τελικά το θέμα λύθηκε, με την αριθ. πρωτ. 102008 απόφαση που εξέδωσε η διοίκηση του ΕΦΚΑ με ημερομηνία 2.3.2022 και δημοσιοποιήθηκε στις 4.3.2022.
Σύμφωνα με αυτή ανανεώθηκε από την 1η Μαρτίου και για ένα χρόνο (έως 28.2.2023) η ασφαλιστική ικανότητα στη συντριπτική πλειονότητα των άμεσα και έμμεσα ασφαλισμένων, σε εκείνους δηλαδή που κατά το προηγούμενο έτος είχαν πραγματοποιήσει τουλάχιστον 50 ημέρες ασφάλισης καθώς και σε ορισμένες ειδικές κατηγορίες ασφαλισμένων που περιγράφονται παρακάτω.
Παράλληλα, με νομοθετική διάταξη που προωθείται προς ψήφιση στη Βουλή, δίνεται η δυνατότητα σε μη μισθωτούς ασφαλισμένους, ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενους και αγρότες που έχουν μη ρυθμισμένες οφειλές προς τον ΕΦΚΑ και ως εκ τούτου δεν δικαιούνται ασφαλιστικής ικανότητας, να μπορέσουν κατ’ εξαίρεση να την λάβουν για ένα έτος, ανεξαρτήτως οφειλών τους, εφόσον έχουν καταβάλει εντός του 2021 ή καταβάλλουν εντός του 2022 αναδρομικά για το έτος 2021, το ποσό που αντιστοιχεί στην ετήσια εισφορά για παροχές σε είδος και σε χρήμα. Το ποσό αυτό υπολογίζεται στο δωδεκαπλάσιο της μηνιαίας ασφαλιστικής κατηγορίας για παροχές σε είδος και σε χρήμα, την οποία είχαν επιλέξει για το έτος 2021. Η δυνατότητα αυτή παρέχεται κατ’ εξαίρεση και για μια μόνο φορά καθώς από την 1η Μαρτίου 2023 θα εφαρμοστεί το καθεστώς που ίσχυε πάντοτε και που προβλέπει την παροχή ασφαλιστικής ικανότητας σε όσους μη μισθωτούς δεν οφείλουν ή σε εκείνους που έχουν ρυθμισμένες οφειλές. Ο τρόπος πληρωμής του ποσού αυτού για όσους δεν το έχουν ήδη καλύψει με τις εισφορές τους θα προσδιοριστεί με νεότερη ανακοίνωση του Φορέα.
Θα πρέπει να αποσαφηνιστεί πως η ασφαλιστική ικανότητα αφορά το δικαίωμα πρόσβασης στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ωστόσο, ακόμα και αν ένας πολίτης δεν διαθέτει ασφαλιστική ικανότητα από τον ΕΦΚΑ, υπάρχει σχετική κάλυψη υγείας με βάση τους κανόνες του Υπουργείου Υγείας.
Τονίζεται πως για εκείνους τους μη μισθωτούς (ελεύθεροι επαγγελματίες, αυταπασχολούμενοι, αγρότες) που κατέβαλαν κανονικά τις οφειλές τους στο ΚΕΑΟ αλλά μέχρι σήμερα δεν έχουν εμφανιστεί οι καταβολές τους στο σύστημα και ως εκ τούτου δεν έχει αποδοθεί ψηφιακά η ασφαλιστική τους ικανότητα, μπορούν να επισκεφθούν τα τοπικά υποκαταστήματα κλείνοντας ένα ραντεβού ηλεκτρονικά και να αποκτήσουν άμεσα ασφαλιστική ικανότητα.
Παράλληλα, στο πλαίσιο προστασίας των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων παρατείνεται ΧΩΡΙΣ προϋποθέσεις (συμπλήρωση των προαναφερόμενων απαιτούμενων ημερών ασφάλισης κ.λπ.) για ένα χρόνο (έως 28.02.2023) η ασφαλιστική ικανότητα στα κατωτέρω πρόσωπα και στα μέλη των οικογενειών τους. Συγκεκριμένα:
1. Στα πρόσωπα που έλαβαν, για διάστημα τουλάχιστον δύο (2) μηνών ή πενήντα (50) ημερών εντός του έτους 2021, αποζημίωση ειδικού σκοπού από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κατόπιν υποβολής μονομερούς υπεύθυνης δήλωσης και σχετικών υπουργικών αποφάσεων (καλλιτέχνες, δημιουργούς και επαγγελματίες του πολιτισμού, ξεναγούς και τουριστικούς συνοδούς, δασεργάτες, ρητινοσυλλέκτες κ.α.)
2. Στους ανέργους ηλικίας άνω των 29 και έως 55 ετών, που έχουν κάνει χρήση των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 5 του ν. 2768/1999 (Α’ 273),
3. Στους ασφαλισμένους του τ. ΟΓΑ που έχουν οφειλές από ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές εισφορές, εφόσον έχει εκδοθεί απόφαση από τις αρμόδιες επιτροπές οικονομικής αδυναμίας και για όσο χρονικό διάστημα ορίζεται από την απόφαση αυτή,
4. Στους ανέργους ασφαλισμένους του τ. ΟΑΕΕ ηλικίας άνω των 30 και έως 67 ετών, που διέκοψαν το επάγγελμά τους και έχουν κάνει χρήση των διατάξεων της παρ. 8 του άρθρου 2 του ν. 3845/2010 (Α’ 65),
5. Στους πληγέντες από θεομηνίες και φυσικές καταστροφές, που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των σχετικών υπουργικών αποφάσεων
6. Σε ειδικές ομάδες ασφαλισμένων, που έχουν κάνει χρήση των ειδικών διατάξεων του ν. 4254/2014 (Α’ 85)
7. Στα πρόσωπα που υπάγονται στην ασφάλιση του e – ΕΦΚΑ ως μισθωτοί-μέλη Διοικητικών Συμβουλίων Α.Ε.
8. Στους εργαζομένους στην επιχείρηση «Εταιρεία Τροχαίου Υλικού Ελλάδος Α.Ε.», στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος και στα Ναυπηγεία Ελευσίνας,
9. Στους αναβάτες ιπποδρομιών, τους μαθητευόμενους αναβάτες και τους προπονητές δρομώνων ίππων,

– Υπενθυμίζεται ότι οι ασφαλισμένοι έχουν τη δυνατότητα επισκεπτόμενοι τον ιστότοπο του e-ΕΦΚΑ (www.efka.gov.gr) να ενημερώνονται και να επιβεβαιώνουν ότι διαθέτουν ασφαλιστική ικανότητα μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας «Ασφαλιστική Ικανότητα» (https://www.efka.gov.gr/el/elektronikes-yperesies).
– Ομοίως, μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας «Χορήγηση Ασφαλιστικής Ικανότητας έμμεσου μέλους» μπορεί ο άμεσα ασφαλισμένος να προχωρήσει στην απογραφή και στη χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας των έμμεσων μελών του (https://www.efka.gov.gr/el/choregese-asphalistikes-ikanotetas-emmesoy-meloys-kai-apographe-sto-metroo-toy-e-ephka).

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.