Εν μέσω πανδημίας, που δεν λέει να κοπάσει παρά τις εκ του αντιθέτου εκτιμήσεις, καθώς μας απασχολεί και η νέα μετάλλαξη, έχουμε κάθε λογής ψηφιακή αναβάθμιση.

Απόστολος Αλωνιάτης*

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, άνοιξε και η συζήτηση για τον χρόνο υποβολής και αποστολής των φορολογικών δηλώσεων, που αποτελεί διακαή πόθο όλων των κυβερνήσεων τα τελευταία χρόνια. Έτσι για να δούμε πως θα κατορθώσουμε να διευθετήσουμε τις υποχρεώσεις, καθώς είναι πολλές και λήγουν στις 31 Ιανουαρίου.

Νωρίτερα φέτος οι δηλώσεις;
Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα, που σε πρόσφατη συνέντευξή του είπε, μεταξύ άλλων, ότι «έχουμε ήδη συνεργασία με τον αρμόδιο υφυπουργό τον Απόστολο Βεσυρόπουλο και τον διοικητή της ΑΑΔΕ, έτσι ώστε όχι μόνο εκ των έσω η ΑΑΔΕ να είναι έτοιμη να ανοίξει το σύστημα από τον Μάρτιο, αλλά και όλοι οι αρμόδιοι φορείς (ΕΦΚΑ, ΟΠΕΚΕΠΕ, Ελληνική Ένωση Τραπεζών) εγκαίρως να ενσωματώσουν τα αναγκαία στοιχεία, έτσι ώστε να διευκολύνουν το έργο των λογιστών και παράλληλα οι πολίτες να συνεχίσουν να έχουν τις διευκολύνσεις στις δόσεις των τελευταίων ετών».
Να σημειώσουμε ότι έχει εκδοθεί ήδη η απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ κ. Γιώργου Πιτσιλή, με την οποία καλούνται οι επιχειρήσεις και οι φορείς του δημοσίου να υποβάλουν ηλεκτρονικά έως τις 28 Φεβρουαρίου 2022 στην ΑΑΔΕ τις βεβαιώσεις αποδοχών, συντάξεων, αμοιβών από επιχειρηματική δραστηριότητα, μερισμάτων για το φορολογικό έτος 2021.
Αμέσως μετά η ΑΑΔΕ θα προχωρήσει στη διαδικασία προσυμπλήρωσης των εισοδημάτων, αλλά και των φόρων που παρακρατήθηκαν και που αναλογούν στα εισοδήματα αυτά στο νέο έντυπο Ε1 της φορολογικής δήλωσης.
Βασικός στόχος παραμένει να ανοίξει η πλατφόρμα, της ΑΑΔΕ, για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων έως τα τέλη Μαρτίου, ενώ θα πρέπει να θεωρηθεί δεδομένο ότι θα αυξηθεί ο αριθμός των δόσεων εξόφλησης του φόρου εισοδήματος για τους φορολογούμενους που θα λάβουν φέτος χρεωστικό εκκαθαριστικό σημείωμα.
Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία η εξόφληση του φόρου γίνεται σε τρεις διμηνιαίες δόσεις, που βάσει των εξαγγελιών του υπουργού θα αυξηθούν και για φέτος στις 8 μηνιαίες δόσεις, από την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Ιουλίου έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Φεβρουαρίου του 2023.
Σημαντική επισήμανση: Το πρόβλημα δεν είναι οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, αλλά το ίδιο το δημόσιο. Να θυμίσουμε ότι το 2020 έγιναν τροποποιητικές δηλώσεις σε χιλιάδες συνταξιούχους γιατί κάποια ασφαλιστικά και επικουρικά ταμεία, έστελναν σχεδόν κάθε εβδομάδα νέες καταστάσεις με εκκαθαρίσεις συντάξεων, κύριων και επικουρικών.
Να θυμίσουμε, επίσης, ότι ενώ ο ιδιωτικός τομέας είχε στείλει τις βεβαιώσεις αποδοχών από τις 31 Μαρτίου, το δημόσιο ανέβασε τα τελευταία στοιχεία τον Ιούλιο, και συγκεκριμένα στις 7.7.2021.
Κατά τ’ άλλα, το 2021 το σύστημα ήταν ανοιχτό από το τέλος Μαΐου, αλλά δηλώσεις δεν μπορούσαμε να στείλουμε αφού δεν υπήρχαν συμπληρωμένα όλα τα στοιχεία των εργαζομένων που ήταν σε αναστολή, καθώς και οι επιδοτήσεις που είχαν λάβει, και όλοι θυμόμαστε πόσοι εργαζόμενοι ήταν σε αναστολή λόγω των lockdown.

Βεβαιώσεις αποδοχών

Με την απόφαση Α.1275/31.12.2021 (ΦΕΚ Β’/6375/31.12.2021), η ΑΑΔΕ έδωσε οδηγίες για την αποστολή των βεβαιώσεων: 

Υπόχρεοι υποβολής στοιχείων βεβαιώσεων
Όσοι παρακρατούν φόρο σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 59, 61, 62 και 64 του ν.4172/2013, πλην των συμβολαιογράφων κατά την υπογραφή του συμβολαίου μεταβίβασης ακίνητης περιουσίας, έχουν υποχρέωση να χορηγούν σε φυσικά και νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες στα οποία έγινε παρακράτηση, μοναδική βεβαίωση στην οποία αναγράφουν το σύνολο των αποδοχών από μισθωτή εργασία και συντάξεις, αμοιβών από επιχειρηματική δραστηριότητα και εισοδημάτων από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα που κατέβαλαν στο φορολογικό έτος και τον φόρο που παρακρατήθηκε.
Ίδια υποχρέωση υπάρχει και στις περιπτώσεις εισοδημάτων για τα οποία δεν προκύπτει φόρος για παρακράτηση.
Η υποχρέωση αυτή δεν υπάρχει στις περιπτώσεις εισοδημάτων από επιχειρηματική δραστηριότητα που δεν περιλαμβάνονται στον Πίνακα κωδικοποίησης αμοιβών από επιχειρηματική δραστηριότητα.

Ποια δεν θεωρούνται εισόδημα
Δεν αποστέλλουν αρχείο για βεβαίωση οι παρακάτω περιπτώσεις:
– Αμοιβές που καταβάλλονται σε μισθωτούς και αφορούν αποζημίωση εξόδων διαμονής και σίτισης, ημερήσια αποζημίωση, αποζημίωση εξόδων κίνησης (περ. α’ και β’ παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4172/2013), επίδομα βιβλιοθήκης, δεν αποστέλλονται κατά την υποβολή του ηλεκτρονικού αρχείου βεβαιώσεων καθόσον οι αμοιβές αυτές καταβάλλονται προκειμένου να αποζημιωθεί ο υπάλληλος για τα έξοδα που πραγματοποίησε για λογαριασμό της υπηρεσίας του.
– Για τον ίδιο λόγο δεν αποστέλλεται αρχείο, για την πρόσθετη μηνιαία αποζημίωση χρήσης και συντήρησης οχήματος της παρ. 7 του άρθρου 56 του ν. 4611/2019 που καταβάλλεται σε εργαζόμενους που απασχολούνται στη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων και οι οποίοι χρησιμοποιούν για την εκτέλεση της εργασίας τους μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα δικής τους ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής (ΔΕΑΦ Α 1152016 ΕΞ 2019/29.10.2019 έγγραφο).
– Ομοίως, δεν αποστέλλεται αρχείο, για την ελεγκτική αποζημίωση που καταβάλλεται στους επιθεωρητές του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που διενεργούν ελέγχους (παρ. 1 του άρθρου 70 του ν.4647/2019).
– Επίσης, δεν αποστέλλεται αρχείο, για το επίδομα που χορηγείται στους δικαστικούς λειτουργούς και στα μέλη του κυρίου προσωπικού του ΝΣΚ προκειμένου για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση των υποθέσεων, καθώς και για την αντιστάθμιση δαπανών στις οποίες υποβάλλονται κατά την άσκηση του λειτουργήματός τους και των καθηκόντων τους (άρθρο 30 και παρ. Α3 του άρθρου 33 του ν. 3205/2003), όπως και για την αποζημίωση εξόδων παράστασης που χορηγείται στους δικαιούχους δικαστικούς λειτουργούς και μέλη του κυρίου προσωπικού του ΝΣΚ (παρ. Α6 του άρθρου 30 και παρ. Α6 του άρθρου 33 του ν. 3205/2003).
– Περαιτέρω, δεν αποστέλλεται αρχείο, για το Επίδομα Στέγασης που σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν.4472/2017 θεσπίζεται από το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για νοικοκυριά που διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία ή επιβαρύνονται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας και το οποίο σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του ίδιου άρθρου και νόμου δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος.
Ο ΟΠΕΚΑ δεν αποστέλλει αρχείο για τις ακόλουθες παροχές και υπηρεσίες που χορηγεί και διαχειρίζεται:
– έξοδα κηδείας της περ. γ’ του άρθρου 4 του ν.4520/ 2018,
– παροχές και υπηρεσίες του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας σύμφωνα με τον ν.3050/2002 (περ. δ’ του άρθρου 4 του ν.4520/2018),
– προνοιακές παροχές, οικονομικές και εισοδηματικές ενισχύσεις και κοινωνικές υπηρεσίες για την οικονομική στήριξη – ενίσχυση ειδικών και ευπαθών ομάδων (υποπερ. αα’, ββ’, γγ’ της περ. στ’ του άρθρου 4 του ν.4520/2018),
– παροχή της περ. θ’ του άρθρου 4 του ν.4520/2018, (η χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας στους μοναχούς και μοναχές που είναι εγγεγραμμένοι στα μοναχολόγια Ιερών Μονών ή Μητροπόλεων της Ελλάδας, εγκαταβιούν στις Ιερές Μονές,
– επίδομα ομογενών προσφύγων που χορηγείται βάσει των διατάξεων του ν.δ.57/1973 στα πλαίσια παροχής προγραμμάτων Κοινωνικής Προστασίας του οποίου η διαδικασία χορήγησης προβλέπεται από τις υπό στοιχεία Γ1α/οικ842/19.4.1988 (Β’ 242), Π3οικ/603/23.2.1994 (Β’ 148), Π3οικ.2091/6.6.1995 (Β’ 537), Π3/οικ.3427/5.10.1995 (Β’ 868) υπουργικές αποφάσεις (εκτός του μηνιαίου χρηματικού βοηθήματος),
– έκτακτες εφάπαξ οικονομικές ενισχύσεις σε δικαιούχους που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές,
– επίδομα γέννησης (άρθρο 1 του ν.4659/2020) που χορηγείται στους δικαιούχους και το οποίο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν.4659/2020, μεταξύ άλλων, απαλλάσσεται από κάθε φόρο και εισφορά (συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ν.4172/2013) και δεν προσμετράται στο συνολικό, πραγματικό ή τεκμαρτό οικογενειακό εισόδημα.

Ειδικές περιπτώσεις
Σύμφωνα με τις οδηγίες που έχει δώσει η ΑΑΔΕ στις επιχειρήσεις και το δημόσιο για την έκδοση των βεβαιώσεων αποδοχών:
Για τις περιπτώσεις των αναδρομικών που αφορούν αποβιώσαντες και τα οποία δηλώνονται από τους κληρονόμους ως στοιχείο της κληρονομιαίας περιουσίας, εφόσον έχουν εισπραχθεί από τους κληρονόμους και όχι από τον αποβιώσαντα, δεν αποστέλλεται αρχείο.
– Η έκτακτη αποζημίωση που καταβάλλεται σε εποχικά εργαζόμενους του τουριστικού και επισιτιστικού κλάδου απαλλάσσεται από κάθε φόρο και εισφορά (συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης) και δεν προσμετράται στο συνολικό πραγματικό ή τεκμαρτό οικογενειακό εισόδημα.
– Οι αποζημιώσεις ειδικού σκοπού που χορηγήθηκαν σε εργαζόμενους στα πλαίσια αντιμετώπισης των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του COVID-19 και εξαιτίας των συνεπειών που επέφεραν άλλες καταστροφές είναι αφορολόγητες και δεν υπόκεινται σε οποιαδήποτε εισφορά (συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης).
– Το επίδομα κατάρτισης που καταβάλλεται σε καταρτιζόμενους, μέσω ειδικού προγράμματος τηλεκατάρτισης, επιστήμονες πληττόμενους από τον COVID-19, είναι αφορολόγητο καθώς και τις αποζημιώσεις ειδικού σκοπού που χορηγήθηκαν σε μη έχοντες εξαρτημένη εργασία στο πλαίσιο αντιμετώπισης των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του COVID-19 οι οποίες, μεταξύ άλλων, είναι αφορολόγητες και δεν υπόκεινται σε οποιαδήποτε εισφορά (συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης). 

Χρήσιμες επισημάνσεις και διευκρινήσεις.
Έξι ερωτήσεις και απαντήσεις που λύνουν απορίες και διευκολύνουν τους ενδιαφερόμενους  

1. Αν οριστικοποιήσω μια δήλωση στο myAADE και διαπιστώσω κάποιο λάθος, έχω δυνατότητα διόρθωσης μέσω myAADE; 
Ναι, σε περίπτωση υποβολής λάθους αρχείου έχετε τη δυνατότητα να υποβάλετε νέο αρχείο με τα σωστά στοιχεία . Σας εφιστούμε την προσοχή ότι το νέο διορθωμένο αρχείο πρέπει αφενός να υποβληθεί από τον ίδιο χρήστη που υπέβαλε και το αρχικό και αφετέρου να περιέχει το σύνολο των εγγραφών και όχι μόνο τις διορθωμένες εγγραφές.

2. Ποιοι υποβάλλουν το αρχείο αμοιβών από εργόσημο;
Το αρχείο αμοιβών από εργόσημο υποβάλλεται αποκλειστικά και μόνο από τους αρμόδιους ασφαλιστικούς φορείς.

3. Το πεδίο ΑΜΚΑ είναι υποχρεωτικό ή προαιρετικό;
α) Ο ΑΜΚΑ καταχωρείται υποχρεωτικά για τους μισθωτούς και συνταξιούχους.
β) Ο ΑΜΚΑ καταχωρείται προαιρετικά για δικαιούχους αμοιβών από επιχειρηματική δραστηριότητα.

4. Πώς θα υποβληθεί το αρχείο των βεβαιώσεων αμοιβών για τις περιπτώσεις που έχει παρακρατηθεί φόρος με τα οριζόμενα της υπό στοιχεία ΠΟΛ.1027/2014, από υπόχρεο φυσικό πρόσωπο – επιτηδευματία που έχει αποβιώσει;
Τα στοιχεία των βεβαιώσεων αμοιβών από υπόχρεο φυσικό πρόσωπο που έχει αποβιώσει, για τις περιπτώσεις που έχει παρακρατηθεί φόρος με τα οριζόμενα της υπό στοιχεία ΠΟΛ.1027/2014, υποβάλλονται με ψηφιακό μέσο στη Δ.Ο.Υ. από τους κληρονόμους του.
Σημείωση: ΠΟΛ.1027/20.1.2014 «Παρακράτηση φόρου στα εισοδήματα εργοληπτών κατασκευής κάθε είδους τεχνικών έργων και ενοικιαστών δημοσίων, δημοτικών και κοινοτικών ή λιμενικών προσόδων σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης δ’ παραγράφου 1 του άρθρου 64 του ν.4172/2013 καθώς και χρόνος και τρόπος απόδοσής του»

5. Ποιοι υποβάλουν βεβαιώσεις αμοιβών από επιχειρηματική δραστηριότητα;
Όσοι παρακρατούν φόρο σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 59, 61, 62 και 64 του ν.4172/2013, πλην των συμβολαιογράφων κατά την υπογραφή του συμβολαίου μεταβίβασης ακίνητης περιουσίας, έχουν υποχρέωση να χορηγούν σε φυσικά και νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες στα οποία έγινε παρακράτηση, μοναδική βεβαίωση στην οποία αναγράφουν το σύνολο των αποδοχών από μισθωτή εργασία και συντάξεις, αμοιβών από επιχειρηματική δραστηριότητα και εισοδημάτων από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα που κατέβαλαν στο φορολογικό έτος και το φόρο που παρακρατήθηκε. Ίδια υποχρέωση υπάρχει και στις περιπτώσεις εισοδημάτων για τα οποία δεν προκύπτει φόρος για παρακράτηση. Η υποχρέωση αυτή δεν υπάρχει στις περιπτώσεις εισοδημάτων από επιχειρηματική δραστηριότητα που δεν περιλαμβάνονται στον Πίνακα κωδικοποίησης αμοιβών από επιχειρηματική δραστηριότητα.

6. Απασχόλησα πρόσωπα που παρείχαν υπηρεσία με σύμβαση από την οποία προέκυπτε υποχρέωση έκδοσης Δελτίου Παροχής Υπηρεσιών (Δ.Π.Υ.) και απέδωσα τις ασφαλιστικές εισφορές στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.). Οι αμοιβές τους θα αποσταλούν ως αμοιβές από επιχειρηματική δραστηριότητα ή ως αποδοχές από μισθωτή εργασία;
Η κατηγορία-πηγή προέλευσης του εισοδήματος φυσικού προσώπου που έχει κάνει έναρξη και εκδίδει Δ.Π.Υ. εξακολουθεί να είναι από επιχειρηματική δραστηριότητα ανεξάρτητα από το αν πληρούνται οι προϋποθέσεις της περ. στ’ της παρ.2 του άρθρου 12 του ν.4172/2013 (ΠΟΛ.1072/2015) και ανεξάρτητα από το γεγονός ότι ο ΕΦΚΑ ορίζει για τις ασφαλιστικές εισφορές που βαρύνουν το φυσικό αυτό πρόσωπο να παρακρατούνται και να αποδίδονται από τον πελάτη – εργοδότη του.

Για την παρακράτηση φόρου έχουν εφαρμογή τα οριζόμενα στην ΠΟΛ.1120/2014 και στην περίπτωση αμοιβών συμβουλών, διοίκησης ορίζεται συντελεστής παρακράτησης 20%. Ο φόρος παρακρατείται στο ακαθάριστο-μικτό ποσό (προ των ασφαλιστικών κρατήσεων που βαρύνουν το φυσικό πρόσωπο). Το φυσικό πρόσωπο υποβάλλει Ε3 και οι ασφαλιστικές κρατήσεις που αφορούν τον ίδιο και οι οποίες έγιναν από τον πελάτη του, εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδά του. Οι αμοιβές αυτές του φυσικού προσώπου αποστέλλονται σύμφωνα με το αρχείο βεβαιώσεων από επιχειρηματική δραστηριότητα.

* Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος-φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.