Άνοιξαν ξαφνικά οι ουρανοί του υπουργείου Οικονομικών και άρχισε να βρέχει ειδήσεις για αλλαγές στη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2020 για τις προκαταβολές του 2021 και μετέπειτα, για τη μείωση του φόρου νομικών προσώπων για το 2022, για τα εισοδήματα του 2021, και μετέπειτα.

Απόστολος Αλωνιάτης*

Όλα μαζί μέσα σε δυο τρεις μέρες. Σαν οι σύμβουλοι των υπουργών, ως άλλη επιτροπή λοιμωξιολόγων, να συνεδρίασαν και να έβγαλαν τις αποφάσεις τους… καλά λέμε και κανένα ανέκδοτο να σπάει ο πάγος!
Όλα αυτά λίγο πριν ανοίξουν οι φορολογικές δηλώσεις, που μεταξύ μας έπρεπε να ανοίξουν από τον Φεβρουάριο ή, όπως το συνηθίζει η ΑΑΔΕ, από τις αρχές Απριλίου.
Δεν είναι όμως μόνο το υπουργείο Οικονομικών που άργησε να βγάλει τις αποφάσεις για τη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2020, της πρώτης χρονιάς της πανδημίας, αλλά από ό,τι βλέπουμε, γενικά, το δημόσιο είναι μακριά νυχτωμένο όσον αφορά στην έκδοση των φορολογικών στοιχείων-βεβαιώσεων που αφορούν τη φορολογική δήλωση και δεν διαβιβάζονται στην ΑΑΔΕ.
Παράδειγμα ο ΕΦΚΑ, που ακόμη δεν έχει εκδώσει τις βεβαιώσεις ετήσιων πληρωμών για φορολογική χρήση ώστε να μπορέσουμε να συγκρίνουμε τι λέει η υπηρεσία και τι λέμε ότι έχουμε πληρώσει εμείς.
Θα μου πείτε υπάρχει περίπτωση η υπηρεσία να κάνει λάθος;
Η απάντηση είναι απλή Ν Α Ι. Πολλές φορές έχουμε «πιάσει» τον ΕΦΚΑ, πρώην ΟΑΕΕ, να κάνει λάθη. Το κακό είναι ότι δεν είναι μόνο αυτή η υπηρεσία του Δημοσίου που κάνει λάθη. Έτσι κάθε χρόνο κάνουμε άσκοπες συμπληρωματικές δηλώσεις διότι οι υπηρεσίες του δημοσίου, και κυρίως το Λογιστήριο του Κράτους και τα ασφαλιστικά κι επικουρικά Ταμεία , στέλνουν και ένα και δύο και τρία…. παιδιά, εεε…. συγνώμη αρχεία στην ΑΑΔΕ με βεβαιώσεις συντάξεων και αποδοχών, γιατί διαπιστώνουν εκ των υστέρων λάθη.
Μα κάνει λάθη η υπηρεσία;! 

Αναβάθμιση κτιρίων
Στο σημείωμα μας αυτό θα ασχοληθούμε σήμερα με την έκπτωση φόρου για δαπάνες που αφορούν λήψη υπηρεσιών για ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων.
Επιτέλους δημοσιεύτηκε η απόφαση καθορισμού προϋποθέσεων, όρων και διαδικασίας για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 39Β του ΚΦΕ, άρθρο που προστέθηκε με το άρθρο 16 του ν.4646/2019 (ΦΕΚ Α’ 201/12.12.2019) και εφαρμόζεται για δαπάνες που πραγματοποιούνται στα φορολογικά έτη που αρχίζουν από 1.1.2020 έως και 31.12.2022, σύμφωνα με την παράγραφο 14 του άρθρου 66 του ιδίου νόμου.

Υπολογισμός της έκπτωσης
1. Οι δαπάνες για τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων («επιλέξιμες δαπάνες»), που αναφέρονται παρακάτω, μειώνουν ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο τεσσάρων (4) ετών, σε ποσοστό σαράντα τις εκατό (40%) του ύψους τους, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος φόρου για κάθε φορολογικό έτος.

Φόρος που αναλογεί είναι ο φόρος που προκύπτει όταν από «τον φόρο κλίμακας εισοδήματος αφαιρεθούν οι προβλεπόμενες από τον νόμο μειώσεις», όπως προκύπτει από την Πράξη Διοικητικού/Διορθωτικού Προσδιορισμού του φόρου εισοδήματος. Αν το ποσό της πίστωσης που δικαιούται ο φορολογούμενος για το οικείο φορολογικό έτος είναι μεγαλύτερο από τον φόρο που αναλογεί, το πλεονάζον ποσό δεν επιστρέφεται, δεν συμψηφίζεται με άλλη φορολογική υποχρέωση, δεν μεταφέρεται και δεν εκπίπτει σε επόμενο φορολογικό έτος ούτε μεταφέρεται προς έκπτωση στον άλλο σύζυγο ή στο έτερο μέρος του συμφώνου συμβίωσης.
2. Οι «επιλέξιμες δαπάνες» αφορούν όλα τα κτίρια ανεξαρτήτως της χρήσης τους, εφόσον δεν έχουν ήδη ενταχθεί ή δεν θα ενταχθούν σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων ή άλλα προγράμματα ή δράσεις επιχορήγησης (π.χ. πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον»).

Αναγνώριση δαπανών
Οι «επιλέξιμες δαπάνες» αναγνωρίζονται για τη μείωση του φόρου, εφόσον:
α) πραγματοποιούνται από 1.1.2020 έως και 31.12.2022 σε ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα και οι σχετικές υπηρεσίες παρέχονται από επιχειρήσεις με φορολογική κατοικία στην Ελλάδα ή που διατηρούν μόνιμη εγκατάσταση στην ημεδαπή και
β) δεν έχουν εκπέσει ως δαπάνη από τα ακαθάριστα έσοδα επιχειρηματικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΦΕ.
Το ποσό της μείωσης του φόρου που δικαιούται ο φορολογούμενος υπολογίζεται επί ανώτατου συνολικού ορίου δαπάνης δεκαέξι χιλιάδων (16.000) ευρώ, για όλα τα έτη, ήτοι 2020, 2021 και 2022. Το ανώτατο ποσό μείωσης που δικαιούται ο φορολογούμενος ανέρχεται συνολικά στο ποσό των έξι χιλιάδων τετρακοσίων (6.400) ευρώ, κατανεμημένο στο έτος που πραγματοποιείται η δαπάνη ή μέρος αυτής και στα τρία επόμενα έτη.

Δικαιούχοι της μείωσης φόρου
1. Το ποσό που αναλογεί στο 40% των επιλέξιμων δαπανών κάθε έτους μειώνει τον φόρο του φυσικού προσώπου που έχει δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας στο κτίριο στο οποίο πραγματοποιούνται οι «επιλέξιμες δαπάνες» που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμισή του για το οικείο φορολογικό έτος.
2. Δικαιούχοι της μείωσης φόρου είναι και τα φυσικά πρόσωπα που έχουν δικαίωμα ψιλής κυριότητας επί ακινήτου, με την προϋπόθεση ότι τα πρόσωπα αυτά χρησιμοποιούν το εν λόγω ακίνητο είτε ως κύρια ή δευτερεύουσα κατοικία είτε ως έδρα ή υποκατάστημα για την άσκηση της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας.
3. Στις ανωτέρω περιπτώσεις δικαιούχος της μείωσης είναι μόνο το πρόσωπο στο όνομα του οποίου εκδίδεται το σχετικό παραστατικό.
4. Στην περίπτωση δαπανών των κοινόχρηστων χώρων, οι οποίες εξοφλούνται από τον διαχειριστή πολυκατοικίας/συγκροτήματος ιδιοκτησιών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών, αυτές θα λαμβάνονται υπόψη για τους δικαιούχους ανάλογα με τα χιλιοστά συνιδιοκτησίας τους, με βάση σχετική βεβαίωση που θα χορηγείται από τον διαχειριστή και στην οποία θα καταχωρείται ο ΑΤΑΚ του ακινήτου το οποίο βρίσκεται εντός του κτιρίου για το οποίο πραγματοποιείται η σχετική δαπάνη.

Επιλέξιμες δαπάνες
Οι δαπάνες λήψης υπηρεσιών οι οποίες αναγνωρίζονται για την εφαρμογή της παρούσας είναι οι εξής:
Α. Ενεργειακές
– Τοποθέτηση θερμομόνωσης.
– Αντικατάσταση κουφωμάτων, υαλοπινάκων και εξωτερικών προστατευτικών φύλλων.
– Εγκατάσταση ή αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ ψύξης καθώς και των αναγκαίων υποδομών και στοιχείων ώστε να καθίσταται πλήρως λειτουργικό.
– Εγκατάσταση διατάξεων αυτόματου ελέγχου της λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης/ψύξης.
– Εγκατάσταση συστήματος αυτοπαραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (με ενεργειακό συμψηφισμό), καθώς και συστημάτων ηλεκτρικών συσσωρευτών (μπαταρίες) όταν συνδυάζονται με φωτοβολταϊκά συστήματα.
– Εγκατάσταση συστήματος παραγωγής ζεστού νερού με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
– Εγκατάσταση συστήματος μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας.
– Αναβάθμιση φωτισμού των κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας.
Β. Λειτουργικές-αισθητικές
– Τοποθέτηση/αντικατάσταση υδραυλικής εγκατάστασης.
– Τοποθέτηση/αντικατάσταση ηλεκτρολογικής εγκατάστασης.
– Συντήρηση/επισκευή στέγης.
– Επισκευή τοιχοποιίας/Χρωματισμού εσωτερικά και εξωτερικά των κτιρίων.
– Τοποθέτηση σταθερών ή κινητών συστημάτων σκίασης.
– Αναβάθμιση ή εγκατάσταση ανελκυστήρα.
– Εγκατάσταση οικιακών σημείων επαναφόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
– Αλλαγή ή επισκευή δαπέδων.

Λοιπές προϋποθέσεις
Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη μείωση φόρου της παρ. 1 του άρθρου 1 της παρούσας, αποτελούν σωρευτικά: α) η απόδειξη πραγματοποίησης των δαπανών αυτών με νόμιμα παραστατικά (Τιμολόγιο ή στοιχείο λιανικής πώλησης για την παροχή υπηρεσιών) του ν. 4308/2014, στα οποία θα πρέπει να αναφέρεται διακριτά το είδος και η αξία της παρεχόμενης υπηρεσίας δεδομένου ότι επί αυτής υπολογίζεται η μείωση του φόρου, τα στοιχεία (ονοματεπώνυμο, ΑΦΜ) του προσώπου καθώς και τα στοιχεία του ακινήτου (ΑΤΑΚ), εκτός αν πρόκειται για κοινόχρηστα, για τα οποία αρκεί μόνο η δ/νση του ακινήτου, β) η εξόφληση των δαπανών, ανεξαρτήτως του ύψους αυτών, να έχει πραγματοποιηθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών, μη λαμβανομένων υπόψη των εξαιρέσεων της περ. γ’ της παρ. 6 του άρθρου 15 του ν. 4172/2013.
Ως «ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής», νοείται κάθε μέσο πληρωμής, κατά την έννοια της περ. ιδ’ του άρθρου 62 του ν. 4446/2016 που απαιτεί τη μεσολάβηση ενός τηλεπικοινωνιακού ή ηλεκτρονικού δικτύου, όπως π.χ. η μεταφορά χρημάτων μέσω ειδικών διαδικτυακών εφαρμογών («e-banking»), καρτών, το «ηλεκτρονικό πορτοφόλι», κ.λπ., ενώ η έννοια του «παρόχου υπηρεσιών πληρωμών» ορίζεται με τις διατάξεις της περ. 11 του άρθρου 4 του ν. 4537/2018 (Α’ 84).
Επομένως, στους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα πιστωτικά ιδρύματα, τα γραφεία ταχυδρομικών επιταγών και τα ιδρύματα πληρωμών, ανεξάρτητα αν έχουν την έδρα τους στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή (Ε.Ε., τρίτες χώρες). Το μέρος των δαπανών για τη λήψη υπηρεσιών που δεν εξοφλείται με τους ως άνω τρόπους δεν αναγνωρίζεται προς έκπτωση.

Προσοχή: Οι δαπάνες «μετρούν» και για τον υπολογισμό του 30% των δαπανών που εξοφλούνται με ηλεκτρονικό μέσο. «Για τον υπολογισμό του απαιτούμενου ποσού δαπανών που καταβάλλονται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής κάθε φορολογικό έτος λαμβάνονται υπόψη και οι δαπάνες του άρθρου 39Β του Ν.4172/2013, που σχετίζονται με τη λήψη υπηρεσιών και αφορούν στην ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων, καθώς οι εν λόγω δαπάνες εντάσσονται στην υποομάδα 432 (υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης κατοικίας) της ομάδας 4 του δείκτη τιμών καταναλωτή της ΕΛ.ΣΤΑΤ.» [Α.1163/9.7.2020 (ΦΕΚ 3119/Β’/28.7.2020)]

Πως δηλώνονται
Τα ποσά των «επιλέξιμων δαπανών» δηλώνονται σε ειδικό κωδικό του εντύπου Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

Χρόνος εφαρμογής
Οι διατάξεις της παρούσας ισχύουν για δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1/1/2020 έως και 31/12/2022.

Παράδειγμα:
Φορολογούμενος σε ιδιόκτητη κατοικία πραγματοποιεί το 2020 στην κατοικία του δαπάνες ανακαίνισης συνολικού ύψους 8.000 ευρώ. Από τις δαπάνες αυτές τα 4.000 ευρώ είναι οι πληρωμές για τις αμοιβές των επιτηδευματιών που εκτέλεσαν τις εργασίες στο ακίνητο και τα υπόλοιπα 4.000 ευρώ είναι τα έξοδα για τα υλικά. Η δαπάνη που θα ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό της έκπτωσης θα είναι το ποσό των 4.000 ευρώ, οπότε το ποσό της έκπτωσης θα ανέλθει σε 1.600 ευρώ (στο 40% των 4.000 ευρώ). Το ποσό της έκπτωσης αυτής θα κατανεμηθεί ισόποσα στα επόμενα 4 έτη για να μειώσει τους φόρους εισοδήματος που θα βεβαιωθούν σε βάρος του ιδιοκτήτη κατά τα έτη αυτά.
Δηλαδή, σε κάθε ένα από τα έτη της περιόδου 2021-2024 θα αφαιρείται ποσό 400 ευρώ (το ¼ της συνολικής έκπτωσης των 1.600 ευρώ) από το φόρο εισοδήματος ο οποίος θα βεβαιώνεται στον ιδιοκτήτη με βάση τη φορολογική δήλωση την οποία θα έχει υποβάλει κατά το έτος αυτό.
Αν για παράδειγμα ο συνολικός φόρος εισοδήματος που πρέπει να πληρώσει ο ιδιοκτήτης το 2021 είναι 3.000 ευρώ, το τελικό ποσό που θα καλείται να καταβάλλει θα περιορίζεται στα 2.600 ευρώ, καθώς θα εκπίπτει το ποσό των 400 ευρώ. Αν το συνολικό ποσό του φόρου εισοδήματος που πρέπει να πληρώσει το 2022 είναι 1.500 ευρώ, τότε το τελικό ποσό που θα καλείται να καταβάλλει θα είναι 1.100 ευρώ, καθώς θα εκπίπτει και πάλι ποσό 400 ευρώ.

*Ο Απόστολος Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.